Vorig jaar zat de hele wereld nog verstomd te kijken naar de verwoestende bosbranden in het Amazonewoud. Het bosbrandenseizoen van 2020 dreigt nog apocalyptischer te worden.
De Braziliaanse president Jair Bolsonaro reageerde vurig op de huidige bosbranden in het Braziliaanse deel van het Amazonewoud: ‘Het verhaal dat het regenwoud in brand staat, is een leugen. We moeten de strijd voeren met de juiste cijfers’, zo zei hij dinsdag tijdens een ontmoeting met de leden van het ‘Pact van Leticia voor de Amazone’, een akkoord tussen Zuid-Amerikaanse leiders om de Amazone te beschermen. ‘Tropisch regenwoud kan geen brand vatten omdat het vochtig is’, voegde hij er nog aan toe. De president daagde de buitenlandse vertegenwoordigers uit om boven de Amazone te vliegen: ‘Je zult geen enkele vlam zien.’
De cijfers, die nota bene van zijn eigen regering komen, spreken nochtans boekdelen. Volgens het Braziliaanse instituut voor ruimteonderzoek (Inpe) maken we momenteel de ergste start van het bosbrandenseizoen in Brazilië mee sinds tien jaar. In juni, de start van het droge seizoen, lag het aantal bosbranden al 19,5 procent hoger dan in juni vorig jaar. Er werden 2.248 brandhaarden geteld, het hoogste aantal in dertien jaar.
In juli steeg het aantal verder naar 28 procent meer brandhaarden in vergelijking met juli vorig jaar. Alleen al op 31 juli werden meer dan 1.000 uitbraken door satellieten gedetecteerd.
Experts vrezen dat de maand augustus alles zal overtreffen. In totaal werden vorig jaar in augustus 30.000 haarden geteld, een stijging met bijna 200 procent in vergelijking met dezelfde maand in 2018. Maar in de eerste 10 dagen van augustus alleen al waren er meer dan 10.000 brandhaarden. Greenpeace luidt de alarmbel en waarschuwt dat het komende bosbrandenseizoen dat van vorig jaar zal overtreffen.
De schuld van Leonardo DiCaprio
Bolsonaro, een notoire klimaatscepticus die in januari 2019 in Brazilië aan de macht kwam, minimaliseert de cijfers.
Bolsonaro ontsloeg de directeur van het Inpe omdat die had bekend gemaakt dat sinds het aantreden van de president de ontbossing met 84 procent gestegen was ten opzichte van het jaar daarvoor.
De rechts-populistische president heeft als doel om het regenwoud te ontginnen voor landbouw, mijnbouw en veeteelt. Vorig jaar probeerde hij de bosbranden ook al te ontkennen. Toen ontsloeg hij de directeur van het Inpe omdat die had bekend gemaakt dat sinds het aantreden van Bolsonaro de ontbossing met 84 procent gestegen was ten opzichte van het jaar daarvoor. De president beschuldigde toen zelfs verschillende ngo’s ervan de branden zelf aangestoken te hebben met behulp van fondsen van de Amerikaanse acteur en milieuactivist Leonardo DiCaprio om wraak te nemen op zijn regering. ‘Ngo’s hebben geld verloren en hebben geen werk meer. Waar houden ze zich dan mee bezig? Met mij ten gronde te richten’, claimde de Braziliaanse leider toen.
Dit jaar lijkt de coronacrisis, die in Brazilië al meer dan 100.000 dodelijke slachtoffers maakte, voor de Braziliaanse overheid een welgekomen afleiding. De minister van Milieu, Ricardo Salles, suggereerde enkele maanden geleden om ‘van de gelegenheid gebruik te maken, nu de pers zich op het coronavirus richt, om hervormingen door te voeren en de regels rond de bescherming van het Amazonewoud te versoepelen’.
Dat het vochtige Amazonewoud niet snel vuur vat, zoals Bolsonaro beweert, is correct.
Het bosbrandenseizoen loopt van juni tot oktober. Maar ook van januari tot mei was er al meer ontbossing dan vorig jaar in Brazilië. Dat het vochtige Amazonewoud niet snel vuur vat, zoals Bolsonaro beweert, is correct. De overgrote meerderheid van deze vuren is dan ook door mensen aangestoken om land vrij te maken om te bewerken of om het vee te laten grazen. Ze vormen voor de bevolking in Brazilië, dat zo’n 60 procent van het Amazonewoud bevat, bijkomende gezondheidsproblemen zoals waterverontreiniging en ademhalingsproblemen. Dat laatste is een extra risico voor de reeds door covid-19 zwaar getroffen regio. Vooral inheemse volkeren, waar het sterftepercentage voor covid-19 150 procent hoger ligt dan het Braziliaanse gemiddelde, zijn kwetsbaar.
Toch hebben de horrorbranden van vorig jaar enigszins effect gehad. Een steeds groeiend aantal nationale en internationale investeerders, bedrijven en regeringen voeren de druk tegen de overheid op om de vernietiging van het woud tegen te gaan. In mei gaf Bolsonaro zijn toestemming voor het uitrollen van operatie ‘Verde Brasil 2’, waarbij duizenden soldaten de branden moeten bestrijden. In juli verbood hij het kappen en verbranden van bossen voor de landbouw gedurende 120 dagen.
Dat is volgens Greenpeace niet genoeg. De milieuorganisatie roept op het decreet, dat het aansteken van een brand in het Amazonewoud verbiedt, op een meer duurzame manier te controleren, en niet via een legeroperatie.
Het 5,5 miljoen km2 grote Amazonewoud is het grootste tropische woud op deze planeet en wordt beschouwd als cruciaal in de strijd tegen klimaatverandering door de grote hoeveelheden CO2 dat het absorbeert. Jaarlijks neemt het zo’n 5 procent van de wereldwijde CO2 uit de lucht. Wetenschappers waarschuwen dat het mogelijk miner dan 20 jaar zal duren voor het ecosysteem van de Amazonehet het zogenaamde tipping point bereikt en ineenstort, met desastreuze gevolgen voor wilde dieren, inheemse volkeren, het klimaat en de gezondheid van de mens.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
