‘Vivaldi in de steigers: dit zijn elf must-haves voor de liberale achterban’

‘De nieuwe regering moet met een ambitieus en wervend programma uit de startblokken schieten’, schrijft voorzitter Thibault Viaene namens het Liberaal Vlaams Verbond. ‘Het is aan Egbert Lachaert om de blauwe lijn te bewaken en de volgende elf liberale kernpunten het regeerakkoord binnen te loodsen.’

15 maanden na de verkiezingen van 26 mei 2019 is er eindelijk zicht op een federale regering. Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert werd samen met sp.a-voorzitter Conner Rousseau het veld ingestuurd als preformateur om een Vivaldi-coalitie in het zadel te hijsen. Lachaert spreekt voluntaristisch van een tienjarenplan om België terug op rails te krijgen en het vertrouwen in de politiek te herstellen. De poging om komaf te maken met de tirannie van de korte termijn verdient alle krediet. Toch zijn er aan Egbert Lachaerts vierseizoenenavontuur ook risico’s verbonden.

De coronacrisis heeft de lamentabele Belgische staatsfinanciën nog meer doen ontsporen. Het begrotingstekort voor 2020 wordt nu al geschat op 53 miljard euro. Bovendien heeft de gezondheidscrisis een stuitend gebrek aan efficiëntie bij onze overheidsdiensten blootgelegd. Op de koop toe is er het feit dat de twee grootste Vlaamse partijen (N-VA en Vlaams Belang) geen deel zullen uitmaken van deze regering. Die twee dromen al luidop van een meerderheid in Vlaanderen in 2024.

Een tienjarenplan heeft dus enkel zin als Vivaldi de volgende verkiezingen zonder kleerscheuren kan doorkomen. De nieuwe regering moet met een ambitieus en wervend programma uit de startblokken schieten. De Vlaamse liberalen zullen daarbij bijzondere moed moeten tonen. Aan Egbert Lachaert om de blauwe lijn te bewaken en de volgende elf liberale kernpunten het regeerakkoord binnen te loodsen:

Vivaldi in de steigers: dit zijn elf must-haves voor de liberale achterban.

  • 1. Herstel Vrouwe Justitia in ere

De kwaliteit van een democratische rechtsstaat hangt in grote mate af van hoe we er als samenleving in slagen onze geschillen op een beschaafde manier te beslechten. Het is pijnlijk om te zien hoe justitie er in ons land er maar niet in slaagt om haar kerntaken naar behoren uit voeren. Structureel mismanagement en gerechtelijke achterstand zijn schering en inslag. De recente verjaring van het Fortisdossier is daar een pijnlijk voorbeeld van. Om dan nog maar te zwijgen over de bouwvallige krochten waarin soms recht moet worden gesproken.

Wie nadenkt over een langetermijnplanning voor ons land móét justitie bovenaan de prioriteitenlijst plaatsen. Herwaardeer justitie, investeer in de infrastructuur en maak werk van een modern en efficiënt justitieel systeem dat opnieuw het vertrouwen van de burger kan genieten.

  • 2. Bereid in samenwerking met de regio’s een staatshervorming voor

Deze wordt dan uitgevoerd in 2024. Leg de nadruk ligt op efficiënte, homogene bevoegdheidspakketten, subsidiariteit en fiscale autonomie. De regio’s dragen zelf verantwoordelijkheid voor de inkomsten die hun beleid bekostigen. Zo voelen ze ook zelf de gevolgen van slecht beleid in hun portemonnee. Heel wat sociaaleconomische problemen zijn immers gelinkt aan regionale economische verschillen. Het federale niveau is vaak niet het best geplaatst deze problemen aan te pakken. Laat ons nadenken over een duurzame en stabiele staatsstructuur waarbij versnippering en overlappende bevoegdheden worden vermeden.

Maak twee ministers (één Nederlandstalige en één Franstalige) bevoegd voor de voorbereidende werken van deze institutionele hervormingen. Alle essentiële grondwetsartikelen moeten voor herziening vatbaar verklaard worden. Vermijd dat dit institutionele luik een inhoudsloze praatbarak wordt.

