Op 23 juni wordt in Istanbul voor de tweede keer dit jaar een nieuwe burgemeester verkozen. Hoe ervaren de Turken die in Istanbul wonen en werken de komende verkiezingen?
‘De atmosfeer in Istanbul, en eigenlijk in heel Turkije, is zeer onrustig,’ vertelt Meltem. Voordat ze naar Ankara verhuisde, woonde ze jarenlang in Istanbul. ‘Turkije is een diep verdeeld land op politiek en sociaal vlak. Dit vertaalt zich in Istanbul in twee grote kampen die recht tegenover elkaar staan.’
Aan de ene kant zijn er de aanhangers van de religieuze regeringspartij Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (AKP), de partij van president Recep Tayyip Erdogan, die Binali Yildirim naar voren schoof als kandidaat voor het burgemeesterschap in Istanbul. Aan de andere kant staat de midden-linkse Republikeinse Volkspartij (CHP), met Ekrem Imamoglu aan het roer.
Meltem is niet de enige die een gespannen lading in de lucht voelt hangen. ‘De kiezers geven niet om de kandidaten, maar om de partij waar ze voor staan,’ zegt Ahmed, een leerkracht. ‘Het is een nek-aan-nek-race tussen beide partijen. Dat zorgt voor stress en verwarring bij de kandidaten, de partijen en de kiezers.’
Ongeldige verkiezingen
Sinds 31 maart dit jaar kon Imlamoglu zich voor zeventien dagen burgemeester van Istanbul noemen. De CHP had bij de lokale verkiezingen na 25 jaar de AKP van de troon kunnen stoten. Maar de winst was van korte duur. De Turkse hoge raad besloot dat de uitslag ongeldig was en riep nieuwe verkiezingen uit.
Dit gebeurde nadat Erdogan en de AKP verklaarden dat er sprake was van onregelmatigheden tijdens de verkiezingen. ‘De nieuwe slogan van de AKP, Erdogan en kandidaat Yildirim was “De CHP heeft onze stemmen gestolen!”‘, zegt Meltem. ‘Hoe ze dat deden is niet duidelijk. Zelfs sympathisanten en partijleden van de AKP waren niet overtuigd dat er sprake was van onregelmatigheden.’
De hoge raad liet de verkiezingen uiteindelijk ongeldig verklaren omdat niet alle medewerkers aan de stembureaus staatsambtenaren waren. De voormalig Turkse politicus Aykan Erdemir van de CHP gaat in een artikel voor The Globalist nog een stapje verder en noemt de ongeldig verklaarde verkiezingen opgezet spel. Volgens hem had Erdogan zich in eerste instantie neergelegd bij het verlies van zijn partij in Istanbul. Maar zijn ultranationalistische coalitiepartners, samen met enkele zakenpartners, zouden het daar niet mee eens zijn geweest. Dat een groot deel van de Turkse hoge raad zich in de kringen van Erdogan begeeft, was mooi meegenomen voor de president.
‘Via partijdige media zorgde de AKP ervoor dat Yildirim het “slachtoffer” werd van de verkiezingen,’ vertelt Gozde, professor in de sociale wetenschappen. ‘Het is een duidelijk voorbeeld van het post-truth-tijdperk waarin we leven. De verkiezingen waren een 1 aprilgrap voor de AKP (lacht).’
Debat tussen twee kandidaten
Op 16 juni, een week voor de verkiezingen, hielden de twee kandidaten een debat. Een bijzonder moment voor Turkije en Istanbul, aangezien publieke debatten op televisie ongewoon zijn. De laatste keer was in 2002, toen Erdogan het opnam tegen Deniz Baykal, de toemalige leider van de CHP.
Zoals dat gaat bij debatten zijn uitstraling en persoonlijkheid even belangrijk als inhoud. Voorstanders van de AKP zagen in Imamoglu Imamoglu een kandidaat die weinig sprak over nieuwe plannen voor de stad. ‘Hij had het enkel over de verkiezingen van 31 maart’, vertelt Ahmet. ‘Yildirim besprak zijn vroeger werk en nieuwe projecten die hij wilt realiseren in Istanbul.’
Aanhangers van de CHP zagen aan de andere kant een vermoeide Yildirim, die het duidelijk niet gewend is om te participeren aan het publiekelijke debat. ‘Hoe kan het ook anders,’ vraagt Meltem zich af. ‘Hij is geen vrijwillige kandidaat voor het burgemeesterschap, Erdogan duwde hem de arena in.’
