Mediabedrijven zijn niet immuun voor de economische conjunctuur. Recent werden zowel bij De Morgen, Corelio als bij de Vlaamse Media Maatschappij herstructureringen aangekondigd. Die gaan gepaard met drastische verminderingen in het personeelsbestand. De Vlaamse pers is niet de enige die getroffen is. Ook in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en tal van andere landen beeft het medialandschap op zijn grondvesten. In de Verenigde Staten is de Chicago Tribune, na een bestaan van meer dan 160 jaar, onder gerechtelijk akkoord geplaatst.

De wereldwijde economische crisis en de daling van de advertenties zijn de eerste oorzaken van de herstructureringsgolf, maar er is meer aan de hand.

Mediamaatschappijen zijn geen liefdadigheidsinstellingen. Zij maken, zoals iedere onderneming, deel uit van de vrije markt. Dat houdt in dat mediabedrijven, als marktspelers, getest worden op hun vermogen om zich aan te passen aan gewijzigde economische omstandigheden en technologische evoluties. De media staan voor twee uitdagingen. Ten eerste verplicht de wereldwijde economische crisis iedereen ertoe om de broeksriem aan te halen. En ten tweede moeten de media zich aanpassen aan de technologische evoluties. Sinds het ontstaan van de boekdrukkunst tot de opkomst van radio en televisie was de geschreven pers zeer machtig. De laatste tien jaar heeft zich opnieuw een verschuiving voorgedaan, waarbij het internet het dominante medium wordt.

Men stelt vast dat het medialandschap de laatste jaren verschraald is, dat de tijden vervlogen zijn waarin journalisten aan ware onderzoeksjournalistiek deden. De uitdaging is niet langer onderbouwde stukken af te leveren, maar wel om zo snel mogelijk en al te vaak zonder degelijke bronnenverificatie spectaculaire en soms maatschappelijk weinig relevante informatie te publiceren. Het woord ‘verpaupering’ is hier gepast. En die wordt niet teweeggebracht door de technologische evoluties, noch door de moeilijke marktomstandigheden. Onlinejournalistiek hoeft immers niet noodzakelijk gepaard te gaan met een daling van de kwaliteit.

Die verschraling mag niet langer aanvaard worden. Een kwalitatieve pers, online of in gedrukte vorm, heeft een belangrijke rol te spelen in het behoud en in de versterking van onze democratie. Een vrije markt veronderstelt goed geïnformeerde consumenten, net zoals een democratie kritisch en degelijk geïnformeerde burgers veronderstelt. Informatie is dan ook geen louter commercieel product, en kan niet alleen aan de wetten van vraag en aanbod getoetst worden.

Kwaliteit is primordiaal. Zowel de journalisten als de overheid, die vandaag al financieel bijspringt, dragen in dat verband een verantwoordelijkheid. Journalisten moeten zichzelf onderscheiden van andere informatiekanalen door een kwaliteitslabel te vertegenwoordigen en door een strikte deontologie te volgen. In de massa informatie die op de burger wordt afgestuurd, moeten zij garant staan voor objectieve informatie, gecheckte bronnen en duiding. Niet snelheid maar kwaliteit hoort de motor te zijn. Alleen zo kan men zich onderscheiden van allerhande andere informatiekanalen. Daarnaast dient de overheid, wanneer zij financieel bijspringt, eisen te stellen aan de kwaliteit van de verstrekte informatie.

ELISABETH MATTHYS IS KERNLID VAN LIBERALES (WWW.LIBERALES.BE)

door Elisabeth Matthys (Liberales)