In minder dan één week tijd vinden twee incidenten plaats tussen justitie en de pers. De veroordeling van journalist Bart Aerts is het meest recente. ‘Desnoods gaan we tot het Europees Hof voor de Rechten van de Mens’, zegt Pol Deltour, nationaal secretaris van de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ).
Vier maanden gevangenisstraf met uitstel. Tot die straf werd journalist Bart Aerts maandag veroordeeld. Alles draait rond afgeluisterde telefoongesprekken uit de zaak van de kasteelmoord die werden uitgezonden in het VRT-programma Terzake.
Officieel wordt Aerts, die ook al voor Knack schreef, misbruik van het inzagerecht verweten.
Op 17 november 2016 zond Terzake telefoongesprekken uit die deel uitmaakten van het onderzoek naar de moord op Stijn Saelens. Uit de opnames, die Aerts in handen kreeg via Peter Gyselbrecht, moest blijken dat het gerecht zich liet beïnvloeden door de familie-Saelens.
De rechtbank oordeelt dat Gyselbrecht de morele integriteit van de familie Saelens viseerde. In het vonnis werd opgemerkt dat het ongeloofwaardig is dat Bart Aerts niet op de hoogte zou geweest zijn van de intenties van Gyselbrecht.
Huiszoekingen
Volgens Pol Deltour, nationaal secretaris van de Vlaamse Vereniging voor Journalisten (VVJ), wordt Aerts veroordeeld op basis van een ‘heel gekunstelde strafklacht’. ‘Mededaderschap aan inbreuk van het inzagerecht? Daarvoor komen er wel heel veel journalisten in aanmerking. Dit is heel gevaarlijk.’
Het dossier kon enkel tot stand komen na een schending van het bronnengeheim. Bij huiszoekingen bij Aerts is materiaal in beslag genomen en uitgelezen. ‘Er wordt hem verweten dat hij de eer en goede naam van bepaalde mensen kwaadwillig zou hebben aangetast, maar hij heeft gewoon bericht’, zegt Deltour. ‘Het kan wel dat mensen zich daardoor aangetast voelen, maar dat was nooit zijn bedoeling.’
Het bronnengeheim was aanvankelijk een deontologische plicht voor de journalist. In 2005, na een hele reeks van incidenten tussen pers en gerecht, is dat bronnengeheim ook een recht geworden. ‘Om op te boksen tegen de gigantische mechanismen van beïnvloeding en manipulatie is de informele communicatie een noodzakelijk tegengewicht’, dixit Deltour.
Veerle Heeren
De veroordeling komt nog geen week na de gerechtelijke zoekactie bij journalist Dirk Selis van de lokale Truiense nieuwssite Trudocs. In het onderzoek naar een lek in verband met de vaccinatie van burgemeester Veerle Heeren (CD&V) werd Selis’ gsm en computer gecontroleerd.
Het incident baarde de VVJ zorgen. De organisatie herinnerde het gerecht vorige week expliciet aan het journalistiek bronnengeheim.
Er is geen sprake van een groot complot, zegt Deltour. De Truiense casus en de zaak-Aerts vormen een ongelukkige samenloop van incidenten. Volgens Deltour zijn beide zaken wél een teken aan de wand.
‘We maken twee zware incidenten mee die getuigen van een bepaalde mentaliteit bij een deel van justitie in de brede zin van het woord, van magistraten tot advocaten. Volgens die mentaliteit is de pers te vrij en kunnen journalisten te veel hun goesting doen.’
Pr-machinerieën
Waarom is het bronnengeheim zo’n belangrijk principe in de journalistiek? Deltour zegt dat die geheimhouding niet enkel relevant is voor de journalist, maar ook voor de bron.
‘Mensen moeten op een vertrouwelijke manier informatie willen doorgeven, los van woordvoerders of pr-machinerieën. Van een ambtenaar die weet heeft van corruptie, tot een privéboekhouder die fraude ontdekt: zij moeten die informatie kunnen doorspelen zonder ontslagen te kunnen worden.’
In de zaak-Aerts klinkt Deltour strijdvaardig. ‘Bart Aerts moet in hoger beroep gaan tegen de veroordeling. Desnoods gaan we tot het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg.’
Deltour is er evenwel van overtuigd dat Aerts zal worden vrijgesproken door het Gentse hof van beroep.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
