Herman Matthijs (UGent, VUB)

‘Tien redenen waarom de F-35 de beste aankoop is’

De regering-Michel heeft bewezen dat ze nog beslissingen kan nemen, zegt prof. Herman Matthijs (UGent, VUB). Hij zet tien redenen op een rijtje waarom de aankoop van de Amerikaanse F-35 de enige juiste beslissing was.

België heeft wel zeer lang gewacht met de aankoop van de opvolger van de F 16. Uiteindelijk heeft de federale regering geopteerd voor de F-35A van het Amerikaanse Lockheed Martin. De keuze ging nog tussen de Britse-Duitse Eurofighter en het Amerikaans aanbod. Een analyse in tien punten van deze militaire koop van het begin van de 21ste eeuw met in de vuurlinie minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA).

1. De regering-Michel heeft de militaire investeringswet van 2017, waarin zowat 9,2 miljard euro voorzien was, grotendeels uitgevoerd. Daardoor wordt het materieel van de marine, de luchtmacht en de landmacht gemoderniseerd. De nieuwe fregatten en mijnenvegers waren al besteld in samenwerking met Nederland. Het is de eerste keer gedurende deze eeuw dat een regering structurele aankopen doet om het Belgisch leger qua materieel op het niveau van de 21ste eeuw te brengen.

De aankoopprocedure voor een nieuw gevechtsvliegtuig zou een voorbeeld moeten zijn voor alle andere federale aankopen

2. Door de F-35 te kopen sluiten we aan bij vele andere Europese landen: Denemarken, Italië, Nederland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk. De Bondsrepubliek heeft nu ook een prijsofferte gevraagd voor het Amerikaanse vliegtuig, want de Luftwaffe opteert voor het gebruik van twee soorten toestellen: naast de Typhoon-Eurofighter ook de F-35A. Ook Finland heeft interesse in de F-35 en dat zou wel eens dé politieke bocht van dit Scandinavisch land kunnen worden, van een neutraal statuut naar een NAVO lidmaatschap. Met andere woorden: deze aankoop van de F-35 sluit aan bij de keuze van diverse andere landen.

3. De politieke wereld heeft de fout gemaakt om, in het begin van de eeuw, niet toe te treden tot de ontwikkelingsfase van deze F-35. Dat was zeker niet de optimale beslissing voor een technologische injectie aan de Belgische economie. Desalniettemin heeft Lockheed Martin toch Belgische bedrijven betrokken bij de productie van het gevechtsvliegtuig. Daardoor hebben we toch een economisch voordeel gehad zonder budgettaire kosten.

4. Er is geen Europees vliegtuig gekocht, zo zeggen de critici van deze aankoop. Wel, er was ook geen Europees aanbod, want het was Brits of Frans. Bovendien hebben de Fransen in het verleden zelf niet willen meewerken aan de Eurofighter om hun eigen Frans toestel te behouden. Daarnaast moet er gewezen worden op het feit dat er geen Europese variant van een vijfde generatie gevechtstoestel bestaat – de F-35 is het enige van die generatie. Dat Europa hier niets aan heeft gedaan, is zeker niet de schuld van de kleine landen. Bovendien hebben, zoals gezegd, reeds diverse Europese landen gekozen voor de F-35.

5. De aankoop is ook niet on-Europees te noemen, want dit vliegtuig bestaat voor ongeveer één derde uit Europees productiematerieel. Het Lockheed Martin-vliegtuig kent dus een belangrijke Europese pijler. Bovendien heeft de regering-Michel ook beslist om 370 miljoen euro te besteden aan de mogelijkse ontwikkeling van een ‘Europees’ (lees Frans-Duits ) toestel van de zesde generatie. Het is onduidelijk of er een dergelijk vliegtuig kan zijn rond de jaren 2040.

6. Met een prijs van zowat 77 miljoen euro per stuk is deze F-35A gewoon goedkoper dan de concurrentie. Bovendien speelt de lage inflatie en de dollar/euro-koers ook in ons voordeel. Er zouden slechtere aankopen mogelijk zijn geweest voor de schatkist.

7. Bovendien hebben we het voordeel om in een groot pakket te zitten: de F-35 is het enige vliegtuig dat aan meer dan 3000 bestellingen kan raken. Daardoor zal de economische return hoger en de updatekosten gevoelig lager liggen dan bij de concurrenten.

8. Uiteraard is er ook de problematiek van de economische compensaties. Die worden geraamd op 3,7 miljard euro. In het verleden en met de F- 16 van Lockheed Martin hebben we daarmee zeker geen slechte ervaringen gehad. Betreffende de vliegtuigen is de verdeling van de economische compensaties over de drie gewesten als volgt: Brussel 19,1 procent, Vlaanderen 50,4 procent en Wallonië 30,5 procent. Uiteraard moet de desbetreffende opvolging goed worden begeleid door de federale overheid in samenwerking met de deelstaten en de bedrijfswereld. De aankoop is een niet onbelangrijke technologische injectie aan de economie, in combinatie met de gelijktijdige aankoop van twee Amerikaanse dronesystemen (Medium Altitude Long Endurance, ofwel MALE ).

9. Aan deze koop hangt ook een communautair compromis vast. Zo was de aankoop van twee nieuwe fregatten en zes mijnenvegers eerder een Vlaamse bedoening. Bij de vliegtuigen is er Amerikaans gekozen, in navolging van vele andere Europese landen. Maar dit tweede militaire aankooppakket is goedgekeurd in tandem met het derde pakket van de landmacht. De 1,7 miljard euro voor de koop van 442 voertuigen uit het Franse ‘Scorpion’-programma (60 Jaguars en 382 Griffons) kan op veel bijval rekenen in het Franstalig deel van ons land. De Fransen hebben er zichzelf afgereden tijdens de rit over de opvolging van de F-16. De kritiek van President Emmanuel Macron betreffende de Belgische keuze slaat op niets en getuigt van een koloniaal denken in het Parijse Elysée.

10. Deze aankoop verzekert ons ook van een ‘long standing partnership‘ met andere NAVO-partners én een plaats in het ‘joint program office’ in Washington D.C.

Conclusie

Deze aankoop van vliegtuigen was zeer transparant en de negatieve commentaren daarop slaan op niets. De procedure zou een voorbeeld moeten zijn voor alle andere aankopen door de federale overheid. Ten aanzien van militaire aankopen, die toch een zeker secret d’état hebben, was het misschien zelfs te transparant.

Uiteindelijk heeft de regering-Michel bewezen dat ze nog beslissingen kan nemen. Want over dit laatste is men de laatste maanden serieus gaan twijfelen, zeker in het licht van de electorale race naar mei 2019 .

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content