Uiterlijk in 2011 kan Kroatië lid worden van de Europese Unie. Maar alleen als het land succes boekt in de strijd tegen de georganiseerde misdaad en de corruptie.

De timing en de omstandigheden zaten de Kroatische premier Ivo Sanader een beetje tegen de voorbije weken. Net voordat de Europese Commissie haar jaarlijkse rapport over de aspirant-lidstaten moest bekendmaken, werd Kroatië getroffen door een golf van maffiageweld. Op 23 oktober kwam journalist Ivo Pukanic van het onafhankelijke politieke weekblad Nacional samen met zijn marketingdirecteur op klaarlichte dag in het centrum van Zagreb om het leven door een autobom. En een week later lag een man met een kogel vermoord op het parkeerterrein van voetbalclub NK Posavina.

De Financial Times bestempelde Kroatië meteen als ‘maffialand’ en legde de link naar misdaadnetwerken die vanuit buurland Servië vertakken naar andere voormalige republieken van het oude Joegoslavië. Sanader mocht het dan wel eens zijn met het bestaan van die Servische connectie, hij was als de dood voor de beschuldiging van stelselmatige criminaliteit.

Want een snelle aanscherping van de strafwetgeving is net een van de dingen die de EU eist van Kroatië, om te voldoen aan de Europese gemeenschappelijke regelgeving. Commissaris voor de Uitbreiding Olli Rehn verwees bij de presentatie van het jaarrapport nadrukkelijk naar de misdaadpraktijken. En eiste tegelijk een ‘degelijke oplossing’ voor de verliesgevende Kroatische scheepswerven, die alleen nog door overheidssteun overleven.

Als het land in die opdrachten slaagt, kan Kroatië dit jaar nog zijn onderhandelingen afronden, en uiterlijk in 2011 het 28e EU-lid worden, zo bevestigde de commissaris. Maar hij noemde dat perspectief nadrukkelijk ‘geen blanco cheque’.

Rehn suste daarmee Slovenië, nog een ex-Joegoslavische deelstaat, dat eind oktober de vierde onderhandelingsronde tussen Kroatië en de EU afblokte. Officieel omdat er een nieuwe Sloveense regering was. De echte reden is prozaïscher: er is nog altijd geen definitieve grensafbakening tussen beide landen.

Slovenië houdt Kroatië nog even in de wachtkamer, hoewel het onderhandelingshoofdstuk over externe betrekkingen intussen succesvol is afgesloten. Dat kon des te makkelijker omdat Kroatië, in tegenstelling tot Servië, destijds voor de korte pijn koos en de voor oorlogsmisdaden gezochte generaal Ante Gotovina eind 2005 liet oppakken door de Spaanse politie en uitleveren aan het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag.

Op 3 april 2009 wordt het land daarom ook vrijwel zeker lid van de NAVO, op de 60e verjaardag van het militaire bondgenootschap. Die pluim mag Ivo Sanader nog wel op zijn hoed steken.

Lukas De Vos