De discussie over de bevroren Russische tegoeden bij Euroclear doet ons vergeten waar het echt over gaat: solidariteit met Oekraïne en de vrijheid van Europa. Het gunstige EU-rapport voor Kiev is niet meer dan een doekje voor het bloeden.
Toen het Russische ministerie van Defensie vorige week het Oekraïense leger opriep om de steden Pokrovsk en Koepjansk op te geven, kwam dat nieuws exact één dag na een schijnbaar routineus perscommuniqué van de Europese Commissie. Met de plechtstatigheid van een vergadertijger kondigde de Commissie aan dat het ‘Enlargement Package’, het voortgangsrapport van de uitbreiding van de Unie, aanvaard werd.
Die uitbreiding is van groot belang. Zoals de Europese denker Francesca Knaus het deze week in Knack zegt: voor Oekraïne is integratie in de Europese Unie een kwestie van leven en dood. Maar we zullen het de soldaten in Pokrovsk vergeven als ze het signaal vanuit Brussel vorige week wat minnetjes vonden.
Ocharme 0,7 procent
De twee berichten vormen samen de perfecte illustratie van wat er vandaag misloopt in Brussel. Waarom talmen we zolang om de Oekraïense president Volodymyr Zelensky met volle kracht bij te staan? We schrijven voortgangsrapporten, maar geven weinig echte steun. Ook vorige week ging het weer uitgebreid over de Russische miljarden die geblokkeerd staan op de rekeningen van het Brusselse Euroclear: hoe we die al dan niet zouden kunnen inzetten, zonder verlies van vertrouwen in het internationale bankwezen, en zonder enorme risico’s voor België. Maar die technische discussie deed opnieuw een ongemakkelijke waarheid uit het zicht verdwijnen: op dit ogenblik geeft Europa aan Zelensky gemiddeld ocharme 0,7 procent van het bbp. Nul komma zeven. Er zijn ook lagere inschattingen.
Vergeet Euroclear. Ook los van die bevroren miljarden steunen we Oekraïne te weinig. De facto verlengen we al jaren de pijn van Oekraïne. We geven net voldoende steun opdat Kiev niet zou verliezen. Maar we geven er lang niet genoeg om Poetin aan het twijfelen te brengen.
Hoogdravende rapporten
Wat we wél doen in Brussel: hoogdravende rapporten schrijven over de corruptie in Oekraïne. Niet dat die corruptie geen probleem zou zijn – integendeel. In normale omstandigheden zou Oekraïne nog vele jaren moeten wachten om zelfs maar uitzicht te krijgen op lidmaatschap van de Europese Unie. Maar dit zijn geen normale omstandigheden.
In het communiqué van de Commissie komt Oekraïne er niet slecht uit. De nieuwssite Politico rangschikt de evaluatie van Oekraïne onder, bijvoorbeeld, die van Montenegro (dat een ‘extreem positieve’ beoordeling kreeg), maar Kiev krijgt nog wel de ‘solide’ score B. In een Belgisch schoolsysteem is dat te vergelijken met een 7 op 10. De Commissie noteert met een beleefde glimlach op de lippen dat Oekraïne ‘roadmaps’ heeft aanvaard – plannen om onder meer de rechtsstaat en de administratie te versterken – maar ook een ‘actieplan’ voor de bescherming van nationale minderheden. Ze noemt het voornemen van de Oekraïense regering om tegen 2028 de toetredingsonderhandelingen af te ronden ‘ambitieus’, maar niet onhaalbaar.
Wat we wél doen in Brussel: hoogdravende rapporten schrijven over de corruptie in Oekraïne.
‘Imperial overstretch’
Dat is een stap in de goede richting, maar het is niet genoeg. De oorlog van de Russische president Vladimir Poetin heeft alle verhalen over vroegere uitbreidingen van de Europese Unie doen vergelen tot een prentbriefkaart uit 2004. Dat is het jaar waarin de Europese Unie plots maar liefst tien landen rijker werd, van de Baltische staten, over Cyprus tot Polen. Vandaag staan opnieuw tien landen te trappelen om binnen te komen, waaronder Albanië, Servië maar ook bijvoorbeeld Turkije. Oekraïne moet voorrang krijgen.
Er zijn belangrijke nadelen aan een lidmaatschap van Oekraïne. Naast de welig tierende corruptie die er heerst, is het land ook zo groot dat het in één klap een grote hap uit de dure steunfondsen zou nemen. Ook de Belgische belastingbetaler zou het wel eens kunnen voelen in zijn portemonnee. Als Kiev erbij komt, schuift het middelpunt van de Unie nog een pak verder oostwaarts. Misschien dreigt zelfs de ‘imperial overstretch’ voor de EU – de neiging van grote rijken om te groot te worden om nog goed te kunnen besturen.
Russische drone
En jawel, Poetin zou het als een verdere provocatie kunnen opvatten, wat niet zonder gevaar is. Als u nog twijfelt waarom we om de haverklap een Russische drone boven onze militaire basissen zien: wel, daarom. Omdat Poetin niet wil dat we Oekraïne écht gaan steunen.
Feitelijk hebben we er al lang voor gekozen om Oekraïne te verwelkomen. Laten we de daad bij het woord voegen en Zelensky veel forser militair ondersteunen. Zodat hij niet alleen niet verliest, maar ook wint. In Pokrovsk en in Koepjansk zullen ze ons dankbaar zijn. En als u het niet voor hen wilt doen, laten we het dan doen voor onze eigen veiligheid.
