Anders gaan leven in een ecodorp: word opnieuw meester van je tijd, werk en consumptiewijze

Als vijftig mensen zich afvragen in welke wereld ze willen leven, creëren ze die uiteindelijk. Dat gebeurde in Ottignies, waar een ecodorp werd opgericht.

In januari 2020 strijken zo’n vijftien zielen neer in L’Arbre qui pousse in Ottignies, Waals-Brabant. Drie jaar later wonen er zo’n dertig mensen. De plaats bestaat uit een crèche, een bakkerij, een kelder, een restaurant, een fietsenmaker, een kwekerij en gulle tuinders die hun producten op vrijdag op de binnenplaats van de boerderij verkopen op een markt.

Aan de wieg van het project staan Arthur, Juan en Pauline. De drie verlaten hun studie ‘een beetje utopisch, een beetje optimistisch, een beetje teleurgesteld in wat de wereld ons te bieden had, maar vooral met het verlangen om onze droom waar te maken’.

Uiteindelijk kwam de droom uit in L’Arbre qui pousse en trok ze enkele tientallen utopisten aan. Voorbij het persoonlijke niveau, ‘is het een maatschappelijk project geworden’. Want iedereen heeft begrepen dat de ecologische kwestie geen onderwerp is als een ander. Het moet transversaal zijn, huisvesting, consumptie, stedenbouw, shuttles betreffen. Uiteindelijk is alles hier opnieuw ontworpen om de uitstoot te verminderen en de veerkracht te vergroten.

L’Arbre qui pousse ‘zit echter niet in een logica van afbreken, maar in een verlangen om nieuwe modellen te vinden met nieuwe acteurs’, voegt Pierre-Alexandre, neurowetenschapper en lid van het eerste uur, toe. ‘In de 20e eeuw werd een model rond de auto ontworpen en werd tijd een zeldzaam goed’. Door bepaalde goederen en diensten te bundelen, de werkvloer dichter bij elkaar te brengen, met name brood- en groenteleverpunten, zijn de leden van L’Arbre qui pousse weer meesters van hun tijd geworden. En bijgevolg van hun consumptiewijze, hun relatie tot werk en de betekenis die ze eraan geven.

De timing hielp. Enkele weken na het begin van de inname van de boerderij slaat de gezondheidscrisis toe in België. Vooral voor Reynald was het ‘een wonder’. Na 20 jaar in de Baraque-wijk van Louvain-la-Neuve te hebben doorgebracht, klopt de kunstenaar en taroloog op de deur van de boerderij. Hij zoekt een lichte leefomgeving en een hoekje groen waar hij zijn yurt kan neerzetten om trainingen en workshops te geven. De bewoners bieden hem een ​​stuk grond aan, voorheen gebruikt als kleine stortplaats. ‘Door ergens tijd en aandacht aan te besteden, geven we het liefde. En zo wordt dit iets mooi. Sindsdien heeft Reynald elke vrijdag een ‘schoonheidsbrigade’ georganiseerd, bestaande uit burgers die hun handen in de grond willen steken en de groene ruimtes van L’Arbre qui pousse willen onderhouden.

Lees verder onder de foto.

Geen bubbel, een oase

Sommigen beschouwen ecodorpen soms als een kleine sekte. In L’Arbre qui pousse, was de verbinding met de omliggende wijken niet alleen een sleutel tot succes, ‘maar ook een noodzakelijke voorwaarde voor het project’, zegt Pierre-Alexandre. Als bewijs woont de overgrote meerderheid van de kinderen op de kleuterschool niet op de boerderij. Idem voor klanten van bakkerij “le clan pains”, tuinbouw of fietsenmaker. ‘De overstromingen in de zomer van 2021 waren echt een schok voor de politieke instellingen’, zegt altijd Pierre-Alexandre, die gewend is om samen te werken met de overheid. ‘Op gemeentelijk niveau worden veerkracht en adaptatie prioriteiten. We moeten gemeenten en regio’s helpen platformen te worden waarop projecten kunnen worden gebouwd, en los te komen van de top-down-logica. ‘

Maar L’Arbre qui pousse is ook een persoonlijk pad, dat buiten elk religieus of politiek dogma valt. In de velden achter de boerderij trotseert Ali de brandende zon, gewapend met een landbouwwerktuig dat hij gebruikt om de grond los te breken. Op 50-jarige leeftijd ontvluchtte de man die een snackbar uitbaatte in Brussel, het uitputtende nachtleven en de uitspattingen, om bij L’Arbre qui pousse te gaan wonen en zijn tuinbouw te beginnen. Als hij erover praat, vult zijn gezicht zich met emoties ‘wat ik het leukst vind, is mijn werk doorgeven aan kinderen, het is de toekomst. Als we het feit bijbrengen dat we evenveel aandacht besteden aan de mens als aan de mier, zelfs als er maar één kind per workshop is dat het begrijpt, is dat het begin van een avontuur.’

L’Arbre qui pousse is het land van degenen die hun plek niet hebben gevonden in een wereld die efficiëntie afdwingt zonder de moeite te nemen om de schoonheid van het leven te bewonderen. Maar het is meer dan dat. Het is ook het land van economen, neurowetenschappers, ingenieurs. In feite is het het land van degenen die zin willen (her)geven aan hun manier van leven.

Sylvain Anciaux