Profane liederen van Hans Leo Hassler: vreugde en verdriet over verliefdheid.

Bent u ooit verliefd geweest? Natuurlijk wel. Misschien vaker dan u vingers hebt. Dan weet u dat verliefdheid een ziekte is, een mentale toestand waarbij je doordraait, je dromen voor werkelijkheid houdt en het hele universum herleidt tot één Mathilde. Dat kan zowel voeren tot hemels geluk als tot immens verdriet met (tijdelijk) doodsverlangen. Deze zotheid is van alle tijden, maar heeft sinds Adam en Eva gezorgd voor tachtig procent van ons rijk emotioneel kunstbezit: schilderijen, tragedies, drama’s, romans, opera’s en tienduizenden liefdesliederen.

Bij Eufoda is een cd uitgekomen met profane chansons van Hans Leo Hassler, groot componist èn levensgenieter. Een oud – hij leefde van 1564 tot 1612 – maar tijdloos heerschap. Zijn wereldse liederen gaan, wat dacht u, meestal over liefde en verliefdheid, met alle vreugdes, ellende en tranen vandien. Lees dat maar in pakkende teksten zoals “Mijn hartedief, naar jou alleen gaan mijn gedachten, dag en nacht. Jouw rode mondje neemt alle droefheid van mij weg.” Of “Mooi lief, je maakt mij bang. Ik zal vreselijk lijden, als jij van mij gaat scheiden. Ach, blijf toch bij mij en verdrijf met je mooie ogen mijn harteleed.” Nou ja. Of “Ach jij, mijn allerzoetste liefde, waarom doe je mij pijn en laat je me niet sterven?” Pas op, gekwetste liefde kan ook wreed zijn: “Als een furie zal ik je met slangen en toortsen net zo hevig kwellen als ik je heb bemind.” Het zal je maar gebeuren! Blijf maar vrijgezel.

Nog mooier dan de teksten is de muziek van Hassler. Op deze cd staat vanzelfsprekend zijn overbekende Mein Gmüth ist mir verwirret: “Mijn gemoed is in de war…” Het is niet alleen zo bekend omdat de meeste koren het op hun repertoire hebben, maar ook omdat Bach deze melodie liefst vijf keer in de Matteuspassie gebruikt – telkens met een andere religieuze tekst, waarvan O Haupt voll Blut und Wunden de bekendste is – alsook in zijn Kerstoratorium en in enkele cantates. Het omsmeden van profane melodieën tot kerkelijke gezangen was tot in de achttiende eeuw een vrij normale praktijk. Heel populair bij veel koren zijn ook het vrolijke Tantzen und springen en het titellied van deze cd Feinslieb, du hast mich gfangen: “Zoetelief je hebt mij gevangen met je twee ogen zo mooi. Naar jou gaat mijn verlangen: ik kan niet leven zonder jou.” Will Tura mag jaloers wezen op zo’n tekst.

ZILVEREN JUBILEUM

Dit alles wordt puntgaaf en voorbeeldig gezongen door Currende onder leiding van zijn stichter/dirigent Erik van Nevel. Fijn hierbij is dat de liedteksten in de bijsluiter van een Nederlandse vertaling zijn voorzien.

Currende is gespecialiseerd in de uitvoering van zestiende/zeventiende eeuwse polyfonie, altijd heel stijlbewust en doordacht. Dit jaar viert het ensemble feest, een zilveren jubileum: het werd namelijk in 1974 door Erik van Nevel opgericht. In die kwarteeuw is het uitgegroeid tot één van de topensembles in oude muziek. Over de hele wereld worden ze toegejuicht, van hier tot in Japan. Als erkenning werd Currende door het Festival van Vlaanderen Internationaal tot Festivalster 1999 verkozen.

Deze Hassler-liederen – zeven Duitse en negen Italiaanse – worden vertolkt door wat we het Currende Consort kunnen noemen, bestaande uit vijf zangers. Hun voordracht is bewonderenswaardig: een smetteloze intonatie, homogeen in timbre en aandacht voor kleuring. Heel geschakeerd en beweeglijk. Ze begrijpen de tekstinhoud, voelen de muzikale stijl aan en vallen niet in de kuil van gemaaktdoenerij. Vaak worden dergelijke oude liederen nogal houterig en onpersoonlijk gebracht. Hier niet: het consort straalt overtuigde warmte uit. De meeste (Duitse) liederen worden smaakvol begeleid door Van Nevels instrumentale sectie, de Capella Currende, die apart zes intrada’s, een canzona en een gagliarde brengt. Prachtig! Deze cd met veel gezang over liefde is een productie om… verliefd op te worden.

“Hans Leo Hassler. Profane muziek”, Currende/Erik van Nevel. EUFODA 1284

Fons De Haas