‘Rik Torfs Antwerps lijsttrekker? Daar was ik het niet mee eens’ (Louis Tobback)

Louis Tobback en Rik Torfs blikken in een dubbelinterview in Knack terug op een tot nu toe onbekend stukje politieke geschiedenis.

Op één augustus neemt de pas verkozen Rik Torfs zijn mandaat op als rector van de Katholieke Universiteit van Leuven. Hij zal dan een modus vivendi moeten vinden met de Leuvense burgemeester Louis Tobback, die – zo bleek in de loop van het interview – zich persoonlijk verzette tegen het plan van Steve Stevaert en Johan Vande Lanotte om Rik Torfs bij de parlementsverkiezingen van 2007 de Antwerpse SP.A-lijst te laten trekken.

In De Wereld volgens Louis Tobback noteert auteur Kris Hoflack hoe Tobback in 2007 waarschuwde tegen de komst van een zekere Torfs naar de SP.A: ‘Ik heb dat iedereen altijd afgeraden. Je vangt een wit konijn en voor je het weet, vreet het al je worteltjes op.’

Rik Torfs: Toch schattig, nietwaar? (lacht)

Vooral het verhaal erachter intrigeert: ei zo na was de huidige rector van de KU Leuven toen de socialistische lijsttrekker voor Antwerpen. Omdat Tobback zich tegen u verzette, trok dat andere wit konijn, Christine Van Broeckhoven, toen de SP.A-lijst.

Louis Tobback:(gromt) Er was toen een hele worp konijnen.

Torfs: Ik heb in 2007 inderdaad een paar goede gesprekken gevoerd met Steve Stevaert en Johan Vande Lanotte. Waarom niet: ondanks het feit dat het socialisten zijn, zijn dat toch bekwame en sympathieke mensen? Ik heb in de loop der jaren trouwens gesproken met mensen van uiteenlopende partijen, behalve van het Vlaams Belang. Maar pas in 2010 had ik een gevoel dat het een goed moment was om in de actieve politiek te stappen, als CD&V-senator. Ik heb het niet zo goed gedaan als politicus, maar ik heb wel veel geleerd. Ik wist bijvoorbeeld niet dat de politiek nog zo particratisch werkte, wat voor een deel ook de vervreemding tussen de politiek en het volk verklaart. We leven wel in een representatieve democratie, maar er staan veel te veel filters op de stem van de kiezer. Het gevolg daarvan zie je overal in Europa: mensen stemmen op politici waarvan ze denken dat die hun stem rechtstreekser zullen vertolken. Ze raken onder de indruk van het zogenaamde ‘directe contact’ van Beppe Grillo en co. Op termijn is dat mogelijk nog gevaarlijker, maar het is aan de politici om de kloof te dichten.

Tobback: Ik ben altijd tegenstander geweest van de steekvlampolitiek: de politicus die direct reageert op elke verzuchting van de burger, want dat voert ons naar het populisme. Dus toen ik in 2007 hoorde dat Rik Torfs de SP.A-lijst in Antwerpen zou trekken, heb ik laten weten: ‘Daar ben ik het niet mee eens.’ Ik had niets persoonlijks tegen Rik Torfs. Hij voerde inderdaad gesprekken met zijn sympathieke vrienden Steve Stevaert en Johan Vande Lanotte, maar daarom was hij toch nog geen socialist? Het leek mij allemaal te oppervlakkig om waar te zijn. Ik geloof niet dat Rik Torfs een socialist is, en hij moet niet aannemen dat ik een christendemocraat ben. Als ze mij morgen komen vragen om ergens een CD&V-lijst te trekken, zal ik dat dus ook niet doen.

Torfs: Nuance: er is mij nooit gevraagd om socialist te worden. Ik mocht de SP.A-lijst trekken, maar ik mocht dat op mijn eigen manier doen, zonder partijlidmaatschap te moeten aangaan. Ik ben sociaal, maar geen socialist.

Tobback: Wat u nu zegt, bevestigt toch mijn stelling? Ik werk elke dag perfect samen met mensen die geen socialisten zijn, hopelijk straks ook met u. Maar hoe kun je een geloofwaardige SP.A-lijst opstellen in een provincie en stad als Antwerpen als je eerst de kiezer moet uitleggen: ‘Onze lijsttrekker is geen socialist en wil het ook niet worden.’ De Antwerpenaren gaan dan toch denken dat we een slag van de molen hebben gekregen, niet? Mijn probleem in 2007 was dus niet Rik Torfs, maar wel wat mijn sympathieke vrienden aan het beslissen waren. Mijn overtuiging was dat Patrick Janssens toen de lijst had moeten trekken. Dat was zijn plicht. (heft de armen hoog) Maar ja… (WP)

Het volledige interview met Louis Tobback en Rik Torfs vindt u deze week in Knack.