Alex Karp is de excentrieke topman van Palantir, een databedrijf dat voor het Amerikaanse leger en de CIA werkt. Terwijl hij zichzelf progressief noemt, levert zijn bedrijf technologie om vijanden te doden, migranten op te sporen en overheden te helpen surveilleren. ‘Onpopulair zijn hoort bij het DNA van Palantir.’
Hij zorgt voor controverse, dat is het minste wat je over de Amerikaanse zakenman Alex Karp kunt zeggen. Zijn start-up Palantir richtte hij op samen met de al even omstreden techmiljardair Peter Thiel. Die start-up is intussen uitgegroeid tot een van de meest waardevolle bedrijven ter wereld, met een marktwaarde van liefst 350 miljard dollar. Maar de activiteiten van het technologiebedrijf zijn even omstreden als de twee zaakvoerders.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Vorig jaar in september zette het bedrijf een filmpje online. Daarin komt Karp hijgend en in hoog tempo uit een bos gerend. Hij draagt rode sokken, een nauwsluitende joggingbroek, en onder zijn T-shirt tekent zich een afgetraind bovenlijf af. Dan stopt Alex Karp even, en doet een mededeling over de kapitaalmarkt: ‘Afgelopen vrijdag werd Palantir opgenomen in de S&P (Amerikaanse aandelenindex, nvdr),’ zegt hij, terwijl hij zijn roze nordicwalkingstokken in de grond plant. ‘Dat is een bijzonder belangrijke mijlpaal voor alle ‘Palantirians’. Onwetende kijkers zouden zich kunnen vergissen en denken dat Palantir een sportmerk of fitnessbedrijf is. Niet dus: het bedrijf analyseert gegevens en herkent daarin patronen. In vaktermen: het bouwt digitale ontologieën.
Karp is de best betaalde topman van alle beursgenoteerde Amerikaanse bedrijven. Zijn loon bedroeg vorig jaar 6,8 miljard dollar. Miljard, niet miljoen.
Het technologiebedrijf deed er twintig jaar over om te voldoen aan de toelatingsvoorwaarden van de prestigieuze Amerikaanse beursindex S&P 500. Maar sinds die opname gaat het hard. Geen enkel ander aandeel in de index leverde beleggers dit jaar meer winst op. Sinds de beursgang in 2020 is de koers zelfs verzestienvoudigd. Met een marktwaarde van meer dan 350 miljard dollar behoort Palantir tot de kostbaarste bedrijven ter wereld.
Records
Het bedrijf vestigde nog een record: Karp – door The Economist uitgeroepen tot ceo van het jaar 2024 – is de best betaalde topman van alle beursgenoteerde Amerikaanse bedrijven. Zijn loon bedroeg vorig jaar 6,8 miljard dollar. Miljard, niet miljoen. Die astronomische som bestaat niet enkel uit uitbetaalde bedragen, maar komt vooral voort uit de waardestijging van zijn aandelen. In 2024 alleen al verkocht Karp voor 2 miljard dollar aan aandelen.
Terwijl zowat iedereen Google of Apple kent, moet Karp bij publieke optredens nog vaak uitleggen wat zijn bedrijf en zijn bijna 4000 werknemers eigenlijk doen. Dat komt onder meer doordat Palantir werkt voor klanten die niet bekendstaan om hun transparantie: binnenlandse veiligheidsdiensten, legers, en geheime inlichtingendiensten. Volgens hardnekkige geruchten zou Palantir ook een rol gehad hebben in de operatie waarbij een Amerikaanse elite-eenheid in 2011 Osama Bin Laden in Pakistan uitschakelde. Karp weigert daar iets over te zeggen.
Palantir zou een rol gehad hebben in de operatie in 2011 waarbij Osama Bin Laden werd uitgeschakeld. Karp weigert daar iets over te zeggen.
Wel vertelt hij graag dat het eerste product van Palantir ontwikkeld werd om terroristen op te sporen zonder privacywetten te schenden. Daarna volgde ‘Project Maven’: het analyseren van videobeelden van onbemande drones. Na protesten van personeel zei Google in 2019 de lucratieve samenwerking met het Pentagon op. Palantir nam het graag over.
Trouwe bondgenoot van Trump
‘Maven’ zaaide de kiem van die succesvolle samenwerking, die in Donald Trumps tweede ambtstermijn een voorlopig hoogtepunt bereikt. In november vorig jaar kreeg Palantir van de Amerikaanse marine een bestelling van bijna 1 miljard dollar. Kort na Trumps inauguratie volgden overheidsinstellingen met in totaal 113 miljoen dollar. Peanuts vergeleken met wat mogelijk nog komt. Toen Trump onlangs in Pittsburgh een investeringsgolf van 90 miljard dollar voor energie en kunstmatige intelligentie aankondigde, was Alex Karp een van de genodigden.
Volgens Karp draagt Palantir ertoe bij om ‘Amerika dodelijker te maken’. Hij ziet zijn technologie met andere woorden als strategisch wapen binnen de Amerikaanse defensie- en inlichtingendiensten. Zelf houdt hij van langeafstandsschieten. ‘Wilt u mijn wapens zien?’, vroeg hij een verslaggever van The Wall Street Journal die hem interviewde in zijn huis in Ketchum, in de Rocky Mountains van Idaho. De journalist omschreef zijn woning als een ‘grotachtig onderkomen’ – een van de vele. Karp doet aan extreme langlaufing. Zijn zuurstofopname is vergelijkbaar met die van een topsporter.
