‘De geschiedenis leert dat agressors die niet gestraft worden, alleen maar agressiever worden.’ Met die woorden kondigde de Amerikaanse president Joe Biden gisteren aan dat de Verenigde Staten de sancties tegen Rusland nog willen opvoeren. ‘Een gevaarlijke uitspraak’, vindt defensiespecialist Sven Biscop (UGent).
Zou agressor Rusland zonder internationale sancties alleen nog maar agressiever worden? De geschiedenisles die Joe Biden ons tijdens een toespraak in het Witte Huis gisteren probeerde in te prenten, is mogelijk een impliciete verwijzing naar de agressor Adolf Hitler, die een jaar voor de Tweede Wereldoorlog uitbrak een deel van Tsjecho-Slowakije inlijfde. In plaats van Hitler daarvoor de straffen, tekenden onder meer Frankrijk en Groot-Brittannië het verdrag van München. De hoop dat daarmee de internationale vrede werd gegarandeerd, bleek al snel ijdel. De agressor werd, zoals in de geschiedenisles van Biden, inderdaad nog agressiever.
‘Ik merk dat die vergelijking met München vandaag wel vaker wordt gemaakt’, zegt professor Sven Biscop. ‘Het verdrag van München staat in die vergelijking als het ware symbool voor een mislukte appeasementpolitiek: toegevingen stelden de agressor helemaal niet tevreden. Maar de vergelijking met München loopt in dit geval mank. In tegenstelling tot de Britten in 1938 laten we de agressor – de Russische president Vladimir Poetin – nu niet begaan. Amerika en Groot-Brittannië hebben Tsjecho-Slowakije destijds níét aan wapens geholpen. Ze hebben Duitsland géén economische sancties opgelegd.
‘Het kan in deze context geen kwaad om in herinnering te brengen dat de Verenigde Staten met hun inval in Irak in 2003 een niet minder illegale oorlog hebben gevoerd’
De agressor wordt nu al zwaar gestraft?
Sven Biscop: We voeren geen rechtstreekse oorlog met Rusland, maar door onze sancties en wapenleveringen maken we de kostprijs van deze oorlog voor Poetin wel erg hoog. Het is echt niet zo dat Rusland hier straffeloos mee wegkomt.
Zou het kunnen dat de huidige straffen voor Biden niet volstaan?
Biscop: Zijn uitspraak wekt die indruk. In die zin vind ik het ook een gevaarlijke uitspraak. Als je Poetin nog zwaarder wilt straffen, moet je daar de macht voor hebben. En die macht zul je alleen hebben als je Rusland militair verslaat. Impliciet rekt Biden de oorlogsdoelstelling wel heel erg op. En hij is niet de eerste die dat doet. De Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss verklaarde gisteren dat de Russen volledig uit Oekraïne moeten worden weggeduwd. De realiteit is dat Oekraïne daar nooit in zal slagen, hoeveel wapens we ook geven. Als we echt willen dat Rusland zich volledig uit Oekraïne terugtrekt, dan moeten we ons ook militair in dit conflict mengen en een oorlog voeren met Poetin. Met andere woorden: met deze uitspraken begeven Biden en Truss zich op het gevaarlijke pad van de verdere escalatie. Eerder al noemde Biden Poetin een oorlogsmisdadiger die niet langer aan de macht kan blijven. Als je Poetin van de troon wilt stoten en hem voor oorlogsmisdaden wilt berechten, zul je een rechtstreekse oorlog met Rusland moeten voeren.
Je kunt je moeilijk voorstellen dat Biden de impact van dergelijke uitspraken niet kent.
Biscop: Het lijkt me waarschijnlijk dat zulke uitspraken zijn doorgesproken. Als dat inderdaad zo is, hebben de Europese lidstaten er alle belang bij die uitspraken wat te verzachten. Als deze oorlog echt escaleert, zullen wij er het eerste slachtoffer van zijn. Het kan in deze context ook geen kwaad om in herinnering te brengen dat de Verenigde Staten met hun inval in Irak in 2003 een niet minder illegale oorlog hebben gevoerd. Zijn ze daarvoor bestraft? Dat idee is zelfs niet eens besproken. Ik wil maar zeggen: net als andere grootmachten als China en Rusland benadrukken de Verenigde Staten geregeld het belang van internationale regels. Tot die regels hen in de weg staan, en ze vinden dat ze die gezien hun belang en status aan de laars mogen lappen.
Een slotvraag nog. Na weken aarzelen heeft ook Duitsland besloten om zware wapens aan Oekraïne te leveren. Kan ook dat tot verdere escalatie leiden?
Biscop: De Duitse beslissing past binnen de wederzijdse limieten. Om escalatie te vermijden, beperken de Russen zich in Europa tot allerlei hybride acties. Omgekeerd sturen wij geen wapens die bedoeld zijn om Russische doelwitten te treffen en sturen we geen soldaten. De Duitsers schuiven met deze beslissing wat dichter op naar de grens, maar blijven er nog netjes binnen.
Oorlog in Oekraïne: alles wat u moet weten
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