  • 3. Bouw subsidies af en investeer meer

In vergelijking met de ons omringende landen, investeren de Belgische overheden te weinig en delen ze veel subsidies uit. De toestand van openbare infrastructuur verslechtert, de noodzakelijke evoluties op het vlak van energietransitie en technologische vernieuwing worden niet gemaakt, terwijl onproductieve uitgaven de begroting doen verslechteren en zorgen voor economische misallocatie. Het is hoogtijd om deze negatieve spiraal om te buigen. Voer in samenwerking met de lagere overheden een intelligent post-corona relanceplan door, gericht op investeringen in essentiële infrastructuur en nieuwe technologie. Zorg eveneens voor overheidsinvesteringen die de arbeidsproductiviteit doen stijgen.

  • 4. Vergroot de Belgische activiteitsgraad.

In tegenstelling tot onze buurlanden Duitsland en Nederland, heeft België een te lage activiteitsgraad. Dit is niet zozeer een gevolg van hoge werkloosheid, maar vooral van het hoge aantal niet-werkzoekende inactieven. Herbekijk regels voor arbeidsongeschiktheid, invaliditeit en langdurige ziekte en breek desgevallend heilige huisjes af. Zorg ervoor dat het verschil tussen werken en niet-werken steeds groot genoeg is zodat het arbeidsaanbod vergroot.

  • 5. Maak ons pensioensysteem gelijker en rechtvaardiger

Er is in België een duidelijk verschil tussen de pensioenen van statutaire ambtenaren, bedienden en zelfstandigen. Voor deze ongelijkheid is geen rationele verklaring te vinden. Bouw dit systeem af en streef naar één pensioensysteem in de eerste pijler.

Verder is ongeveer één derde van de opgebouwde pensioenen gelinkt aan gelijkgestelde periodes, m.a.w. periodes waarin niet gewerkt en dus ook niet bijgedragen wordt. Snoei in de voorwaarden voor gelijkgestelde periodes. Verhoging van pensioen kan alleen in geval van een voldoende lange reële loopbaan en bijhorende betaalde bijdragen.

Willen we de pensioenen betaalbaar houden, zullen we tenslotte ook meer moeten inzetten op de tweede en derde pijler. Maak deze aantrekkelijker en voorzie vooral in voldoende rechtszekerheid op lange termijn.

  • 6. Herwaardeer de publieke sector

Voer binnen de overheidsadministraties een hervorming door gericht op digitalisering, interne efficiëntie en klantvriendelijkheid. Een Copernicusplan 2.0 dat deze keer geen lege doos blijft. Bouw ministeriële kabinetten af en laat ministers meer rechtstreeks samenwerken met de bevoegde administratie.

Om haar kerntaken op een goede wijze uit te voeren, heeft de overheid ook bekwaam personeel nodig. Verminder het aantal statutaire ambtenaren en behoud deze categorie voor specifieke beroepsgroepen waar dit eigen is aan de aard van de functie (zoals bv. voor de rechterlijke macht). Leg bij de aanwerving en evaluatie van ambtenaren de nadruk op competentie, kwaliteit, werkattitude en de situatie op de arbeidsmarkt (relatieve schaarste van profiel en diploma) en zorg ervoor dat dit een impact heeft op verloning en promotiemogelijkheden. Geef meer gevolg aan negatieve evaluaties. Versterk de lokale overheden en laat de subsidiariteit maximaal doorwegen bij het verder afbouwen van het provinciale niveau. Bijkomende fusies van gemeentes tot ze de correcte schaal hebben is ook essentieel.

  • 7. Laat de begroting opstellen door een onafhankelijke commissie

Politici kunnen beleidsvoorstellen lanceren, maar deze moeten goedgekeurd worden door een onafhankelijke commissie, naar analogie met hetgeen de Raad van State op juridisch vlak doet. De nadruk ligt zowel op budgettaire orthodoxie als op de aard van inkomsten en uitgaven. Doelgerichte uitgaven (bv. overheidsinvesteringen) en eenmalige belastingen kunnen nuttig zijn. Recurrente en/of consumptieve uitgaven en nieuwe belastingen op werken of ondernemen moeten vermeden worden. De huidige coronacrisis kan geen reden zijn voor budgettaire laksheid.

