Vrije Tribune

‘Stalbranden? Dit onnodig lijden kan worden vermeden, maar de overheid onderneemt niets’

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

‘Afgelopen maand kwamen in Peer opnieuw bijna 10.000 kippen om in een stalbrand. Dat minister Weyts nog steeds niet ingrijpt, vinden wij onaanvaardbaar’, schrijven drie jonge juristen die zich inzetten voor dierenwelzijn.

De 10.000 kippen die in Peer omkwamen vertegenwoordigen helaas slechts het topje van de ijsberg. In Vlaanderen stierven de afgelopen jaren honderdduizenden dieren een gruwelijke dood in stalbranden. Dit onnodig lijden kan worden vermeden, maar de overheid onderneemt niets.

Tal van parlementsleden en dierenbeschermingsorganisaties klagen deze problematiek al jaren aan. Maar de minister voor dierenwelzijn blijft de problematiek op de lange baan schuiven. Minister Weyts lanceerde enkele jaren terug wel een oproep aan de burger om een “huisdierensticker” op het raam te plakken als er huisdieren in de woning aanwezig zijn, omdat er elk jaar tientallen tot zelfs honderden dieren sterven in een woningbrand. Een lovenswaardige actie, maar waarom neemt de minister geen initiatief om te voorkomen dat er tienduizenden tot honderdduizenden landbouwdieren sterven in stalbranden?

De 10.000 kippen die recent omkwamen, genieten in theorie dezelfde juridische bescherming als de huisdieren. Zij worden onder de Vlaamse dierenwelzijnswet beschermd tegen handelingen “waardoor een dier zonder noodzaak omkomt of zonder noodzaak een verminking, een letsel, of pijn ondergaat”. Helaas blijven deze woorden voor veel landbouwdieren zonder betekenis.

Trop is te veel

Het hoge aantal slachtoffers is geen toeval: Vlaanderen kent zowat de grootste veeconcentratie van Europa. Toch gelden hier geen specifieke brandveiligheidsnormen voor veestallen. De brandveiligheidsnormen voor een varkensstal zijn dezelfde als die voor een magazijn gevuld met toiletpapier. Bovendien worden er geen gegevens over stalbranden bijgehouden. De Vlaamse overheid heeft geen enkel inzicht in het aantal stalbranden, het totale aantal dierlijke slachtoffers, of de oorzaken van stalbranden.

(Lees verder onder het artikel.)

In september 2020 vroeg minister Weyts aan het Netwerk Brandweer Vlaanderen om stalbranden en hun oorzaken te inventariseren. Uit navraag blijkt dat daar, twee jaar later, nog steeds niets van is gekomen. Minister Weyts vroeg bovendien recentelijk aan minister Verlinden om de inventarisatie van stalbranden te organiseren, omdat brandveiligheid tot haar bevoegdheden behoort. Als reactie hierop geeft minister Verlinden aan dat in nieuwe interventieverslagen de oude categorie ‘landbouwgebouw’ verder zal worden onderverdeeld in subcategorieën, waaronder de categorie veestal. Omdat het aantal dieren dat omkomt in de brand niet zal worden bijgehouden, is hier nauwelijks van een inventarisatie te spreken. Het lijkt puur om een symbolische maatregel te gaan. Nochtans biedt de portefeuille dierenwelzijn volgens ons meer dan voldoende aanknopingspunten om op Vlaams niveau initiatief te nemen. Een bevoegdheidskwestie is geen excuus voor het jarenlang gedogen van ernstig dierenleed.

De Nederlandse aanpak

Ook in Nederland is de veeconcentratie zeer hoog en zijn stalbranden een prominent probleem. Onze noorderburen pakken dit probleem echter wél aan. Op de website risicomonitor stalbranden van de Nederlandse overheid wordt bijgehouden waar stalbranden hebben plaatsgevonden, hoeveel dieren er zijn omgekomen en wat de oorzaak van de branden was. Met het interactieve hulpmiddel kun je zeer precies de oorzaken, soorten dieren, en plaatsen waar de branden plaatsvinden vaststellen. Toen uit de cijfers bleek dat het aantal dierlijke slachtoffers enkel toenam, scherpte de bevoegde minister in een open brief haar aanpak aan. Het is haar ambitie uit om tegen 2026 het aantal stalbranden én het aantal dierlijke slachtoffers met de helft terug te dringen. Hoe kan het dat de inventarisatie in België nog niet eens begonnen is?

Versnelling hoger

Het is hoog tijd dat minister Weyts een gelijkaardige actie onderneemt, en zo nodig in overleg treedt met de andere bevoegde ministers. De minister zou– opnieuw naar het Nederlands voorbeeld – in samenwerking met de Vlaamse Raad voor Dierenwelzijn, een stuurgroep met experten uit de sector kunnen oprichten om de kwestie te onderzoeken. Die kan aanbevelingen formuleren over specifieke brandveiligheidsnormen (én de handhaving daarvan) voor veestallen. Een varken verdient een betere bescherming dan een rol toiletpapier.

Het bewustzijn rond dierenwelzijn in de samenleving en het publieke debat groeit zeer duidelijk. Het landbouwbeleid en de dierenwelzijnswetgeving evolueren helaas niet mee. Het lijdt geen twijfel dat de overgrote meerderheid van de veehouders het beste voor heeft met hun dieren. Een stalbrand is ook voor hen een traumatische gebeurtenis.

Beste minister, leg de verantwoordelijkheid om stalbranden te voorkomen dus niet enkel bij de veehouders en grijp in voor het (opnieuw) te laat is.

***

Elias Van Marcke is policy manager bij the European Vegetarian Union.

Elien Verniers is doctoraal onderzoekster universiteit Gent.

Eva Bernet Kempers is doctoraal onderzoekster aan de Universiteit Antwerpen.

Alle drie zijn ze lid van het Harrison Collectief,  dat in 2021 opgericht door vier jonge juristen die hun verontwaardiging over de gebrekkige kwaliteit van regelgeving inzake mens-dierrelaties willen omzetten in constructieve acties. 

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content