Democratische verkozenen rond Alexandria Ocasio-Cortez riepen het bedrijf op om een overzicht te geven van al zijn overheidscontracten. Niet zozeer de banden met het leger of de CIA baren hen zorgen, maar het risico dat de krachtige software in het binnenland wordt ingezet door een president met autoritaire neigingen. Een centrale databank met alle informatie over Amerikaanse burgers zou ‘een nachtmerrie van staatscontrole’ zijn, waarschuwen ze.
Palantirs AI-platform werkt niet alleen tegen buitenlandse vijanden. De Amerikaanse regering gaf het bedrijf 30 miljoen dollar om migranten op te sporen.
Tolkien als inspiratiebron
De naam Palantir verwijst naar de ‘Ziende Stenen’ uit Tolkiens In de ban van de ring – kristallen bollen waarmee men gebeurtenissen op grote afstand kon volgen. Het AI-platform van Palantir kan miljoenen gegevens uit allerlei systemen samenvoegen, vergelijken en zodanig bewerken dat klanten er intuïtief mee aan de slag kunnen. Dat werkt niet alleen tegen buitenlandse vijanden (Israël en Oekraïne gebruiken de software), maar ook in civiele en commerciële context: logistiek, witwasbestrijding, sociale fraude. Of om migranten te volgen. De Amerikaanse regering gaf Palantir 30 miljoen dollar om irreguliere migratie te traceren.
In mei riepen dertien ex-werknemers Palantir publiekelijk op om de samenwerking met de regering-Trump te stoppen. In juni volgden protestacties aan het hoofdkantoor in New York.
‘Onpopulair zijn hoort bij het DNA van Palantir. Ik ben een Joodse, etnisch onduidelijke dyslecticus, dus ik mag alles zeggen.’
Karp noemt zichzelf ‘een klassieke progressief’, maar van zelftwijfel is geen spoor. Anders dan de meeste ceo’s woonde hij Trumps inauguratie niet bij. In de presidentscampagne steunde hij Joe Biden en Kamala Harris. Zijn donaties doet hij in veelvouden van 18, vertelde hij The New York Times: ‘Dat is mystiek – 18 brengt volgens de kabbala geluk.’
De verontwaardiging van links koestert hij opzichtig. ‘Onpopulair zijn hoort bij het DNA van Palantir’, zegt hij. Dat de Franse Communistische Partij in haar programma de stopzetting van de samenwerking met zijn bedrijf opnam, beschouwt hij als een eer. ‘Ik ben een Joodse, etnisch onduidelijke dyslecticus, dus ik mag alles zeggen’, zei hij ooit aan The New York Times. De rol van non-conformist in de managementwereld ligt hem wel. Zijn grijs-zwarte haar draagt hij alsof hij in het stopcontact heeft gegrepen. Op kantoor loopt hij naar verluidt rond in vilten pantoffels.
Karps vader is Joods en gepensioneerd professor kindergeneeskunde, zijn moeder is kunstenares. Als kind werd hij meegenomen naar burgerrechtenprotesten. Tijdens zijn rechtenstudie in Stanford leerde hij Peter Thiel kennen, medeoprichter van Palantir. Daarna studeerde Karp in Frankfurt bij filosoof Jürgen Habermas, en promoveerde hij op een proefschrift over ‘Agressie in de leefwereld’: hoe Duitsers omgaan met hun historische schuld na het nationaalsocialisme.
Karp beweert dat het hem om meer dan zaken gaat: zijn missie is om westerse waarden en instellingen te verdedigen en Amerika te beschermen tegen zijn vijanden. ‘Als zij geen angst voelen; als zij niet met angst opstaan en ermee gaan slapen; als ze niet vrezen dat de toorn van Amerika hen zal treffen, dan zullen ze ons aanvallen.’ Bij een prijsuitreiking brak zijn stem toen hij sprak over Amerikaanse soldaten die tijdens de Tweede Wereldoorlog ‘mensen zoals ik’ bevrijdden.
Patriottisme
Zijn software helpt het Amerikaanse leger om vijandelijke bewegingen te voorspellen, te lokaliseren ‘en soms uit te schakelen’ zei hij. Palantir verkoopt naar eigen zeggen niet aan Rusland of China, maar wel aan Saoedi-Arabië en Qatar. Volgens Karp gebruiken ook veel Europese regeringen zijn software, al mag hij ze niet bij naam noemen. ‘Ons product is een hit in Europa’, verklaarde hij in 2023. In Duitsland werken politiediensten in Hessen en Beieren met Palantir. Karp noemt ze geen klanten, maar ‘partners’.
Met het liberale establishment, de universiteiten en de progressieve elite van Silicon Valley heeft hij gebroken. In 2020 verhuisde Palantir zijn hoofdzetel van Palo Alto naar Denver, Colorado. Zijn boek The Technological Republic dat in februari verscheen, is een afrekening met ondernemers aan de westkust die consumentengoederen maken in plaats van Amerika militair weerbaar te maken. Hij verwijt hen een gebrek aan patriottisme. De wonderkinderen van Silicon Valley hebben alles aan hun land te danken – het is tijd om iets terug te doen.
Palantir werd lang gezien als een ‘frankensteinmonster’ dat door ‘een freakshow-baas’ — Karp dus — geleid wordt, zegt hij in de bewuste video over de opname in de S&P 500. ‘Maar die tijd is voorbij. Palantir maakt nu zelf deel uit van het establishment.’ Of zoals hij het zelf zegt: ‘De rebellen zitten nu aan de knoppen.’
Trump-biograaf Michael Wolff: ‘Jeffrey Epstein kende Trumps geheimen’
