De eerste golven van een tsunami aan AI-video’s bereiken sociale media. Ze kunnen mensen ophitsen, misleiden en in bredere zin het vertrouwen in de werkelijkheid ondermijnen.
Enkele weken geleden reed een bejaard koppel uit Maleisië van de hoofdstad Kuala Lumpur naar het stadje Pengkalan Hulu, zo’n 370 kilometer verder, dicht bij de grens met Thailand. Bij de check-in in hun hotel vroegen ze de receptioniste tips over de panoramische kabelbaan naar Baling, een nieuwe toeristische attractie in de buurt. Het koppel had op sociale media een video gezien waarin een reporter verslag uitbracht van haar bezoek aan die kabelbaan, inclusief een ritje in een coupé, interviews met bezoekers en trips naar een museum en een hertenpark in de buurt.
Alleen: die kabelbaan bestond niet. De video die ze zagen, zo legde de hotelreceptioniste uit, was integraal gemaakt met behulp van artificiële intelligentie.
Langharig werkschuw tuig
Je leest het almaar vaker: mensen worden bedot door AI-video’s, in het bijzonder van straatinterviews of influencers die zichzelf filmen.
Heel wat van die virale AI-beelden zijn opvallend politiek getint. In de Filippijnen deelden aanhangers van vicepresidente Sara Duterte video’s van studenten die het hangende impeachmentproces tegen Duterte ‘oneerlijk en bevooroordeeld’ noemden. Toen Iran en Israël elkaar enkele weken geleden bombardeerden, waren er video’s van huilende Israëlische burgers die, tegen het decor van een tot puin herleid gebouw, ‘vergiffenis vroegen aan de moslims’. En in het Verenigd Koninkrijk circuleerden op TikTok interviewbeelden van asielzoekers die voor een viersterrenhotel aan het protesteren waren tegen hun leefomstandigheden. Stuk voor stuk waren de video’s met AI gemaakt en hadden talloze mensen dat niet door.
Het fenomeen bestaat ook in onze contreien. Soms gaat het om relatief onschuldig materiaal, zoals een bericht over ‘een olifant die uitgebroken is in Amsterdam’. Maar er was recent ook een AI-filmpje van een journaliste die een activist van klimaatorganisatie Extinction Rebellion interviewt, ogenschijnlijk tijdens een protestactie op een autosnelweg. Op de vraag wat voor job hij heeft, antwoordt de activist: ‘Demonstreren, en een uitkering. Werken is slecht voor het klimaat.’
Tim Tubbax, Vlaams Belanggemeenteraadslid in Antwerpen, deelde de video op X en Facebook: ‘Dit zijn dus de leeglopers van de extreemlinkse ‘klimaat’-terreurorganisatie Extinction Rebellion. Hun dagtaak: demonstreren, publiek domein besmeuren, persoonlijke eigendommen beschadigen en vervuilende files veroorzaken door wegen te blokkeren van mensen die wél werken.’
Het bericht bij het door Tim Tubbax geposte ‘interview’ werd bijna een half miljoen keer bekeken. Maar de geïnterviewde bestaat niet.
Tubbax’ bericht werd bijna een half miljoen keer bekeken. Honderden mensen reageerden woedend op de beelden. Ze scholden de activist de huid vol en plaatsten oproepen om de uitkering van dat ‘langharig werkschuw tuig’ af te nemen. Maar de geïnterviewde activist bestaat dus niet eens echt. Het was een AI-video.
Hoe herkent u AI-video’s?
In heel wat gevallen gaat het om beelden gemaakt met Veo 3, de nieuwste tekst-naar-video-AI-applicatie die Google in mei 2025 lanceerde. Toen al verschenen er verschillende opiniestukken met dezelfde boodschap: ‘Het internet en de wereld zijn hier niet klaar voor.’ En het klopt dat heel wat mensen ook maanden later nog niet op de hoogte zijn van hoe eenvoudig je met een simpele ‘prompt’ – een omschrijving van wat je zou willen zien – zo goed als fotorealistische AI-video’s kunt laten genereren. Wie gewoon wat aan het scrollen is op sociale media, is ook niet altijd even alert voor de mogelijkheid dat wat je te zien krijgt met AI in elkaar is geflanst.
Maar hoe verbazend realistisch de AI-video’s op het eerste gezicht er ook uitzien, van elk van bovenstaande voorbeelden kon je steeds zien dat ze gemaakt waren met AI. Enkele tips.
Heel wat AI-video’s zijn precies 8 seconden lang, of nog korter.
Let op de lengte. Veo 3 heeft een limiet van 8 seconden voor het genereren van AI-beelden. Heel wat AI-video’s zijn dus precies 8 seconden lang, of nog korter.
Let op details. Vooral op de achtergrond zijn in de video’s vaak typische glitches en foutjes te zien. Bij langere video’s van zogenaamde ‘interviews’ kun je soms, omdat het gaat om aaneengeplakte stukjes van 8 seconden, opmerken hoe de interviewer telkens wisselt van outfit of een microfoon met een ander logo vasthoudt.
In het AI-interview met de klimaatactivist waren vlaggen te zien met de onzinnige tekst ‘XR Rebibillion’.
Let op de letters. AI-beeldgeneratie heeft het nog steeds lastig met teksten – denk aan spandoeken en reclameborden. In het AI-interview met de activist zag je bijvoorbeeld op de achtergrond vlaggen met de onzinnige tekst ‘XR Rebibillion’.
Let op watermerken. Platforms als Veo 3 en Synthesia voegen een watermerk met hun naam toe aan gegenereerde video’s. Vaak doen de verspreiders niet de moeite om dat watermerk te verwijderen, omdat ze de video eerst voor komische doeleinden hebben gemaakt, en niet om te misleiden. Ook het watermerk van het profiel van de maker kan een aanwijzing zijn. De Extinction Rebellion-video kwam bijvoorbeeld van een TikTok-profiel met de naam ‘@complotdenkerxl’. Wie dat profiel bezoekt, ziet bovenaan meteen een waarschuwing dat ‘alle content met AI is gemaakt’.
Lees de reacties. Bij virale AI-video’s zijn er bijna altijd enkelingen die erop wijzen dat het filmpje nep is, en wat daarvoor de aanwijzingen zijn. Maar let op: het gebeurt ook almaar vaker dat mensen oncomfortabele beelden die wel degelijk 100 procent echt zijn, toch wegzetten als AI.
Waarheidsgetrouw
Toch is AI-video een fenomeen waar we beter mee leren te leven. Een deel van de internetgebruikers vindt het namelijk helemaal niet erg om bedot te worden door AI-video’s. Het gaat om beelden die ze zelfs appreciëren, omdat het materiaal aansluit bij hun vooroordelen – ‘alle klimaatactivisten zijn klaplopers’ – en ze de verbeelding daarvan verkiezen boven de werkelijkheid.
Neem nu de AI-video met de neppe Extinction Rebellion-activist die Vlaams Belangpoliticus Tim Tubbax deelde. Een handvol mensen probeerde anderen te waarschuwen dat het om AI-beelden ging, maar veel indruk maakte dat niet. ‘Je weet dat dit AI is?’ vroeg iemand aan Tubbax zelf. ‘Ja,’ antwoordde die, ‘maar daarom niet minder waarheidsgetrouw’.
