Twee weken geleden lanceerde oppositiepartij PVDA, grotendeels onder de radar, een nieuwe politieke campagne met de slogan “We are one”. Via een gelijknamige website deelt de partij gratis Belgische vlaggen uit en verkoopt ze mondmaskers en T-shirts met de Belgische driekleur, inspelend op het België-gevoel tijdens het nakende EK Voetbal en de Olympische Spelen. Maar juridisch schortte er vanalles aan dit initiatief.
Op 21 mei duikt in de categorie ‘Goed doel’ een Facebookpagina op met de naam ‘We are one’. De campagne wil ‘een sterk signaal voor de eenheid van ons land’ vormen: ‘Wij laten ons niet uit elkaar spelen. Samen staan we sterker. Wij, die het land doen draaien, elke dag opnieuw. Wij zijn één. Nous sommes un.’ Behalve op Facebook vinden we ‘We are one’ ook terug met een gelijknamig Twitterprofiel, een YouTube-account, een Instagrampagina, een TikTokprofiel, en een website met webshop. Daar kan je een gratis Belgische vlag bestellen – al zijn die momenteel niet meer voorradig – en voor 4 of 10 euro een mondmasker of T-shirt kopen met ‘We are one’-opschrift. Er zijn ook ‘steunpakketten’ met verschillende items verkrijgbaar voor 50, 100 of 200 euro, voor wie het ‘ambitieuze project’ wil steunen.
‘Onze Duivels’
Op sociale media spitst de boodschap van ‘We are one’ zich duidelijk toe op de Rode Duivels en het EK voetbal dat er binnenkort aankomt. Op Twitter en Instagram volgt ‘We are One’ slechts één profiel: het officiële profiel van de Belgian Red Devils. Aan de sportieve prestaties van de Rode Duivels koppelt ‘We are one’ een politiek Belgisch verhaal over nationale eenheid: ‘Samen staan we sterk. Samen behalen we onze overwinningen. Dat toonden onze #RodeDuivels al heel mooi toen ze zich kwalificeerden voor #Euro2020. En dat zullen ze blijven doen in de komende weken. Verspreid mee de boodschap van Oostende tot Luik: wij zijn één!’ Om de weggeefactie met de Belgische vlaggen en de webshop onder de aandacht te brengen, koopt de pagina van ‘We are one’ ook voor een paar duizend euro aan Facebookadvertenties.
Nergens op sociale media, noch bij de Facebookadvertenties, staat echter aangegeven dat “We are one” een initiatief is van de politieke partij PVDA. Die informatie valt enkel lezen in een summiere boodschap onderaan de verkoopswebsite. Wat aanvankelijk eveneens ontbreekt, zijn allerlei wettelijke vereiste vermeldingen over het retourbeleid van de webshop en de omgang met persoonsgegevens. Dat bevestigt Thomas Smolders, oprichter van het creatief digitaal bureau Hartstikke: ‘Het lijkt alsof men hier heel snel een Shopify-sjabloon gebruikt heeft om een webshop te bouwen, maar daarbij een aantal cruciale zaken vergat. Een pagina met algemene voorwaarden en het privacybeleid, bijvoorbeeld. Welke data wordt verzameld wanneer ik de site bezoek? Wordt er met een Facebook-pixel gewerkt zodat men mij nadien gaat retargeten op sociale media?’
Verdoezelen
We bellen met Tom De Meester, Vlaams parlementslid voor PVDA en nauw betrokken bij het ‘We are one’-initiatief. Volgens De Meester is het ontbreken van algemene voorwaarden, retourbeleid en privacybeleid bij de webshop ‘een vergetelheid’ die snel rechtgezet zal worden. Even later op de avond worden inderdaad rubrieken over privacy- en retourbeleid aan de website toegevoegd.
Bij het privacybeleid van ‘We are one’ valt vanaf dan te lezen dat de persoonsgegevens die mensen in de webshop achterlaten bij PVDA terechtkomen, en dat de partij – indien mensen dat toestaan – die gegevens mag aanwenden voor politieke doeleinden: ‘Wij vragen uw persoonlijke gegevens om u, naargelang uw interesses, op de hoogte te houden van standpunten en activiteiten van de PVDA, u uit te nodigen voor acties, de door u gewenste informatie toe te zenden of om u te contacteren indien u de PVDA wil helpen of lid wil worden, of om u financiële steun te vragen.’
