Onderhandelaars van het Europees Parlement en de EU-lidstaten hebben maandagnacht een akkoord bereikt over de invoering van eerlijke minimumlonen voor alle Europese werknemers. België en de andere EU-landen zullen aan de hand van een aantal vooropgestelde criteria moeten nagaan of de minimumlonen die ze hanteren fatsoenlijke leef- en werkomstandigheden garanderen.
Het instellen van een minimumloon blijft voor alle duidelijkheid een nationale bevoegdheid. Wel krijgen de lidstaten nu een kader waarmee ze kunnen nagaan of dat minimumloon toereikend is. Ze kunnen het bijvoorbeeld afzetten tegen een korf van goederen en diensten, zoals ook gebruikt wordt voor de berekening van de inflatie, maar ook toetsen aan referentiewaarden als 60 procent van het mediaan brutoloon en 50 procent van het gemiddelde brutoloon.
In niet minder dan 23 van de 27 lidstaten voldoet het minimumloon momenteel niet aan die norm. ‘Ongelijkheid tegengaan en armoede bestrijden is het doel van de wet”, zegt de Nederlandse Agnes Jongerius (PVDA), die namens het parlement de onderhandelingen voerde. ‘Mensen moeten met een minimumloon gewoon nieuwe kleren kunnen kopen, mee kunnen doen op de sportclub, of een weekendje weg kunnen.’
In een tweet begroette ook federaal vicepremier en minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) reeds het akkoord. ‘Europese werknemers zullen eindelijk een fatsoenlijk loon krijgen. Dit is het resultaat van een lange strijd van Europees links en een overwinning voor Europa!’, schreef hij.
Het akkoord over eerlijke minimumlonen wil ook het voeren van collectieve loononderhandelingen stimuleren, als manier om armoede onder werknemers te bestrijden en arbeidsomstandigheden te verbeteren. Onderzoek wijst namelijk uit dat landen met een traditie in collectieve onderhandelingen doorgaans minder laagbetaalde werknemers en hogere minimumlonen hebben dan andere landen.
De Europese Commissie legde het voorstel voor eerlijker minimumlonen in de herfst van 2020 op tafel en reageert dan ook tevreden op het akkoord. ‘Op een ogenblik dat veel gezinnen in de Europese Unie bezorgd zijn of ze de eindjes wel aan elkaar zullen kunnen blijven knopen, is het van essentieel belang dat de lidstaten voor voldoende bescherming zorgen met hun minimumlonen’, zegt commissaris voor Werk en Sociale rechten Nicolas Schmit. ‘Dit kader (…) helpt garanderen dat wie een minimumloon krijgt een fatsoenlijk leven kan leiden. Dit is een goede dag voor een sterk sociaal Europa dat bescherming biedt.’
