De Belgische daklozenkranten, tot enkele jaren geleden een bloeiend fenomeen, zijn roemloos ten onder gegaan.

In Leuven kun je nog wel eens een Roma-vrouw met daklozenkrantjes aan een warenhuis zien staan, of zelfs kleine meisjes in de buurt van de kerk in het centrum. De afgelopen jaren werd er door de politie regelmatig opgetreden tegen opdringerige venters, die ’s morgens met de trein van Brussel naar Leuven kwamen. ‘Een paar jaar geleden was het echt een probleem’, zegt politiecommissaris Mark Vranckx. ‘Er waren vervalste verkopersbadges, wij maakten proces-verbaal op, en het onderzoek kwam uit op fictieve adressen en illegalen. Maar nu zijn die krantjes ineens zo goed als verdwenen.’

Naar verluidt is de eerste daklozenkrant (of straatkrant) al eind jaren tachtig in New York ontstaan. In 1993 begon Martine Vandendriessche, ex-journaliste van Le Soir, met de Franstalige straatkrant Macadam Journal, die soms oplagen haalde tot een miljoen exemplaren (ook in Frankrijk en Zwitserland). Enkele jaren later begon de vzw Mayday in Brussel met de tweetalige Daklozenkrant, en later verschenen er nog andere krantjes, altijd op basis van dezelfde filosofie. De verkopers mochten ongeveer de helft van de prijs houden, konden zo een (bescheiden) inkomen verwerven, en wonnen tegelijkertijd hopelijk wat zelfrespect. Ze moesten wel een vergunning hebben.

In de volgende jaren ontstond er echter grote herrie om vervalste kranten, vervalste leurderskaarten, agressieve verkopers, en commerciële uitgevers die al het geld in eigen zak staken. In zoverre zelfs dat de Daklozenkrant naar justitie stapte, waarna er tijdens een razzia in Brussel een ‘Roemeense bende’ werd aangepakt die een illegale kopie aanbood voor minder dan de helft van de prijs ( Het Daklozenwoord/Les SDF vous parlent). Meer en meer steden gaven gewoon geen toestemming meer om nog straatkranten te verkopen. De schandalen en stemmingmakerij maakten finaal een einde aan het succes.

Sporadisch worden er nu nog krantjes uit Frankrijk of Nederland verkocht. Als er nog een Belgisch krantje aangeboden wordt, is dat meestal het illegale Daklozenwoord (met adres in Brussel), waarover vooral de Nederlandse daklozenkranten zich soms nog druk maken. ‘Malafide copycats’ heet het daar. Of hoe er ook aan de onderkant van de samenleving een mediaoorlog kan woeden.