De Meester bezweert verder dat het niet de bedoeling was om de band tussen ‘We are one’ en de PVDA te verdoezelen: ‘We hebben eerder deze week naar 25.000 leden een brief gestuurd om deze actie aan te kondigen en te tonen hoe men een gratis Belgische vlag kan bestellen. “We are one” is een slogan die al langer voorkomt in speeches en publicaties van PVDA. Later deze week lanceren we ook een officieel PVDA-manifest onder de vlag “We are one”.’
Merknaam
De actie van PVDA begeeft zich nog op een ander vlak in juridisch troebel water. Verschillende Facebookadvertenties van ‘We are one’ die de webshop met producten aanprijzen, vermelden hashtags met de naam ‘Rode Duivels’. Dat is echter een geregistreerde merknaam van de Belgische voetbalbond KBVB, die niet zomaar voor commerciële doeleinden gebruikt mag worden. In het verleden diende de voetbalbond al klacht in tegen bedrijven die een graantje probeerden mee te pikken door producten te verkopen die inspeelden op de hype rond de Rode Duivels. Zo betrapte de FOD Economie bij het vorige EK voetbal 15 bedrijven die zonder toestemming adverteerden voor producten of evenementen met de naam of afbeelding van de Rode Duivels. Kledijketen Zeeman moest tijdens het WK in 2018 nog sokken met de naam ‘Red Devils’ uit de rekken halen.
PVDA blijkt geen toestemming te hebben gevraagd aan de Belgische voetbalbond. ‘De KBVB is politiek/filosofisch neutraal, het gebruik hiervan is niet afgetoetst of goedgekeurd door ons’, schrijft KBVB-woordvoerder Pierre Cornez in een reactie aan Knack. ‘Rode Duivels/Diables Rouges zijn beschermde woordmerken. We zullen de partij hier dan ook op aanspreken.’ Tom De Meester van PVDA reageert verrast: ‘Ons socialemediateam wist niet dat zelfs de hashtag #rodeduivels niet mocht. Die advertenties zijn er nu afgehaald.’
Opzwepende muziek
De flaters rond privacy en handelsmerken zijn opvallend, want de actie ‘We are one’ staat al een tijdje in de steigers. De website achter ‘We are one’ blijkt al in april 2021 door PVDA geregistreerd. De campagne maakt gebruik van een professioneel logo, visuals en ook een advertentiefilmpje waarin een supporter met Belgische vlag zich in slow motion beweegt op een voetbaltribune, met opzwepende muziek op de achtergrond.
Het initiatief van PVDA doet enigszins denken aan de weggeefacties met Vlaamse leeuwenvlaggen die Vlaams Belang en N-VA al vaker organiseerden in aanloop naar sportevenementen als de Ronde van Vlaanderen. PVDA is deze zomer van plan om tijdens het EK voetbal en de Olympische Spelen de eenheid van België op de politieke agenda te zetten: ‘Nu weten we dat sommige partijen van plan zijn om ons land in 2024 verder op te splitsen en Brusselaars, Walen en Vlamingen tegen elkaar op te zetten’, klinkt het in de brief over de ‘We are one’-campagne die PVDA-voorzitter Peter Mertens aan de partijleden stuurde. ‘Dat vinden wij een slecht idee. […] Samen staan we sterker. Dat willen we tonen vandaag, morgen, tijdens het Europees Kampioenschap voetbal of tijdens de Olympische Spelen later deze zomer. Een sterk signaal tegen de splitsing van ons land komt altijd op tijd.’
Wie op de webshop van ‘We are one’ zijn bankkaart bovenhaalt om een betaling uit te voeren, ziet helemaal op het einde dat de begunstigde ‘PVDA-PTB Materiaal’ heet. Wanneer we Tom De Meester vragen wat PVDA van plan is met de eventuele winst uit de webshop, antwoordt hij dat winst maken niet meteen voorzien is: ‘Tienduizend Belgische vlaggen weggeven is niet goedkoop.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
