‘Killer robots herleiden de beslissing over leven en dood tot een algoritmische berekening, dat kunnen we niet aanvaarden’

‘Ons land heeft op gebied van humanitaire ontwapening een reputatie van pionier hoog te houden’, schrijft een groep van 15 NGO’s naar aanleiding van het voorzitterschap van België in de groep die zich binnen de VN over een mogelijk verbod op ‘killer robots’ buigt.

Killer robots, “Lethal Autonomous Weapon Systems” in officiële VN-taal, zijn wapens die in staat zijn om doelen te selecteren, aan te vallen en te doden zonder enige menselijke controle. Zulke wapens bestaan vandaag nog niet, maar de snelheid van de technologische vooruitgang en het onderzoek door enkele militaire grootmachten naar de mogelijkheden van deze wapens tonen aan dat het slechts een kwestie van tijd is vooraleer ze er komen.

Dit is problematisch omdat het onduidelijk is hoe een robot het internationaal humanitair recht zou respecteren en, in deze tijd van asymmetrische conflicten, een onderscheid zou maken tussen strijders en de burgerbevolking. Het gebruik van killer robots zorgt tevens voor een belangrijk juridisch probleem wanneer het fout gaat: wie is verantwoordelijk? Om nog maar te zwijgen over de kans op een nieuwe wapenwedloop, een lagere drempel om tot geweld over te gaan, onvermijdelijke ongelukken door de toenemende snelheid van oorlogsvoering, en de mogelijke toepassingen op de eigen bevolking door regimes die het niet zo nauw nemen met de mensenrechten.

Daarom gaven 66% van de Belgen in een recente opiniepeiling ook aan dat ze tegen het gebruik van killer robots zijn. Een grote meerderheid van de respondenten (67%) gaf aan het volledig immoreel te vinden om de beslissing over leven en dood over te laten aan een machine.

Wat wordt eraan gedaan?

Gelukkig is het nog niet te laat om deze evolutie te stoppen. Een internationaal verdrag dat Killer Robots preventief verbiedt en voldoende menselijke controle verzekert over alle andere wapensystemen moet ervoor kunnen zorgen dat de menselijke waardigheid niet in het gedrang komt. Dat is ook waar de Campaign to Stop Killer Robots, een internationale coalitie van 172 NGO’s verspreid over 65 landen, sinds 2012 voor ijvert. De coalitie ziet zich gesteund in haar oproep door meer dan 4500 wetenschappers, 26 laureaten van de Nobelprijs voor de Vrede en de Secretaris-Generaal van de VN.

Onder die groeiende maatschappelijke druk werd in 2014 een expertengroep binnen de Conventie voor Conventionele Wapens van de VN opgericht om zich over deze wapensystemen te buigen. De experten bespreken de mogelijkheid om tot een internationaal verbod op killer robots te komen. Na meer dan 6 jaar werd er amper vooruitgang geboekt. Militaire grootmachten en technologisch sterke landen willen niet weten van een verbod en houden het daarom liever bij een politieke intentieverklaring. Toch sprak een meerderheid van de internationale gemeenschap zich al uit voor zulk een verbod. De steun voor een nieuw verdrag groeit aanzienlijk.

En de rol van België hierin ?

Ook in België werd er niet stil gezeten. België heeft op gebied van humanitaire ontwapening een reputatie van pionier hoog te houden. Ons land was het eerste land ter wereld dat antipersoonsmijnen en clustermunitie verbood en heeft daardoor een zeker aanzien internationaal. In 2018 nam het parlement dan ook een resolutie aan die de regering oproept een actieve rol te spelen in het onderhandelingsproces voor een verbod op Killer Robots. Deze resolutie was de eerste van zijn soort binnen de NAVO. Het huidige regeerakkoord vermeldt bovendien dat België “het initiatief (neemt) om te komen tot een regelgevend kader inzake volledig autonome wapensystemen”. Ons land “streeft daarbij naar een internationaal verbod”. Ook het regeerakkoord is een primeur onder NAVO-landen.

In april werd België voorzitter van de expertengroep. Het heeft dan ook een cruciale positie om de discussies nieuw leven in te blazen. Dit is een uniek moment voor de Belgische diplomatie om ambitieus te werken aan een internationaal verdrag dat killer robots verbiedt en betekenisvolle menselijke controle over wapens verzekert.

Onze oproep

We roepen de minister van buitenlandse zaken dan ook op om aan de reputatie van België als pionier op vlak van humanitaire ontwapening een voorbeeld te nemen en voor niet minder te gaan dan een onderhandelingsmandaat binnen de Conventie voor Conventionele Wapens om tot een internationaal verdrag te komen. Het is nog niet te laat maar de tijd begint te dringen. Er is meer dan ooit nood aan concrete actie en een diplomatieke doorbraak willen we toekomstige generaties behoeden voor horrorscenario’s.

Volledig autonome wapens zijn moreel onaanvaardbaar en herleiden de beslissing over leven en dood tot een algoritmische berekening. Dit kunnen we als maatschappij niet aanvaarden.

Deze oproep is ondertekend door: Agir pour la Paix, Amnesty International, BePax, CNAPD, CNCD-11.11.11, Groupe de Recherche et d’Information sur la Paix et la sécurité (GRIP), Human Rights Watch (EU office), Handicap International België, Liga voor de Mensenrechten, Ligue des Droits Humains, Pax Christi Vlaanderen, Vrede vzw, Vredesactie, Vrouwenraad en 11.11.11.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content