Wie vertrouwd is met het werk van Marten Toonder kent het verhaal van Heer Bommel en de bovenbazen. In de Gouden Bergen wonen de bovenbazen, ook bekend als De Bovenste Tien, een geïsoleerd levende groep machtige ondernemers, de meest vermogende burgers van Rommeldam. Bovenbazen mogen geen omgang hebben met minvermogenden.
De voorzitter van De Bovenste Tien is Amos W. Steinhacker, kortweg AWS genoemd. Hij slijt zijn dagen met het uitruilen van aandelen met andere bovenbazen en wordt daardoor, zoals alle andere bovenbazen, almaar rijker. ‘Want geld trekt geld aan’, doceert Toonder. ‘Wie weinig geld heeft, geraakt het altijd kwijt aan iemand die meer heeft; en wie veel geld heeft, krijgt er nog bij.’ Maar soms gaat het fout en volgt er ‘kommer en kwel’.
Het overkwam vorige week de Belgische Baas Bovenbaas, Maurice graaf Lippens. Het aandeel van Fortis, de bank waarvan hij de voorzitter is, verloor in één dag net geen 19 procent van zijn beurswaarde.
De spectaculaire koersval kwam er nadat de bank onverwachts had aangekondigd dat ze een kapitaalverhoging van 1,5 miljard euro – tegen 10 euro per aandeel of 20 procent minder dan de vorige dagkoers – zou doorvoeren en het interim-dividend zou schrappen, en dat het dividend voor 2008 in aandelen wordt uitgekeerd en zogenaamde niet-kernactiva worden verkocht. Want, zo bleek, Fortis had zich zwaar vertild aan de overname van de Nederlandse bank ABN AMRO.
Ondanks het naderende financiële onweer vanuit de Verenigde Staten en waarschuwingen vanuit de eigen bestuurskamers, had Lippens nooit overwogen de overnameprijs voor ABN AMRO te heronderhandelen. Het gevolg van de hybris van de voorzitter en zijn ceo Jean-Paul Votron was dat de marktkapitalisatie van Fortis plots aanzienlijk lager lag dan die van KBC en dat kleine beleggers een flink deel van hun spaargeld door de gootsteen zagen verdwijnen.
Remi Vermeiren, oud-directievoorzitter van KBC, had het in de beurskrant De Tijd over ‘de ergste bankencrisis die ik al heb meegemaakt’.
De kommer en kwel van afgelopen week, die was vooral een zaak van de kleine beursgangers en niet van de bovenbazen die het er snel over eens waren dat hen geen schuld trof.
‘Wij begrijpen dat de kleine belegger of hij die niet de middelen heeft om alles te volgen wat er gebeurt, van zijn stuk is geraakt’, suste Maurice Lippens afgelopen zaterdag in La Libre Belgique. ‘Maar wij hopen dat hij het vertrouwen bewaart.’
Dat laatste zal niet meevallen, als we – opnieuw – graaf Lippens mogen geloven. Want afgelopen maandag voorspelde hij in De Morgen de ineenstorting van de Amerikaanse financiële markten – een regelrechte meltdown, zeg maar.
Lippens laat het graag voorkomen alsof de Fortis-aandeelhouders dankzij de slimme maatregelen veel erger bespaard is gebleven. ‘Twee maanden geleden wisten we niet dat het zo slecht gaat in Amerika’, trachtte de graaf het optreden van de Fortis-directie te verdedigen.
Een excuus dat Paul Huybrechts, voorzitter van de Vlaamse Federatie van Beleggingsclubs en Beleggers (VFB), niet accepteert. In een krachtige uithaal in de beurspagina’s stelde hij: ‘Fortis is een van de wijdst verspreide aandelen bij Belgische beleggers. Veel gepensioneerden rekenen op het dividend om van te leven. Met die pensioensfunctie en met het vertrouwen van de beleggers mag niemand roekeloos omspringen. Als hier geen sanctie volgt, wat is dan nog fout?’
Huybrechts meende ook te weten dat enkele bestuurders niet hebben deelgenomen aan de vorige kapitaalverhoging door Fortis en hun belang zelfs hebben afgebouwd. ‘Is hier sprake van voorkennis?’ vroeg hij zich af.
Graaf Lippens is de opsteller van de Belgische Corporate Governance Code. Artikel 8.1 van die zogenaamde Code Lippens poneert: ‘De vennootschap draagt zorg voor een gelijke behandeling van alle aandeelhouders Zij maakt dat alle noodzakelijke faciliteiten en informatie voorhanden zijn opdat de aandeelhouders hun rechten kunnen uitoefenen.’
Met ‘alle beleggers’ wordt ook de kleine belegger bedoeld ‘die niet de middelen heeft om alles te volgen wat er gebeurt’.
Graaf Lippens, die naar eigen zeggen tot de zielenadel behoort, weet dus wat hem te doen staat.
In Nederland staan nieuwe bovenbazen klaar, met in hun porte-feuille de 24 miljard euro die Fortis betaalde voor ABN AMRO, om de leiding van de bank over te nemen.
door Rik Van Cauwelaert
