Geachte heer Eerste Minister, Geachte Minister-President,
We worden geconfronteerd met de ergste economische en financiële crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. De economische chaos is niet te overzien. De beslissingen die in de komende maanden worden genomen, zullen beslissen over de welvaart voor deze en vooral voor de volgende generatie. Het wordt met de dag duidelijker dat landen terugplooien op zichzelf. Ieder land moet de beste beslissingen nemen voor zijn eigen land en niet rekenen op de goodwill van het buitenland.
Laten we het cynisme, de ego’s, politieke spelletjes en onnodige obstakels opzijschuiven. Dit is een moment om samen te werken, om al de beste middelen die we hebben te gebruiken. Deze strijd wordt op het economische front gestreden. In het Verenigd Koninkrijk werd begin oktober al een National Economic Council opgericht, een soort Economic War Cabinet. De Britse pers schreef: ‘Gordon Brown effectively put the government on an economic war footing’. Uitzonderlijke tijden vragen uitzonderlijke maatregelen.
Uit enkele recente gebeurtenissen bleek dat voor onze Belgische regering de belangrijke economische beslissingen elkaar snel opvolgen, misschien té snel. De voorbereiding en de analyse kunnen daaronder lijden. Deze uitzonderlijke situatie overstijgt de normale organisatie van een regering. Er zijn meer middelen en mensen nodig. Er zijn kortere communicatielijnen nodig met de betrokken ministers, een betere coördinatie, snellere analyse en vooral ook een beter zicht op wat er op internationaal vlak gebeurt. Een Economic War Cabinet zou onze regeringen kunnen bijstaan.
Concreet betekent de oprichting van een Economic War Cabinet:
1. De regering moet een beroep doen op de beste specialisten in verschillende domeinen.
2. Deze raad kan maar goed werken als deze specialisten toegewijd deze opdracht kunnen vervullen. Ze moeten deze adviesraad een prioriteit geven boven hun gewone werkzaamheden.
3. De raad kan maar goed werken als dat kan op een onafhankelijke manier, los van belangengroeperingen en volledig apolitiek.
4. En het is even belangrijk dat zijn adviezen geen belangenconflicten kunnen oproepen, met andere woorden dat het algemene belang volledig primeert in zijn adviezen.
Zo’n ‘Economische Urgentieraad’ kan op verschillende fronten steun geven. Ten eerste moeten belangrijke keuzes gemaakt worden voor de financiële sector. Ten tweede is er nood aan een sociaaleconomisch herstelplan, met vooral een luik concurrentiekracht. En ten derde is een objectieve analyse nodig van mogelijke steun- en investeringsmaatregelen. En alles moet in een beheersbaar budgettair kader plaatsvinden, dat geen lasten legt op de volgende generatie.
Zoiets is niet eenvoudig in de Belgische context. Maar de situatie is te ernstig om steeds weer obstakels in te roepen om niet de noodzakelijke beslissingen te nemen. De economische en financiële crisis noodzaakt moedige en pijnlijke maatregelen. Als die goed worden voorbereid, perspectieven bieden op beterschap, genomen worden in het algemeen belang en op een weldoordachte en rechtvaardige manier, zal dat vertrouwen geven in de toekomst.
Er zijn in dit land voldoende mensen die hun diensten willen aanbieden om de strijd tegen de economische crisis mee aan te gaan. We moeten het defaitisme breken dat we hier als klein land niets tegen kunnen doen. Om de crisis te overwinnen moet er één blok gevormd worden binnen de regering. Maar ook buiten de regering moet de ernst van de situatie doordringen. De crisis overwinnen is belangrijker dan politiek opportunisme of de zoveelste verkiezingskoorts. Op een schip in een storm mag er geen twist zijn, maar eendracht. Als we samenwerken en de beste krachten en middelen gebruiken, dan kunnen we het land door deze storm loodsen.
Een klein land heeft veel nadelen in deze crisis. Nationalisme, protectionisme en schaalgrootte benadelen de kleine landen. Maar klein zijn heeft ook voordelen. Je bent wendbaarder, kunt sneller beslissen, middelen en mensen mobiliseren en alternatieve scenario’s bekijken. De zeventiende-eeuwse zeeheld Michiel de Ruyter won al zijn zeeslagen met een kleinere vloot tegen een buitenlandse overmacht. Zijn geheim was dat hij alle mogelijke scenario’s op voorhand liet overwegen, zelfs degene die onmogelijk leken. Storm, mist, zandbanken of chaos waren voor hem een bondgenoot, omdat hij erop voorbereid was. Op dezelfde manier kan een Economic War Cabinet alle scenario’s overwegen, een goede analyse maken, en onze regering helpen om onze economie door deze crisis te navigeren.
GEERT NOELS, HOOFDECONOOM PETERCAM
AUTEUR VAN ECONOSHOCK (UITGEVERIJ HOUTEKIET, 2008)
