‘Laat kinderen en jongeren meetellen in exitstrategie’

‘Kinderen en jongeren in maatschappelijk kwetsbare situaties betalen een zware prijs voor lockdown’, schrijft Ikrame Kastit van Uit De Marge vzw. ‘Ik krijg hen niet uitgelegd waarom je mag gaan shoppen op de Meir, maar dat zij niet mogen afspreken in de publieke ruimte.’

Eerder deze week kondigde de Nationale Veiligheidsraad opnieuw enkele versoepelingsmaatregelen aan. Met veel spanning hadden de Vlaamse jeugdwelzijnswerkers daarnaar uitgekeken: na bedrijven en winkels zouden nu eindelijk de jongeren aan de beurt zijn. De voorbije weken waren we er immers collectief in geslaagd om de noden van onze kinderen en jongeren steeds hoger op de politieke agenda te duwen.

Eens te meer is helaas gebleken dat onze beleidsmensen en de experts die deel uitmaken van de expertenwerkgroep te weinig voeling hebben met wat er zich afspeelt aan de onderkant van onze samenleving. Een onderkant die qua omvang snel aan het toenemen is door de stijgende werkloosheid en het feit dat mensen in kwetsbare situaties onvoldoende ondersteund worden. De maatregelen zijn te veel geschoeid op de leest van de middenklasse. Zij met minder middelen en met minder stem worden keer op keer vergeten.

Het is nochtans duidelijk dat onze kinderen en jongeren een zware prijs betalen voor deze lockdown. Kinderen en jongeren in maatschappelijk kwetsbare situaties nog het meest. Dagelijks worden we geconfronteerd met kinderen wiens ouders de eindjes niet meer aan elkaar kunnen knopen, die opgesloten zitten in te krappe woningen zonder terras of tuin, wiens ouders te bang zijn om nog naar buiten te komen, kinderen vaak ook zonder laptop, zonder internettoegang, afgesloten van de buitenwereld, totaal vereenzaamd. Alles wat met school te maken heeft, bezorgt hen bovendien nog meer stress aangezien ze niet meekunnen met het preteaching-beleid. En ze zijn met velen, deze kinderen en jongeren.

Na de afkondiging van de nieuwe versoepelingsmaatraatregelen gisteren sijpelde dan ook een grote teleurstelling binnen bij jeugdwelzijnswerkers. Dat cultuurinstellingen en dierentuinen opnieuw opengaan is een positieve zaak. Groepsactiviteiten in de openlucht mogen terug doorgaan voor sportclubs en in aanwezigheid van een coach. Onderzoek van Hanne Vandermeerschen (KU Leuven) geeft aan dat het aandeel van mensen in armoede 44% lager ligt in sportclubs. Daar hebben kinderen en jongeren die in armoede opgroeien dus weinig aan.

Repressiebeleid

Kinderen en jongeren die met velen samenwonen in een veel te krappe ruimte, kunnen niet meer wachten tot er ook eens aan hen wordt gedacht. In sommige gemeenten wordt er enorm repressief gehandeld vanuit politie. Deze boetes, die kunnen oplopen tot 250 euro, brengen deze jongeren in enorme financiële problemen. Zij kunnen die gewoonweg niet betalen. De voortdurende angst voor een nieuwe confrontatie met politie is mentaal enorm zwaar.

Dat je vier mensen in je bubbel mag toelaten maar dan alleen maar thuis en liefst in de tuin, is niet zo simpel toe te passen als je klein woont met verschillende gezinsleden samen, zonder tuin of terras. Dan wil je buiten afspreken. Ik krijg aan onze kinderen en jongeren niet uitgelegd dat we met z’n allen mogen gaan winkelen in shoppingcentra en drukke winkelstraten, maar dat zij elkaar niet mogen opzoeken in de publieke ruimte om samen wat rond te hangen, te praten of te spelen.

Ook de maatregel rond sportclubs brengt gekke situaties met zich mee: jongeren die voetballen op een pleintje riskeren een boete, maar een sportclub die met 20 leden voetbalt in openlucht mag dan weer wel. Onze jongeren snappen de maatregelen niet meer. Ze voelen zich onfair behandeld en kan je hen nog ongelijk geven?

Ook kwetsbare jongeren tellen mee

Als coördinator van een organisatie die zich bekommert om kwetsbare jongeren, maak ik mij enorm veel zorgen. Degene die het meest kwetsbaar zijn worden hard getroffen. Tegelijkertijd lijkt er niemand zich te bekommeren om hun welzijn. Na de terechte aandacht voor onze maatschappelijke gezondheid, is er nu dringend nood aan meer aandacht voor het mentale welzijn van kinderen en jongeren en in het bijzonder zij die zich in kwetsbare posities bevinden. Dat kan door op te houden met het achteruitschuifbeleid van onze beleidsmakers ten opzichte van onze jongeren.

Want er zijn maatregelen mogelijk die kinderen en jongeren die in de moeilijkste omstandigheden opgroeien, kunnen helpen. Om maar enkele voorbeeld te geven: geef hen een dagpas en gratis treinticketje naar de zee in plaats van mensen met twee verblijven voorrang te geven. Stel publieke ruimtes open voor kinderen en jongeren om te spelen, samen te sporten en rond te hangen, mét oog voor de geldende veiligheidsvoorschriften, vooraleer je iedereen en masse naar de Meir, de Nieuwstraat of de Veldstraat laat afzakken.

Focus bij het openstellen van onze scholen eerst op deze kwetsbare jongeren die nu al het meeste achterstand hebben opgelopen. Ook zij zullen mee onze toekomst moeten vormgeven, ook zij verdienen alle kansen. Dat is wat een beleid op maat van kwetsbare jongeren hen kan bieden: een nieuw perspectief, een teken dat ook zij meetellen, vooraleer ze helemaal kopje-onder worden geduwd. Wij zijn alvast blij dat minister Dalle ook mee oproept om vanuit kinderperspectief publieke ruimtes eindelijk vrij te maken, nu nog de veiligheidsraad.

Ikrame Kastit is mede-coördinator Uit De Marge vzw, Steunpunt voor jeugdwerk en jeugdbeleid met kinderen en jongeren in maatschappelijk kwetsbare situaties.