De verkoop van autonavigatiesystemen stijgt jaar na jaar met 30 à 35 procent. Die systemen evolueren inmiddels naar geïntegreerde multimediasystemen.

Navigatiesystemen doken begin van de jaren negentig voor het eerst op in de topmodellen van BMW en Mercedes. Kostprijs toen: om en bij de 160.000 frank. De bediening van de ingebouwde toestellen was echter omslachtig en de nauwkeurigheid van de verkeersgeleiding liet te wensen over. Bovendien functioneerde het systeem maar in een beperkte regio. Voor de andere landen moest nog een digitaal stratenplan worden getekend dat elke straat en elk kruispunt op het grondgebied weergaf.

Tele Atlas, met hoofdzetel in Gent, heeft met het ontwikkelen van digitale kaarten inmiddels een grote expertise opgebouwd. Als marktleider beschikt het beursgenoteerde bedrijf over het grootste en meest nauwkeurige aanbod van digitale stratenplannen ter wereld. Een wereldwijd netwerk van onderzoekers zorgt ervoor dat de Tele Atlas-kaarten up-to-date blijven. Dat is nodig: elk jaar ondergaat 15 tot 20 procent van het wegennetwerk min of meer ingrijpende veranderingen. Dagelijks noteren honderden medewerkers de gewijzigde verkeerssituaties en actualiseren ze de bestaande kaarten.

‘Een monnikenwerk’, zegt Alain De Taeye (Tele Atlas). ‘In 1997 zijn wij erin geslaagd een volledige dekking van de Benelux te realiseren. Ondertussen omvat ons digitale kaartenaanbod 3,3 miljoen kilometer Europese wegen in 18 Europese landen en hebben we ook de Verenigde Staten in kaart gebracht. De volgende stap is China.’ Tele Atlas werkt samen met de grote namen uit de autonijverheid en met de topleveranciers van navigatiesystemen. Driekwart van alle fabrieksgeïnstalleerde autonavigatiesystemen draait op basis van digitale Tele Atlas-kaarten. Door partnerships met uitgevers van reisgidsen bevatten de navigatie-cd’s ook een groot aantal ‘points of interest’ zoals adressen van hotels, restaurants, toeristische bezienswaardigheden, tankstations en dergelijke meer. Doordat bruggen en tunnels op een speciale manier zijn opgenomen in de kaartenbestanden, wordt de integratie van advanced driver assistance systems (ADAS) mogelijk, waardoor bijvoorbeeld de koplampen automatisch worden ingeschakeld bij het naderen van een tunnel. Of het systeem verwittigt de hulpdiensten na een ongeval waarbij de bestuurder bewusteloos raakt en zelf geen initiatief meer kan nemen.

Een andere toepassing maakt dynamische navigatie mogelijk. Aan de hand van real time-verkeersinformatie via TMC (Traffic Message Channel) ontvangt de bestuurder details over situaties die het verkeer op zijn route kunnen beïnvloeden. Rijdt hij bijvoorbeeld in de richting van een file, dan zal het systeem automatisch een alternatieve route berekenen die hem, met een minimum aan tijdverlies, naar zijn eindbestemming zal loodsen. In België is Traffic Message Channel nog niet operationeel, maar in Duitsland, Frankrijk en Nederland werkt TMC voortreffelijk.

Op termijn worden ook aanvullingen van de ‘points of interest’-gegevens naar de auto gestuurd. Dergelijke systemen worden volledig server-based zodra de netwerken voldoende brandbreedte hebben en betrouwbaar zijn. Multimediacomputers zorgen met schermen in de hoofdsteunen voor hoogwaardige hifi, video, spelletjes en internetconnectie. Door de toepassing van spraaktechnologie zullen stemcommando’s de handmatige invoer van reisbestemmingen overbodig maken en zal het gebruiksgemak nog toenemen.

TWEE SYSTEMEN

Meestal worden navigatiesystemen vast in de auto ingebouwd. De hardware bestaat uit een cd- of dvd-lezer, een GPS-antenne, een gyroscoop, een LCD-scherm en een computer. Zij worden gevoed en gestuurd door specifieke navigatiesoftware en een digitale database waarop alle wegen en karakteristieken zijn opgeslagen. Het meest bekend is het on-boardnavigatiesysteem in radioformaat van Blaupunkt (met 43 procent marktleider in België). Het vormt een geheel met de autoradio en neemt daardoor geen extra ruimte in beslag. De routebegeleiding geschiedt via richtingpijltjes en gesproken aanwijzingen. Het goedkoopste radiomodel (TravelPilot DX-R52) kost 1300 euro. Het invoeren van reisdoelen blijkt de eenvoud zelf: alleen de volgletters die nog mogelijk zijn, worden aangeboden. De bestuurder kan kiezen tussen een snelle of een korte route.

