‘Is een stem voor het Vlaams Belang ook een stem voor de SP.A?’

‘Op sommige vlakken lijken het Vlaams Belang en de SP.A perfect compatibel’, schrijft Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck.

‘BDW heeft in Antwerpen zijn ware gelaat laten zien’, zei Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken afgelopen zaterdag op zijn programmacongres: ‘Een stem voor de N-VA is een stem voor de SP.A.’ Dat was een opmerkelijke oneliner. Niet omdat de ene Vlaams-nationalistische partij de andere afviel – dat is juist veeleer gebruikelijk. Ook niet omdat de toenadering tussen de N-VA en de SP.A een nieuwe hypothese zou zijn: deze week in Knack beschrijft Walter Pauli hoe de jongste koerswendingen van beide partijen zo’n alliantie mogelijk hebben gemaakt. Wel omdat het Vlaams Belang de laatste tijd zélf zoveel aandacht heeft voor de zwakkeren, en de volumeknop bij zijn islamkritiek een streepje minder luid heeft gezet.

Dat was zaterdag niet anders. Het viel op dat Filip Dewinter geen prominente rol had gekregen. Er waren geen videospelletjes waarbij moslims van hun vliegende tapijt gemept moesten worden. Van Grieken hield geen verhaal over moslims als aanhangers van een ‘fascistische ideologie’. De geest van de Britse radicale moslimhater Tommy Robinson, een dikke twee weken geleden nog op uitnodiging van Dewinter in Antwerpen, was afwezig. Ook Dries Van Langenhove, de Vlaamse verdediger van het blanke, ‘boreale’ bestaan, kreeg geen glansrol. Wel was er voortdurend sprake van ‘mensen die het steeds moeilijker hebben om rond te komen’.

Als Van Grieken de afgelopen maanden iets nieuws in de markt heeft gezet, dan wel de zorg voor de mensen aan de onderkant van de samenleving. Het idee dat voor veel mensen ‘het einde van de maand halen’ een grotere zorg is dan ‘het einde van de wereld’, zoals Van Grieken het zaterdag stelde, is ook voor de SP.A een zorg – zie onder meer de uithaal van de Antwerpse schepen Jinnih Beels naar de klimaatspijbelaars. Het idee van SP.A-voorzitter John Crombez om iedereen een minimumpensioen van 1500 euro te geven, wordt gewoon door het Vlaams Belang overgenomen. En ook de woorden van Brussels VB-voorzitter Bob De Brabandere, door de partij een ‘aanstormend talent’ genoemd, klonken best sociaalvoelend: ‘Net zoals een ouder het welzijn van zijn kind op de eerste plaats zet, dient de overheid dat te doen voor haar burgers’, zei hij in een pleidooi voor de ‘instandhouding’ van onze sociale zekerheid. Op dat vlak lijken het VB en de SP.A perfect compatibel. Is een stem voor het VB ook een stem voor de SP.A?

Op minder dan twee maanden van de verkiezingen ligt het speelveld nog helemaal open. De campagnes komen langzaam op gang: na bijna vijf jaar voortdurende campagne van de Zweedse coalitie, met vooral vanuit de N-VA de ene krasse uitspraak na de andere forse tweet, lijkt iedereen blij met een beetje rust. Bovendien is er geen echte regering meer, en slaagt het parlement er niet in om nieuwe wezenlijke hervormingen goed te keuren. Maar vooral: er is geen duidelijke marsrichting. Niet één maar minstens drie thema’s strijden om de aandacht.

Met de afnemende opkomst bij de betogingen, de afgevoerde klimaatwet en de schermutselingen met gele hesjes van afgelopen weekend lijken de groene thema’s over hun mediatieke hoogtepunt heen. Nadat de N-VA de regering ten val had gebracht, nam Maggie De Block (Open VLD) de portefeuille Asiel en Migratie over van Theo Francken (N-VA). In de feiten verschilt het beleid amper, maar de kalmere communicatie van De Block zorgt er ook voor dat het thema niet langer de Wetstraat beheerst.

En dus is er ruimte voor koopkracht als inzet van de verkiezingen van 26 mei. Veel ruimte. Niet alleen omdat de armoede in de Vlaamse steden groeit. Niet alleen omdat ook de lagere middenklasse het moeilijker krijgt om rond te komen. Maar ook omdat politieke tegenstanders en andere sceptici met plezier het kostenplaatje berekenen van de twee andere belangrijke thema’s, vergroening en diversiteit. Het is mogelijk om het over de opwarming van de aarde te hebben zonder meteen in identitaire discussies te vervallen. Het is mogelijk om de culturele spanningen in een hyperdiverse samenleving op tafel te leggen zonder meteen over hernieuwbare energie te beginnen. Maar alles heeft met koopkracht te maken. Zeker bij het VB en de N-VA, en zelfs voor een deel ook bij de SP.A, worden zowel vergroening als migratie als bedreiging van de welvaart gezien. Zo komt niet migratie of het klimaat, maar juist de portemonnee van de Vlaming in poleposition voor 26 mei.