De Italiaanse regering heeft een geheime deal afgesloten met de belangrijkste Libische smokkelbazen. Dat is door vier goedgeïnformeerde bronnen aan De Standaard bevestigd.
Italië beloofde grof geld en ondersteuning in ruil voor het stoppen van migranten, vertelt iemand met de schuilnaam Samir aan de krant. De man doet al zes jaar undercover onderzoek naar mensensmokkel in opdracht van een Europese lidstaat, en zijn rapporten worden gerespecteerd door de Verenigde Naties.
De deal met de zogenaamde Brigade 48-mensensmokkelaars is de voornaamste reden voor de spectaculaire daling van het aantal vluchtelingen op de Middellandse Zee-route. Het aantal aankomsten per dag daalt nu nog sneller dan in de maand na de deal met Turkije in 2016. De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) deelt mee dat de voorbije 22 dagen niemand verdronken is op zee.
In een rapport van de VN-Veiligheidsraad worden de leiders van Brigade 48 genoemd als de belangrijkste schakels in de mensensmokkel naar Italië. Ze verkrachten, moorden en folteren op grote schaal. Het Italiaanse ministerie van Buitenlandse Zaken ontkent dat Italië met hen onderhandelt.
De verklaring voor de opdrogende migratiestroom moet volgens de Italianen gezocht worden bij recente maatregelen op zee, zoals de gedragscode voor ngo’s en een efficiëntere Libische kustwacht. Maar de daling begon al vroeger en de Libische kustwacht houdt minder mensen tegen dan twee maanden geleden.
Migratie-experts zijn het erover eens dat de Italiaanse uitleg niet klopt. ‘Alle bronnen die ik ter plaatse heb gecontacteerd, bevestigen dat de smokkelaars van kant zijn veranderd in ruil voor Italiaans geld’, zegt migratie-expert Mattia Toaldo van de denktank ECFR.
Helaas voor Italië zijn de smokkelaars minder discreet. Op een publieke Facebookpagina vertellen ze doodleuk dat Italië hen opdracht heeft gegeven om een legertje van ‘500 jagers’ op te richten.’
‘Wanhoopsdaad van Italië’
Bogdan Vanden Berghe, directeur van 11.11.11, reageert niet totaal verrast op het bericht dat de Italiaanse regering een geheime deel heeft afgesloten met de belangrijkste Libische smokkelbazen. ‘Het bevestigt de geruchten en onze waarschuwingen over samenwerkingen met dubieuze regimes’, zegt Vanden Berghe in een reactie aan Belga. ‘Samenwerking met dat soort milities is onaanvaardbaar. Hoe laag kan je vallen?’, zegt hij.
Vanden Berghe waarschuwde in een eerder opiniestuk in De Standaard al voor de mogelijke gevolgen en gevaren van zo’n samenwerking. De 11.11.11-topman verwijst bijvoorbeeld naar de erbarmelijke omstandigheden in de detentiecentra en naar de bredere gevolgen voor de Libische samenleving. ‘De situatie beïnvloedt de breuklijnen in de Libische samenleving en wakkert de onderlinge rivaliteit enkel aan. Door samen te werken met zo’n regimes en milities maak je de situatie dus alleen maar erger’, klinkt het.
Volgens Vanden Berghe is het ook de vraag van waar het Italiaanse geld komt. ‘Als ik het goed begrijp, gaat het om Italiaans overheidsgeld, maar de vraag is dan of het gaat om ontwikkelingsgeld’. In ieder geval lijkt de Italiaanse démarche volgens Vanden Berghe op ‘een wanhoopsdaad’ omdat het land gebukt gaat onder een zware migratiedruk. Om die situatie te verbeteren, moet er volgens 11.11.11. dringend een Europees ‘solidair verdeelmechanisme’ komen met een spreidingsplan waarbij ook de Oost-Europese landen hun duit in het zakje doen. ‘Nu wordt het spreidingsplan maar voor zo’n 35 procent uitgevoerd omdat een aantal Oost-Europese landen amper tot geen mensen opnemen’, legt Vanden Berghe uit.
