‘Hoe sterk zijn de banden tussen N-VA en Schild & Vrienden?’

Finaal zijn de onthutste reacties op de ‘Pano’-documentaire misschien nog wel verbazingwekkender dan de onthullingen van woensdagavond zelf, zegt Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck.

Is het toeval dat het juist een lezing van Theo Francken was die de jongerenvereniging Schild & Vrienden koos om ongevraagd te ‘beveiligen’? Het is een van de vele ongemakkelijke vragen die opborrelen na het bekijken van de ophefmakende ‘Pano’-reportage van woensdagavond, die extreme vormen van racisme aan het licht bracht bij de vereniging van ‘eindbaas’ Dries Van Langenhove. Hoewel Theo Francken na het incident aan de Gentse universiteit wel op de foto ging met Schild & Vrienden, neemt de staatssecretaris voor Asiel en Migratie vandaag afstand van de organisatie: ‘Dit is niet mijn Vlaanderen en dit zijn niet mijn waarden’.

Het lijdt geen twijfel dat populaire, charismatische politici zoals onze staatssecretaris voor Asiel en Migratie geregeld individuen aantrekken die ze liever niet in hun zog hadden gehad. In het licht van het succes van het harde discours van Francken – herinner u de hashtag #opkuisen bij zijn poging om orde op zaken te stellen in de buurt van het Brusselse Maximiliaanpark – wekt het geen verbazing dat Schild & Vrienden net voor een lezing van Francken koos om een van hun eerste spraakmakende acties op het getouw te zetten.

Het is niet verrassend dat geradicaliseerde Vlaams-nationalistische jongeren aanleunen bij politici die luidop een halt toeroepen aan ‘illegale migratie’, maar dat wil nog niet zeggen dat ze daarom ook elkaars gedachtengoed delen. Het is een goede zaak dat Francken vandaag ondubbelzinnig en expliciet de vereniging veroordeelt. Mocht Schild & Vrienden nog eens een van zijn lezingen komen beveiligen, dan weten ze nu voor eens en voor altijd dat ze niet welkom zijn.

Maar de actie aan de Gentse universiteit was niet de enige link tussen Schild & Vrienden en N-VA. Zo is er het tragische verhaal van Dylan Vandersnickt. De jonge twintiger zette vorig jaar een fotomontage van eigen hand online, waarin een linkse studente, lid van de jongerenbeweging van de PVDA, door een vluchteling wordt verkracht. Hij photoshopte ook het gezicht van een andere linkse student op een beeld van een executie. Vandersnickt was op dat moment ondervoorzitter van de N-VA-jongeren.

Ook toen trad N-VA krachtdadig op: hij werd uit de partij gezet, een actie die geflankeerd werd door categorische veroordelingen van dit soort gedrag. Vandersnickt sloot zich vervolgens aan bij Schild & Vrienden. Hij werd er een van de leidende figuren, en genoot er ‘groot respect’ voor zijn houding tijdens de heisa, zo liet Van Langenhove vorig jaar optekenen in ’t Pallieterke. Kort na de rel stapte Vandersnickt uit het leven.

Op Twitter, een van de favoriete kanalen van Schild & Vrienden, postte ex-N-VA-lid Philip Roose een half jaar geleden nog een opvallend vergoelijkend bericht over Schild & Vrienden: ‘Ik volg S&V niet volledig, maar waarom zouden zij geen kamer in het N-VA-huis mogen huren? Of mag alleen nog het linksliberale eenheidsdenken misschien?’

Philip Roose was een van de driehonderd oud-VU’ers die in het Vlaams Parlement een naam kozen voor hun nieuwe partij – de Nieuw-Vlaamse Alliantie. Hij was een van de oprichters van de jongerenafdeling van de N-VA aan de Leuvense universiteit, waar hij banden aanknoopte met latere N-VA-toppers als Sander Loones, Sarah Smeyers en Theo Francken. Na de ‘Pano’-uitzending klonk Roose anders: ‘Ik vind dat S&V geen plaats heeft bij N-VA’, tweette hij vanochtend.

https://twitter.com/PhRoose/status/970932952065593344Philip Roosehttps://twitter.com/PhRoose

Ik volg S&V niet volledig, maar waarom zouden zij geen kamer in het N-VA-huis mogen huren? Of mag alleen nog het linksliberale eenheidsdenken, mss?

— Philip Roose (@PhRoose) March 6, 2018

Bij andere, veel minder bekende N-VA-leden is de link met Schild & Vrienden dan weer directer. Zo moest Stijn Everaert, die tot voor kort plaats 22 op de N-VA-lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen in Aalst bezette, vandaag opstappen nadat hij opdook in de ‘Pano’-reportage. Everaert had een aangebrande meme in de geheime groep van Schild & Vrienden gepost.

Ook Nick Peeters, die in oktober opkomt voor de N-VA in Lubbeek, de gemeente van Theo Francken, kwam in opspraak. In een reactie gaf hij toe dat hij tot vorig jaar banden had met Schild & Vrienden, maar dat zijn engagement fel is verminderd. Hij merkte ‘nooit iets van racistische berichten’.

En dan is er nog die opmerking van Dries Van Langenhove zelf. Het was Knack-redacteur Simon Demeulemeester die in november vorig jaar een van de eerste langere stukken over Schild & Vrienden schreef. In zijn contacten met Van Langenhove voor de research voor zijn artikel vroeg hij hem via de Facebook-chatroom hoe het zat met de samenstelling van Schild & Vrienden en met de links met politieke partijen als N-VA en Vlaams Belang. Van Langenhove minimaliseerde de aanwezigheid van VB-jongeren: ‘VB(J) wil er alles aan doen om geassocieerd te worden met S&V. Gun hen dat aub niet.’ Maar de aanwezigheid van Jong N-VA’ers bij Schild & Vrienden stak hij niet onder stoelen of banken: ‘Er zijn veel meer Jong N-VA’ers lid dan VBJ’ers en dat geldt nog meer voor de top van S&V’.

Finaal zijn de onthutste reacties op de ‘Pano’-documentaire misschien nog wel verbazingwekkender dan de onthullingen van woensdagavond zelf. Wie een beetje het landschap volgt, weet al lang wat er gaande is in de onderbuik van extreemrechts Vlaanderen. Extreme racistische uitlatingen, zoals die op de geheime fora van Schild & Vrienden, zijn er bovendien ook altijd al geweest.

Maar zelden was het verschil tussen wat er openlijk in de media gezegd wordt, en wat er werkelijk gedacht wordt, zo groot. Hondenfluitjes en andere uitlatingen van opiniemakers en politici die met een dubbele tong spreken verdienen voortaan nog meer scepsis en waakzaamheid.

Het is de verdienste van de ‘Pano’-journalisten dat ze het fenomeen weer op de agenda hebben gezet. Het is een goede zaak dat de N-VA vandaag in de scherpst mogelijke bewoordingen afstand neemt van Schild & Vrienden en alle banden, hoe zwak die ook mogen zijn, met de vereniging doorknipt.