Daytrading is de nieuwe rage voor jonge speculanten die gokken op snel gewin. Een beetje geld, een beetje aandacht en een computer met goeie verbindingen en het spel kan beginnen. Let wel, er zijn ook verliezers.
Een halfduister zaaltje op de 22ste verdieping van een kantoortoren in Manhattan. Hier en daar hangt een televisietoestel waarop de financiële nieuwszender CNBC permanent het laatste nieuws van Wall Street uitbraakt. Rijen tafels, rijen computers. Halflege pizzadozen, koffiebekertjes, blikjes Dr. Pepper. Een veertigtal gebruikers, in jeans, kaki’s, T-shirts en sweaters, kijkt in opperste concentratie naar schermen met tabellen vol bewegende cijfers terwijl hun vingers over de toetsenborden ratelen.
Kirk Kazazian (23) heeft er de pest in. Hij zat met een miljoen dollar in wispelturige aandelen van de populaire internetveiling eBay. Hij was vandaag “twintig op” maar is nu “dertig naar beneden”. Dat betekent een winst van twintigduizend dollar en daarna een verlies van dertigduizend. Door toedoen van een tv-ploeg die hem uit zijn concentratie haalde. Een dag later is hij “dertig op”, dus is het verlies geheel goedgemaakt. “Zo’n slechte dag heb ik misschien eens in de zes maanden. Meestal omdat de markt te grillig is. Gisteren was het niet nodig geweest. Als ik zonder die piepeltjes van de tv gewoon mijn gang had kunnen gaan, was het niet gebeurd.”
De piepeltjes van de tv kwamen kijken naar een nieuw fenomeen in de wereld van beurs en internet: de daytrader. Dat is iemand die voor zichzelf in razend tempo aandelen koopt en verkoopt en daarmee heel veel geld kan verdienen. Of verliezen. Ze worden ook wel omschreven als “de nieuwe yuppen”, zij het dat niemand voor daytrading young of urban hoeft te zijn, en zelfs niet professional. Ze bestaan dankzij de nieuwe regelgeving op de beurs en een nieuwe technologie als betaalbare krachtige computers en snelle internetverbindingen. Vroeger hadden de vlotte jongens van de beurs niks te maken met de nerds van het internet, maar daytrading combineert de spanning van Wall Street met de populariteit en de mogelijkheden van www en .com. Het wordt “the extreme sport of the internet” genoemd en “the wild side of Wall Street”. Daytrading is hot, daytrading is cool.
GEEN BAAS, GEEN LASTIGE KLANTEN
Sommigen worden er heel arm van, anderen heel rijk. Kirk Kazazian behoort tot de eredivisie. Tijdens zijn studie dacht hij nog in de medische hoek te belanden. Maar omdat de beurs hem ook interesseerde, werkte hij na de universiteit een jaar voor een effectenkantoor. Met zijn spaargeld maakte hij drie jaar geleden de overstap naar Tradescape, een bedrijf dat zorgt voor de ruimte, de computers, de speciale software en de verbindingen met de beurs. In ruil daarvoor krijgt Tradescape (www.tradescape.com) een klein bedrag voor elke transactie.
“Op een gewone dag verdien ik tussen de tien- en dertigduizend dollar. Op goeie dagen vijftigduizend.” Met andere woorden: per maand komt er een half miljoen dollar binnen, dat is zo’n zes miljoen dollar per jaar, min dertig procent belasting. Daarvoor werkt hij vijf dagen per week van halftien ’s ochtends tot vier uur ’s middags. Zonder baas, zonder lastige klanten. Alle avonden en weekends gegarandeerd vrij.
