Stijn Baert

‘Versnelde degressiviteit werkloosheidsuitkering: overweeg het N-VA-voorstel’

Stijn Baert Professor arbeidseconomie aan de Universiteit Gent en Universiteit Antwerpen

Stijn Baert zette vorig jaar de versnelde degressiviteit van de werkloosheidsuitkeringen in de markt als een ideale hervorming voor België. Zijn voorstel vormde de basis voor het principeakkoord in de arbeidsdeal. Hij houdt de uitwerking die de N-VA in de Kamer indiende tegen het licht.

Het principe van de geplande hervorming van de werkloosheidsuitkeringen is duidelijk: werklozen krijgen gedurende de eerste maanden zonder baan een hogere uitkering dan nu het geval is, maar die uitkering neemt nadien sneller af dan nu.

In de uitwerking die de N-VA in de Kamer indiende wordt de uitkering gedurende de eerste drie maanden werkloosheid verhoogt van 65% van het laatste brutoloon naar 70%, na drie maanden zakt dit naar 65% en na nog eens drie maanden naar 60%. Na een jaar werkloosheid volgt dan een verdere afbouw richting het (huidige) bodemniveau, met een snelheid die afhangt van het aantal gewerkte maanden voordien. Dat bodemniveau wordt sowieso na twee jaar werkloosheid bereikt, daar waar dat nu pas na vier jaar is.

Prikkelen

Wie de uitwerking van de N-VA naast de krijtlijnen legt die ik in juli aan Minister Peeters overmaakte, zal zien dat deze uitwerking nauw aansluit. In het bijzonder volgt de N-VA-uitwerking de belangrijkste twee principes. Ten eerste wordt gestart op een iets hoger niveau dan nu zodat werklozen enkele maanden de ruimte hebben om voor een duurzame, ‘first best’ baan te gaan.

Versnelde degressiviteit werkloosheidsuitkering: overweeg het N-VA-voorstel.

Ten tweede worden vanaf de vierde maand werkloosheid financiële prikkels ingebouwd om mensen te activeren alvorens ze langdurig werkloos worden. Daarnaast is ook het feit dat men al na twee jaar op het bodemniveau zit in overeenstemming met mijn oorspronkelijke voorstel – de verhoging gedurende de eerste maanden moet gecompenseerd worden om budgetneutraliteit te bekomen.

Amendement

Mocht ik de Kamer zitten – God beware ons land – dan zou ik evenwel één duidelijk amendement op de N-VA-uitwerking indienen. In hun uitwerking blijft de werkloosheidsuitkering vlak tussen de zevende en twaalfde maand van de werkloosheid. Of men nu al zes of elf maanden werkloosheid achter de rug heeft, men krijgt 60% van het laatste brutoloon. Dit is echter een cruciale periode, zodat ik na de negende maand een extra prikkel zou inbouwen. Een daling richting 55%.

Bovendien, indien men op 60% blijft in maanden 10 tot en met 12, dan is het volledige eerste jaar werkloosheid genereuzer voor uitkeringsgerechtigden dan het huidige systeem. Mensen zouden dus langdurig werkloos kunnen worden – voor mij ligt de grens op één jaar – vooraleer zij, in vergelijking met vandaag, een lagere uitkering ontmoeten.

Bandbreedte

De vraag die rest, is of de N-VA-uitwerking beter of minder goed is dan degene waar Minister Peeters de afgelopen maanden aan werkte. Die vergelijking valt onmogelijk te maken aangezien de uitwerking-Peeters nog niet openbaar is. Wat wel al te vernemen viel, is dat Minister Peeters beoogt de uitkering bij het begin van de werkloosheid meer te verhogen voor wie weinig verdiende.

Dit lijkt een interessante piste. Niet alleen vanuit sociaal perspectief, maar ook vanuit activeringsperspectief. Door de laagste uitkeringen in het begin meer te verhogen dan de hogere, vergroot de ‘bandbreedte’ tussen het startniveau en het bodemniveau, zodat de verlagingen tussen beide niveaus meer prikkelend zijn.

Vermoedelijk zat er dus muziek in een compromis tussen de N-VA-uitwerking en de uitwerking-Peeters. Dat de zoektocht naar een dergelijk compromis door de huidige politieke situatie erg moeilijk is geworden, is dan ook doodzonde.

Geen virtuele oplossing

Toch hoop ik dat de dames en heren volksvertegenwoordigers hun verantwoordelijkheid zullen opnemen en de N-VA-uitwerking overwegen. Aan de virtuele oplossing die de versnelde degressiviteit momenteel is, heeft onze arbeidsmarkt niks. Bovendien gaat de N-VA-uitwerking duidelijk in de goede richting. En als het iets meer mag zijn: op bovenstaande amendering rust geen auteursrecht.

Stijn Baert is professor arbeidseconomie aan de Universiteit Gent en Universiteit Antwerpen

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content