De populariteit van Imamoglu is bijzonder, hij is een nieuwkomer en veel kiezers kenden hem nog niet. Toch is hij een van de weinige serieuze tegenkandidaten van de AKP en daarmee de autoritaire macht van Erdogan. Dit komt door zijn positieve en gebalanceerde aanpak. Aanhangers vinden hem sympathiek, netjes, beleefd en voornamelijk ‘normaal’. ‘Daarnaast is hij opgegroeid in de regio rond de Zwarte Zee, net zoals veel leden van de AKP en Erdogan zelf,’ legt Gozde uit. ‘In Turkije is je thuisstad “hemsehrilik” heel belangrijk en het beïnvloedt vaak de keuze van kiezers.’
Verder is Imamoglu geliefd bij de Koerden, een belangrijke groep kiezers in Istanbul. Ze zullen het lot van de komende verkiezingen voor een groot deel bepalen. Het vredesakkoord tussen de Koerden en de Turken werd na twee jaar verbroken door Erdogan. Dit naar aanleiding van enkele aanvallen op Turkse agenten in juli 2015, waarvan Erdogan Koerdische terroristen de schuld gaf. ‘Naar aanleiding van deze aanslagen zijn er bloederige militaire acties geweest in Koerdische steden’, zegt Gozde. ‘Negen leden van de legale pro-Koerdische partij HDP werden opgepakt. Hieronder ook hun leider Selahattin Demirtas, die zijn steun aan Imamoglu openlijk uit en kiezers vraagt te stemmen op de CHP.’
Verzwakte economie
Een belangrijk thema in Turkije, en dus in de lokale verkiezingen in Istanbul, is de opkomende recessie. Door de verzwakte lira en een hoge inflatie stevent de Turkse economie af op een crisis. Zeker in de verkiezing van Imamoglu komt het thema veelvuldig aan bod. Zijn twitter-account staat vol filmpjes uit de tijd dat hij burgemeester was van Beylikdüzü, een westelijk district van Istanbul. In de filmpjes zijn burgers te zien die hem de lucht in prijzen voor zijn daadkracht en het verbeteren van de lokale economie.
Aan de andere kant zien de voorstanders van Yildirim geen verbeteringen in Beylikdüzü onder het beleid van Imamoglu. Zo ook Hale, eveneens een leerkracht die in de wijk woont. Zij zag van dichtbij hoe Imamoglu enkel verder bouwde op projecten die opgezet waren door de AKP. ‘Zijn beloftes lijken ongeloofwaardig. Volgens mij zitten er enkele machthebbende uit andere landen (westerse landen, nvdr.) achter Imamoglu. Mensen die de kracht van Turkije en het geloof van de Turkse bevolking niet kunnen tolereren en willen ondermijnen.’
Verder ziet ze met Yildirim een verbeterde toestand voor vrouwen. De AKP zorgde er volgens haar voor dat meer vrouwen werken, van 21% naar 34% in de laatste zestien jaar. Ook de situatie voor huisvrouwen zal erop vooruit gaan met Yildirim als burgemeester. ‘Huisvrouwen dragen de zorg voor de kinderen en het huis. Yildirim belooft een contributie van duizend lira (ongeveer 154 euro, nvdr.) als hulp voor deze vrouwen.’ In het debat tussen de twee kandidaten beloofde Yildirium een gemiddelde van zesduizend tot dertienduizend lira per jaar aan het vrouwelijk hoofd van een huishouden.
Toch zal het een lastige taak zijn voor de toekomstige burgemeester van Istanbul om de economische toestand in de stad te verbeteren. ‘Lokale overheden hebben weinig invloed op economische zaken en de creatie van jobs’, vertelt Meltem. ‘Zelfs al is Istanbul de grootste stad van Turkije en het economisch centrum van het land. Het is de centrale overheid van Turkije die de echte macht in handen heeft. En die macht is nog steeds in de handen van de AKP en Erdogan.’
Wie de verkiezingen van 23 juni in Istanbul gaat winnen is lang nog niet duidelijk. Volgens Meltem gaat Imamoglu opnieuw winnen, ‘als Erdogan het tenminste toelaat.’ ‘De publieke opinie staat in gunste van Imamoglu’, vertelt Gozde. ‘Ook het zakelijke milieu staat aan zijn kant. Ik denk dat de AKP geen andere keuze heeft dan hun verlies toegeven. Toch kunnen de resultaten ervoor zorgen dat de centrale overheid meer macht in handen neemt om de autoriteit van lokale overheden te ondermijnen.’
‘Ik denk dat Yildirim de verkiezing zal winnen,’ zegt Ahmet. ‘Hij heeft meer ervaring, is volwassen en weet wat Istanbul nodig heeft.’ ‘Het is duidelijk dat Yildirim de betere kandidaat is voor Istanbul,’ besluit Hale. ‘Ik hoop voornamelijk dat degene die wint de beste burgemeester is voor ons allemaal.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