De Verenigde Staten telt zo’n vijfduizend daytraders en dagelijks komen er bij. Volgens diverse schattingen lijdt een derde verlies, doet een derde het zozo, en heeft een derde bescheiden tot forse winsten. Ze doen het in zaaltjes en ze doen het thuis. Het zijn twintigers en dertigers, met en zonder ervaring op Wall Street. Sommigen brengen hun spaarpot mee, waar minstens 25.000 dollar moet inzitten om met daytrading te kunnen beginnen, anderen gaan leningen aan. Het zijn ook veertig-plussers met de meest uiteenlopende achtergronden die genoeg hebben van hun baan of bedrijf, die voor hun pensioen al een degelijke aandelenportefeuille hebben opgebouwd en die nu wat reserves aanspreken om een nieuw en onafhankelijk leven te beginnen.
“Daytrading is de zuiverste vorm van kapitalisme”, zegt Omar Amanat (26), de oprichter en directeur van Tradescape, in zijn uitzichtrijke kamer op Park Avenue. Hij bedient hier een veertigtal daytraders, plus vijfhonderd in locaties verspreid over het land. Ook heeft hij zo’n vierhonderd klanten die thuis via het internet hun geluk beproeven. De thuiswerkers missen de uitwisseling van informatie in de zaaltjes, maar maken dat goed via bulletinboards en babbelboxen op websites als die van Silicon Investor (“is het waar dat IBMAmericaOnline gaat kopen?”). Wat een bedrijf doet en hoe de bedrijfscijfers eruitzien, is voor een daytrader volstrekt onbelangrijk. Beweging van de aandelenkoers, daar gaat het om.
ELKE AMERIKAAN WIL RIJK WORDEN
Omar Amanat: “In dit land leeft het idee dat in principe voor elke Amerikaan ongelimiteerde rijkdom mogelijk is. Elke Amerikaan wil zijn sporen achterlaten. Dit is de ultieme meritocratie – je plek wordt bepaald door vaardigheden en prestaties. Individuen die anders afhankelijk waren van een baan en maar moesten afwachten of ze promotie kregen, bepalen nu zelf hun lot. Hoewel je natuurlijk onderworpen bent aan de wetten van de markt. De markt is altijd machtiger dan jouw voornemens.”
Dat klinkt prachtig, en iedereen mag rijk zijn, maar de vraag is hoe daytraders het voor elkaar krijgen om in zo weinig tijd zoveel geld te verdienen. Kan iedereen dat? En: waar komt dat ineens vandaan?
Halverwege de jaren negentig werd de beurswet zodanig veranderd dat relatief kleine transacties zonder tussenkomst van een effectenmakelaar mochten worden uitgevoerd. Tegelijk ontwikkelden een paar slimme jongens de software voor een soort zijbeurs, en de verbindingen die het mogelijk maken om vanaf de eigen computer een transactie uit te voeren. (Een van die jongens is 27 en bezit nu een Gulfstream straalvliegtuig.) Op de zijbeurs komen vraag en aanbod direct met elkaar in contact. Dankzij weer andere software kan elke computergebruiker beschikken over de informatie die voorheen in handen was van de makelaar.
Veel daytraders maken handig gebruik van de minieme verschillen tussen de prijzen van vraag en aanbod. De tabellen waar de daytrader zo intens naar pleegt te staren, laten live de activiteiten zien rond een bepaald aandeel. De linker rij toont welke effectenkantoren willen kopen en tegen welke prijs, de rechter rij toont wie wil verkopen en tegen welke prijs.
HET GEHEIM ZIT IN DE BREUKEN
Meestal zijn de verschillen te klein om mee te spelen. Maar de onstuimige koersen van internetbedrijven als Amazon en eBay zijn voor de toppers onweerstaanbaar. Een verschil van driekwart dollar is groot genoeg, maar wie daarmee wil spelen, moet zijn breuken kennen. Als uit de tabellen op het computerscherm blijkt dat de potentiële kopers 70 1/16 voor een aandeel willen betalen en de verkopers willen er 70 7/8 voor hebben, dan kun je een koopopdracht geven voor 70 1/8. Dat is iets meer dan 70 1/16, dus is er een goede kans dat je ze krijgt. De laagste verkoopprijs zakt dan van 70 7/8 naar 70 13/16. Je wilt verkopen en gaat met 70 3/4 net onder de rest van het aanbod zitten om jouw aanbod aantrekkelijk te maken. Als het lukt, is je winst het verschil tussen 1/8 en 3/4, dus 5/8. Meestal wordt met duizend aandelen tegelijk gehandeld, dus dat is een winst van 625 dollar. Niet slecht voor nog geen minuut werk. Als je dat twintig keer op een dag voor elkaar krijgt, ga je met meer dan tienduizend dollar naar huis.
