Met 200 miljard euro wil Europa de crisis bezweren. Het effect moet zeker ook van die boodschap komen.
De Europese Commissie van Jose Manuel Barroso legt op 12 december een omvangrijk plan voor aan de Europese top van regeringsleiders en staatshoofden om de economie vlot te trekken. Dat relanceplan houdt in dat de Europese en nationale overheden samen 200 miljard euro in de economie pompen. Dat is ongeveer 1,5 procent van het bbp.
Het plan moet allereerst de vraag aanzwengelen. Op een ogenblik dat bedrijven en consumenten de hand op de knip houden, kunnen overheden dat gebrek aan vraag compenseren door zelf grote projecten op het getouw te zetten. Bij de keuze van die projecten kan natuurlijk wel gekeken worden naar bestaande prioriteiten. Europa wil al langer dat er geïnvesteerd wordt in de aanleg van allerlei netwerken (breedbandinternet, pijpleidingen, hoogspanning). Nu is een goed moment om dat te doen, en dat mag in dit plan 5 miljard euro kosten.
Om de druk op de bedrijven te verlichten, wil de Commissie de Europese Investeringsbank (EIB) toestaan om meer rechtstreeks aan bedrijven te lenen. Voor leningen aan middelgrote bedrijven mag de EIB voortaan 15 miljard euro extra uittrekken. Een derde daarvan kan naar de autoconstructeurs gaan. Zij moeten dan wel slikken dat de milieunormen voor hun wagens aanzienlijk strenger worden gemaakt.
Andere elementen van het relanceplan zijn het onder controle houden van de werkloosheid (2 miljard euro extra voor activeringsplannen) en een tijdelijke verlaging van de btw in de landen die dat willen.
De medewerking van de lidstaten, volgende week, is niet alleen nodig om het plan goed te keuren, maar ook om het uit te voeren. Met haar jaarbudget van amper 150 miljard euro heeft de Europese Commissie zelf niet het nodige geld. Door te schrapen in potjes die tot nu toe ongebruikt bleven, kan ze 15 miljard euro op tafel leggen. Samen met de 15 miljard van de EIB zal dus 30 miljoen van Europa komen, de rest is voor rekening van de lidstaten. Het is niet de bedoeling dat die dat in een centrale pot stoppen waarmee de Commissie dan aan de slag kan gaan, wel dat de lidstaten zelf elk hun deel van het relanceplan realiseren én financieren. De verlaging van de btw in het Verenigd Koninkrijk, die nauw met de Commissie werd overlegd, past bijvoorbeeld in dat plan.
Dat betekent niet dat het Europese karakter van het plan geen toegevoegde waarde zou hebben. Door de nationale inspanningen sterk af te stemmen op een gemeenschappelijk en door de Commissie gecoördineerd beleid, moeten die inspanningen immers aan focus en effect winnen. Daarbovenop moet ook de boodschap zelf een effect hebben: dat Europa zich verenigt rond een gemeenschappelijk plan moet ook consumenten en bedrijven weer vertrouwen kunnen geven.
Luc Baltussen