  • 8. Streef naar realistisch en ambitieus klimaat- en energiebeleid zonder taboes

Durf de nodige wetgevende initiatieven nemen om de onvermijdelijke transformatie van een centraal gestuurd energiesysteem naar een decentraal energiesysteem in goede banen te leiden. Geef ondernemers en particulieren de tools om effectief te investeren in hernieuwbare energie. Laat bedrijven en particulieren onderling energie uitwisselen, produceren en consumeren. Ondernemerschap en duurzaamheid kunnen immers hand in hand gaan.

Hak daarenboven belangrijke knopen omtrent pijnpunten die ons energiesysteem vandaag een onverstaanbaar kluwen maken. Doorbreek bijvoorbeeld het taboe rond kernenergie en evalueer de rol van verschillende actoren zoals de distributienetbeheerder Fluvius. Coördinatie met de deelstaten zal hier uiteraard noodzakelijk zijn.

  • 9. Vereenvoudig ons fiscaal systeem

Voer een fiscale hervorming door met nadruk op efficiëntie en rechtvaardigheid. Snoei in het oerwoud van aftrekposten en verlaag de marginale tarieven. Breek heilige huisjes af. Voer bijvoorbeeld een belasting in op reële huurinkomsten of geef zelfs een “liberaal” symbool zoals de notionele interestaftrek op. Zorg er echter altijd voor dat iedere nieuwe belasting elders integraal gecompenseerd wordt. De globale belastingdruk mag de komende jaren niet stijgen en moet op termijn op duurzame wijze afnemen.

  • 10. Roep een halt toe aan de particratie

Dit kan het makkelijkst door een verregaande hervorming van ons kiessysteem. Herwaardeer de wetgevende en controlerende rol van het parlement. Zorg ervoor dat de kiezer beslist wie in het parlement verkozen wordt en niet de partijleiding: schaf de lijststem en het systeem van opvolgers af. Verklein de kieskringen en schaf de kiesdrempel af.

  • 11. Maak het sociaal overleg moderner en efficiënter

Hervorm en herwaardeer de positie van de sociale partners en focus hierbij vooral op decentralisatie. Verschuif de aandacht van logge en weinig productieve overlegorganen zoals de “Groep van 10” en de Nationale Arbeidsraad naar de paritaire comités en de overlegorganen op ondernemingsniveau. Maatwerk per sector wordt de norm. Laat de sectoren zelf de vrijheid hoe zij thema’s zoals bijvoorbeeld nachtarbeid en e-commerce willen aanpakken. Laat deze belangrijke thema’s niet langer kapen door de steekvlam- en symboolpolitiek die heerst binnen het nationale sociale overleg. Alleen op die manier kunnen we evolueren naar een modern sociaal recht dat gemaakt is door en voor diegenen die het dagelijks in de praktijk moeten omzetten.

Slotsom

De ouverture van Vivaldi geschiedt tegen de achtergrond van de zwaarste economische crisis sinds WO2. De nieuwe federale regering is ideologisch enorm heterogeen, maar zal toch belangrijke knopen moeten doorhakken op sociaal-economisch en institutioneel vlak. Het pad is grillig, maar de uitdagingen zijn duidelijk. Aan de huidige generatie politici om te bewijzen dat ze meer kunnen dan met collega’s over straat te rollen en dat ze staatsmanschap kunnen etaleren in donkere tijden. Het LVV wenst Egbert Lachaert veel succes en moed bij de vorming van een nieuwe federale regering.

Thibault Viaene werd recent verkozen tot voorzitter van het Liberaal Vlaams Verbond (LVV) , Het LVV, opgericht in 1913, functioneert binnen het liberale middenveld als koepelvereniging en geeft de koers van de liberale partij mee vorm. Nu Vivaldi in de steigers staat, presenteert hij in deze tekst zijn wenslijstje voor de nieuwe federale regering.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content