Wie het iets kalmer aan wil doen (en dat willen de meesten), speelt met het koersverloop van een aandeel. Buitenstaanders horen weinig meer dan dat een aandeel de dag begon op bedrag x en eindigde op bedrag y. Maar in de tussentijd is de koers van gewilde bedrijven steeds in beweging. De tabellen op het scherm laten zien welke effectenkantoren willen kopen of verkopen, hun prijsvoorstellen en het aantal aandelen dat ze willen verhandelen. Op basis daarvan kan de daytrader inschatten of de koers zal stijgen en of er genoeg aandelen in omloop zullen zijn voor een gezonde handel. Hij koopt en houdt de aandelen vast zolang de tabellen de indruk wekken dat de stijging doorgaat. Het verschil tussen winst en verlies zit ‘m in de kunst het einde van de helling te voorspellen voordat de top is bereikt. Als iedereen het ziet, wil iedereen eruit. Dan ontstaat er meer aanbod dan vraag en wil niemand jouw aandeel kopen voor een geschikte prijs. Een daling kan zo snel gaan dat je lager eindigt dan je begon en duizenden dollars verliest.
VERLIEZEN ZONDER TE ZWETEN
“The bitch is unstoppable! Go baby, go!” In een hoek bij Tradescape klinkt de kreet van iemand die “in eBay zit” terwijl het aandeel omhoogschiet. Een eindje verderop is Josh Klarsfield (24) minder euforisch want hij staat op verlies. Toen hij augustus vorig jaar met honderdduizend dollar begon, was de beurs op topniveau. Ze lazerde tweeduizend punten naar beneden en hij was 75.000 dollar kwijt. “Nee, ik dacht er niet over om te stoppen. Doorgaan leek me de enige manier om het terug te krijgen.” Hij staat nu op plus tweehonderdduizend, maar de laatste dagen wil het weer niet lukken.
Het grote verlies lag niet alleen aan de slechte markt, zegt de vroegere economiestudent. “Als het je eigen geld is, raak je veel eerder in paniek en dan neem je de verkeerde beslissingen.” Hoewel hij investeringsanalist was bij een groot effectenkantoor had hij minder verstand van deze beurstopsport dan hij aanvankelijk dacht. “Ik heb van de verliezen veel geleerd.” Wat is het verschil met Kirk Kazazian die hier vlakbij heel rijk zit te worden? “Hij doet het al veel langer. En in een crisis is hij koelbloediger. Hij kan zonder te zweten in luttele minuten tien (duizend) verliezen, vanuit de verwachting dat hij daarna dertig stijgt.” Terug naar een echte baan? Nooit, zegt Klarsfield, gekleed in jeans, sweater en baseballpetje. “Werken voor een baas in een grote organisatie, daar kan ik niet tegen. Het was elke dag in het pak en veel overuren maken voor een lullige 35.000 per jaar.”
Ook David Bernikow (38, vrijgezel) had een hekel aan pakken. Hij werkte achttien jaar op de beursvloer “met een verstikkende stropdas”. Nu hoeft hij zich niet te scheren en komt hij elke dag in iets makkelijks naar het kantoor van Harbor Securities (www.harborsecurities.com), een daytradingbedrijf in de buurt van Wall Street. Hij begint om halfacht, aait eerst de muis over het ruggetje ter voorbereiding op alweer een spannende dag en neemt dan de marktprognoses door. “Je moet je plan trekken. Om halftien gaat de beurs open en dan is alles heftig in beweging.” Na sluiting is hij nog een uur of twee bezig met evaluaties, want het gaat nog niet goed. Ondanks de cursus die hij vooraf bij Harbor volgde, heeft hij de eerste drie maanden bescheiden verliezen geleden. Maar er is hoop, want hij speelt nu quitte. Intussen leeft hij van zijn spaargeld.
