Het Antwerpse Museum aan de Stroom heeft de collectie van Dora Janssen binnengehaald. Wat precolumbiaanse kunst in godsnaam met de Antwerpse geschiedenis te maken heeft, zal zelfs Joost niet weten.
door Stijn Tormans
De geschiedenis herhaalt zich. En wij dus ook. We hebben op deze plaats al vaker gemokt over hoe de grootste stad van Vlaanderen met haar verleden omgaat. Antwerpen heeft natuurlijk altijd al een bijzonder goeddraaiende sloopdienst gehad.
Maar alles kan altijd beter. Ziehier de oogst van de voorbije maanden: op de hoek van Klapdorp en de Mutsaardstraat ging een historisch huizenblok tegen de vlakte. In de Quellinstraat verdween Huis-Hoste. In de Nationalestraat willen ze een imposant art-decocomplex van architect Gustaaf Fierens afbreken. En bulldozers walsen op dit moment de laatste resten van het ooit zo machtige Noordstation tot gruis.
Onder Janssens II lijkt zowat elk historisch gebouw dat in de weg staat van de betonboeren vogelvrij verklaard. En nee, van nostalgie alleen kan een stad niet leven. Maar zonder een verleden ook niet.
Bon, er wordt ook wat opgebouwd. Op de Hanzestedenplaats verrijst het MAS. In dat museum moet straks het verhaal van Antwerpen verteld worden. Nagedacht worden over de stad, ook. Daarvoor werden drie collecties samengevoegd: die van het Scheepvaartmuseum, het Vleeshuis en het Volkskundemuseum. Het gebouw is bijna klaar. Alleen: het vullen is blijkbaar een probleem. Onlangs werd, tot ieders verbijstering, ook de collectie van het Etnografisch Museum naar het MAS gedeporteerd. Heeft er nog iemand een idee? Ergens thuis een collectie liggen, misschien?
Dan gaan we eerst over naar Bert Anciaux. Vorige week kondigde de Vlaamse minister van Cultuur aan dat de collectie precolumbiaanse kunst van Dora Janssen naar het MAS gaat. Anciaux had die collectie twee jaar gekregen. Deels als schenking, deels bij wijze van successierechten. Het lag voor de hand dat de collectie eigendom zou worden van het Brusselse Jubelparkmuseum, gespecialiseerd in dat soort kunst. Alleen: het Jubelparkmuseum is een federale instelling, en dat is in deze vrolijke tijden geen eretitel. De collectie-Janssen vertrekt nu naar het MAS. Tot groot jolijt van de Antwerpse schepen van Cultuur, Philip Heylen. ‘We hebben veel inspanningen gedaan om de collectie binnen te halen’, zei die.
Precolumbiaanse kunst in het MAS! De geschiedenis van Antwerpen gaat nu wel erg verrassend van start. Maar voor alles is er een uitleg. Die van Heylen is: ‘Met die etnografische stukken willen we de diversiteit van onze stad benadrukken.’
Tja, we hebben in Antwerpen al veel nationaliteiten tegengekomen, maar de eerste Azteek of Inca moeten we toch nog ontmoeten. Het enthousiasme van de schepen is echter niet te stuiten: ‘Met de collectie van Dora Janssen hebben we onze publiekstrekker beet!’ En toen werd de champagne ontkurkt.
Kijk, van de twee één. Ofwel was de Antwerpse geschiedenis maar een triestige affaire – zo pover dat er zelfs niet eens een museum mee kan worden gevuld. Ofwel schaamt Heylen zich, net als de rest van het college, voor het verleden van zijn eigen stad.
O ja, wij hebben ook nog een ideetje om het MAS te vullen: een fototentoonstelling van alle gebouwen die de laatste vijftig jaar gesloopt werden. Kan heel het MAS moeiteloos mee volgestouwd worden. Dat zal volk lokken. En ze zullen allemaal niet weten wat ze zien.
