Nieuwe internettrend ‘Ben ik lelijk?’ verontrust experts

Een nieuw fenomeen waarbij vooral jonge meisjes een video of foto op het internet plaatsen met de vraag ‘Ben ik lelijk?’ is volgens experts verontrustend en gevaarlijk.

De trend begon al in 2010 in Amerika met jonge meisjes die video’s van zichzelf op Youtube plaatsten waarin ze de internetgemeenschap om reacties op hun uiterlijk vroegen. De meisjes in de video’s lijken soms zelfs nog geen twaalf jaar oud en de reacties die ze uitlokken zijn vaak weinig positief.

Maar de trend bleef niet beperkt tot Amerika en Youtube. In België dook intussen op Facebook een vergelijkbaar fenomeen op. Op de pagina ‘De mooiste tiener van België’ kunnen tieners, ongeacht hun leeftijd, een foto insturen om zich op hun uiterlijk te laten beoordelen. Elke week wordt er een winnende foto gekozen op basis van het aantal ‘Vind-ik-leuk’s’. De pagina telt ondertussen bijna 30.000 fans en wordt actief bezocht door een groot aantal tieners en kinderen.

Naast de ‘Mooiste tiener van België’ bestaan ook de spin-offpagina’s ‘Mooiste tiener van Vlaanderen’ en ‘Mooiste tiener van Kortrijk’. Zowel jongens als meisjes doen mee aan de wedstrijden en ook hier worden beledigende commentaren niet geschuwd. Sommige foto’s tonen kinderen die er niet ouder uitzien dan tien.

‘Bijna open uitnodiging voor pedofielen’

Kinderpsychologen stellen zich ernstige vragen bij de nieuwe rage. Het zou gewoon kunnen gaan om normale onzekerheid en aandachtzucht, maar misschien moet het als iets serieuzer gezien worden. Onzekerheid over het uiterlijk is natuurlijk niet nieuw, en de mening van de internetgemeenschap vragen ook niet. Wel worden de jongeren die het doen steeds jonger. Vreemd, gezien zij zich, doordat ze met het internet zijn opgegroeid, meer bewust zouden moeten zijn van de verbonden risico’s.

“De video’s zijn bijna een open uitnodiging voor pedofielen”, vertelt dokter Susan Abbott, een kinderpsychologe uit New York aan de website van Time magazine. Ze passen dan ook perfect in een slachtofferrol. “Het is duidelijk dat heel wat van deze meisjes met een laag zelfbeeld zitten”, aldus Abbot.

Nefast voor het zelfbeeld

Daarnaast kunnen de negatieve en beledigende reacties die ze met hun foto of video uitlokken, nefast zijn voor hun emotionele gezondheid. “Negatieve commentaar gericht op je persoon is nooit makkelijk te aanvaarden, ongeacht je leeftijd”, legt professor Elizabeth Dowdell van de Villanova Universiteit in Philadelphia uit aan de Amerikaanse website Huffington Post. “Maar voor pre-tieners en tieners, die echt veel belang hechten aan die feedback en hun gevoel van eigenwaarde daar laten door beïnvloeden, kan de kritiek verwoestend zijn.”

Ook Joëlle Jordens, psychotherapeute aan de Katholieke Hogeschool Limburg, is die mening toegedaan. “Tussen twaalf en zestien jaar ben je je zelfbeeld nog aan het opbouwen. Jonge mensen nemen de commentaar van iedereen aan, ook al is die niet waar”, aldus Jordens in Het Belang Van Limburg.

‘Natuurlijk gaf ik om wat mensen van me dachten’

Dat de commentaren niet zomaar naast je neer te leggen zijn, ontdekte ook de 21-jarige Amerikaanse studente Sophia Roesller. Zij wou onderzoeken aan wat voor sociale druk jonge meisjes vandaag de dag op het internet onderhevig zijn en kroop daarom op Youtube in de huid van een jong tienermeisje dat met vragen zat over haar uiterlijk.

Ook al was ze niet werkelijk op zoek naar de mening van derden, toch kwam de kritiek soms hard aan. “Natuurlijk gaf ik om wat mensen van me dachten”, vertelt Roesller aan de Amerikaanse website Jezebel. “Ook al dacht ik oorspronkelijk dat ik me er niets van aan zou trekken.”

‘Nieuwe vorm van zelfverminking’

Emilie Zaslow, professor mediastudies aan de Pace Universiteit in New York, biedt een verklaring voor de recent opgekomen rage. “Wanneer het internet je dagboek is en de hele wereld je publiek, is het posten van een persoonlijke vraag als ‘Ben ik lelijk?’ begrijpelijk”, zegt ze aan Associated Press. “Het maakt deel uit van de huidige cultuurverschuiving.”

Wanneer daar nog de druk van de schoonheidsindustrie en het idee dat iedereen via het internet beroemd kan worden, bijkomen, klopt het plaatje volledig. Maar dat wil niet zeggen dat er ook maar iets positiefs is aan het fenomeen, vindt Zaslow. “De video’s kunnen gezien worden als een nieuwe vorm van zelfverminking, in de lijn van snijden en eetstoornissen”, aldus Zaslow. (PC)