Drie maanden verlies is heel normaal, zegt Warren Sulmasy (36), een ex-topper op Wall Street en oprichter-directeur van Harbor. De ideale trader is agressief en gedisciplineerd, weet hij. Wie aan daytrading begint, moet genoeg geld hebben om zes maanden tot een jaar rond te komen, plus minimaal 25.000 dollar om mee te handelen. Harbor doet er nog eens een lening bij van 25.000 en houdt de nieuwkomers maandenlang in de gaten. “Als we denken dat iemand iets stoms doet, grijpen we in. Je moet bedenken dat de beginner vanaf de eerste dag in dezelfde arena werkt als de allerbesten. Zaterdagamateurs bestaan niet.”
LATER SPEELT GELD GEEN ROL MEER
Vorig jaar hebben dertig van de veertig Harbor-traders in New York volgens Sulmasy “een mooie winst” gemaakt. Onder hen artsen, accountants, taxichauffeurs en effectenhandelaren. Vijf zijn al miljonair. Een van de topspelers verricht soms 1200 transacties op een dag, dat is drie per minuut. De thuiswerkers, niet alleen in de Verenigde Staten maar ook in Europa, Azië en Latijns-Amerika, zijn minder succesvol. “Daarom werken we aan een dagelijkse briefing die ze via het internet in beeld en geluid kunnen volgen.”
Harbors topspeler is Ramon Chimelis (33 en vrijgezel) in Florida. Januari was zijn beste maand met een winst van 1,4 miljoen dollar, ruim zestigduizend dollar per dag. Een paar jaar geleden verdiende hij slechts twaalfhonderd dollar per maand. Hij handelde wat met aandelen, “maar daar was ik niet zo goed in”. Chimelis verdiende meer als parkeerwacht bij een stadion voor honden- en paardenrennen, vertelt hij over de telefoon. Drie jaar geleden kwam hij in contact met daytrading. De eerste twee jaar speelde hij zo’n beetje quitte met geld van een effectenkantoor. Maar een jaar geleden volgde hij in New York een cursus bij Harbor Securities, opende zijn eigen account en verdiende in 1998 anderhalf miljoen dollar.
Chimelis zou thuis kunnen werken maar opereert liever vanuit een kantoortje met enkele collega’s om makkelijker ideeën uit te wisselen. Hij begint elke dag een uur voordat de markt van start gaat en bestudeert dan de analyses en verwachtingen van Harbor. ’s Avonds rijdt hij naar huis in zijn nieuwe Mercedes of in de gigantische Ford 4×4 sport utility, bekijkt nog eens wat er die dag goed en fout ging, en neemt marktrapporten door. “Ik was allang blij geweest als ik er gewoon van had kunnen rondkomen. Mijn vrienden hebben me altijd zien aanrommelen met twee of drie baantjes tegelijk. Nu willen ze dit ook gaan doen. Maar ik raad ze af meteen het diepe in te gaan. Als je dit niet heel erg serieus neemt, kun je in grote problemen komen.”
Hoe lang houden ze dit vol? David Bernikow, net begonnen: “Ik droom van een huisje met een computer aan het strand en een verbinding met de beurs.” Josh Klarsfield weet zeker dat hij over vijf jaar iets anders doet. “Dit is te veel stress.” Intussen hoopt hij genoeg te verdienen voor een mooi huis buiten de stad en langdurige onafhankelijkheid. “Ik hoef geen dure auto. Ik leef nogal simpel.” Kirk Kazazian: “Zolang ik het leuk vind, ga ik ermee door. En als je dreigt op te branden, neem je vakantie. Onlangs heb ik voor het eerst in drie jaar vrij genomen.” Misschien doet hij over een paar jaar iets dat veel minder opbrengt. Geld speelt dan geen rol meer. “Geld maakt niet gelukkig maar het is beter om het te hebben.”
Jim Schilder
