De ‘robotaxi’s’ zijn booming business, maar het is nog veel te vroeg om van een massaproduct te spreken. De zelfrijdende revolutie blijkt ook minder ontwrichtend dan gedacht.
Waar je ook kijkt in San Francisco, zoeft er wel een witte Jaguar van Waymo voorbij. Het taxibedrijf, dat pas in 2023 werd gelanceerd, heeft inmiddels meer dan 20 procent van de lokale rittenmarkt in handen. Ook de robotaxi’s van Tesla rijden in de stad rond, al zit er daar nog een veiligheidschauffeur achter het stuur. Binnenkort laat ook Zoox, een dochteronderneming van Amazon, zijn taxi’s op San Francisco los.
De robotaxiboom roept een klassieke vraag op: wat gebeurt er met menselijke werknemers wanneer hun beroep door technologie wordt geautomatiseerd? Taxichauffeurs hun dagen zijn geteld, zou je kunnen denken. Maar de opkomst van de zelfrijdende taxi heeft tweeërlei gevolgen. Ten eerste is de vraag naar taxiritten in San Francisco toegenomen, waardoor het banenverlies beperkt blijft. Ten tweede gaat het om een winstgevend marktsegment.
Laten we eerst naar de marktomvang kijken. Volgens officiële cijfers steeg in 2024 het aantal mensen dat in San Francisco werkt voor ‘taxi- en limousinediensten’ met 7 procent ten opzichte van het jaar ervoor. De totale loonsom in de sector groeide met 14 procent. Stedelijke data tonen aan dat het aantal gewone taxiritten ongeveer gelijk bleef aan dat van vorig jaar. Tijdens piekmomenten blijft het moeilijk om een gele taxi te vinden. ‘Naarmate zelfrijdende auto’s op de markt komen, zal die markt juist uitbreiden’, voorspelde David Risher, ceo van Lyft, een online taxidienst die nog steeds door mensen wordt verzorgd.
De zelfrijdende taxi’s overtreden zelden verkeersregels. Je kunt een robot niet vragen om ‘even door te rijden’.
De extra passagiers komen uit verschillende hoeken. Waymo beweert dat sommige toeristen speciaal naar San Francisco komen om met zijn taxi’s te rijden, wat een zuivere toename van de vraag zou betekenen. Waarschijnlijker is dat bewoners hun privéauto minder gebruiken. Zolang het alternatief een Lyft of een Uber was, reden veel mensen liever zelf om ongemakkelijke gesprekken te vermijden. In een zelfrijdende taxi kun je immers in stilte zitten. Inmiddels lijkt de totale omzet van taxi’s in San Francisco sneller te stijgen dan in andere steden. Sinds de lancering van Waymo is bovendien het aantal privéauto’s, gecorrigeerd voor bevolkingsgroei, gedaald.
Nog geen massaproduct
Toch zijn autonome taxi’s nog ver verwijderd van een product voor de massamarkt. Waymo’s taxi’s zijn comfortabel en doorgaans netjes, maar wel 20 à 40 procent duurder dan een Lyft of Uber. Bovendien zijn ze traag. In tegenstelling tot menselijke chauffeurs overtreden ze zelden verkeersregels — je kunt een robot niet vragen om ‘even door te rijden’. Chauffeurs in San Francisco weten intussen dat robotaxi’s altijd voorrang geven als ze worden uitgedaagd, waardoor Waymo’s vaak aarzelen.
Mettertijd kunnen robotaxibedrijven enkele van die nadelen wegwerken, bijvoorbeeld door de prijzen te verlagen. Maar verwacht niet dat zelfrijdenden taxi’s binnenkort de markt zullen domineren. Niet in San Francisco, en ook niet elders. Wie tijd heeft, kan gerust in een robotaxi stappen. Maar als je snel ergens moet zijn, blijft niets zo efficiënt als een ouderwetse gele taxi.
Kunnen kinderen binnenkort écht veilig weer naar school, dankzij zelfrijdende auto’s?