De duurdere modellen (van 2000 tot 3700 euro) met een groot beeldscherm worden meestal in de fabriek ingebouwd; de omgevingskaart en pijltjes kunnen gelijktijdig op het scherm worden weergegeven. Vooralsnog kunnen het stratenplan en de ‘points of interest’ van de verschillende Europese landen niet op één cd worden samengevoegd. Wil je een volledige dekking, dan moet je diverse schijfjes (144 euro per stuk) kopen. Telkens als je een landgrens passeert, moet een ander schijfje in het toestel. Dat veroorzaakt ongemak en is een duidelijk minpunt.

Bij off-boardsystemen worden de navigatiesoftware en digitale kaarteninformatie via een draadloze verbinding gedownload op een Pocket PC, die de data opslaat en verwerkt. De kaart en de instructies verschijnen op het scherm en worden door gesproken aanwijzingen ondersteund. Het toestelletje wordt niet vast in de wagen verankerd. De routebegeleiding kan dus in om het even welke auto worden geactiveerd, ze kan zelfs buiten de wagen worden gebruikt om al stappend het einddoel te bereiken.

De installatie van de nagivatiesoftware op de Pocket PC via een computer met cd-rom drive is kinderspel, net als de bediening van het programma: via de GPS-ontvanger wordt de actuele positie bepaald. De bestuurder voert zijn bestemming in en plaatst zijn Pocket PC in de houder. Vervolgens berekent het programma de optimale route en start met het geven van instructies in woord en beeld.

Palmtop introduceerde midden vorig jaar de TomTom Navigator, een krachtig navigatiesysteem. Het systeem is geschikt voor de vijf meest gebruikte handheld computers. Het softwarepakket Bluetooth GPS Solution van Alturion draait alleen op de HP iPAQ die de GPS-signalen via bluetooth ontvangt. Het vijfmansbedrijf is vorig jaar opgericht door ex-werknemers van spraakmaker L&H en pakt uit met originele oplossingen. De navigatiesoftware bevat een desktopapplicatie en internettoepassing en verbaast door het zeer uitgebreide aanbod van features dat de professionele aspiraties bevestigt. De software is in een recordtijd ontwikkeld op basis van de meest recente datagegevens van Tele Atlas en kost 799 euro.

DOELPUBLIEK

Een directe vergelijking van on-board- en off-boardnavigatiesystemen leert dat zij voor een verschillend publiek zijn geconcipieerd en in feite geen concurrenten zijn van mekaar.

Ron Schuermans (Alturion): ‘Off-boardsystemen passen in de werksfeer en leefwereld van de actieve computergebruiker, onze software biedt veel mogelijkheden over de landsgrenzen heen, is relatief goedkoop en kan op elk moment worden bijgewerkt.’ In vergelijking met de on-boardsystemen garanderen ze evenwel niet dezelfde nauwkeurige routebegeleiding, omdat zij hun informatie betrekken van slechts één GPS-bron terwijl on-boardsystemen verschillende bronnen raadplegen voor de ideale routeberekening.

Maar geen enkel systeem werkt feilloos. Anderzijds kunnen de voordelen van autonavigatie niet worden ontkend. Alain De Taeye (Tele Atlas): ‘De klok kan niet meer worden teruggedraaid. Welk systeem je ook kiest, het verhoogt het comfort en de veiligheid tijdens het rijden. De kostprijs vormt niet langer een drempel.’

De systemen worden inderdaad goedkoper. Autonagivatie was in de beginjaren alleen weggelegd voor rijke mensen, een leuk hebbeding voor de happy few. Vandaag is het een handig en performant werkinstrument voor onderweg. De introductie van goedkopere navigatiesystemen voor Pocket PC’s opent de deur naar een breder publiek, terwijl de high-endproducten diverse mogelijkheden bieden op het vlak van multimediatoepassingen. De trend naar ‘fabrieksgemonteerd’ zal daardoor nog toenemen, voor alle modellen. Tien jaar geleden beschouwde men een airco in de wagen nog als luxe, vandaag behoort ze tot de standaarduitrusting.

Harold Goddijn (Palmtop): ‘De verkoop boomt als nooit tevoren. In minder dan geen tijd hebben wij 10.000 stuks van onze TomTom Navigator verkocht. De off-boardsystemen ontsluiten een nieuw marktsegment, ik houd rekening met een verviervoudiging van de verkoop in Europa.’

Door het complexe wegennetwerk is de behoefte aan routebegeleiding hier groter dan in de rest van de wereld. Sla je in de Verenigde Staten vier keer rechtsaf, dan sta je terug op je plaats van vertrek. In Brussel of Amsterdam ben je dan compleet het noorden kwijt. Europa is dus niet toevallig de sterkst groeiende markt op het gebied van autonavigatie. Maar met een marktaandeel van vijf procent moet Europa nog een grote achterstand ophalen tegenover Japan, waar één op de twee auto’s rondrijdt met een autonavigatiesysteem.

Urbain Vandormael

Rijdt u in de richting van een file, dan zal het systeem automatisch een alternatieve route berekenen.