De prijs van biefstuk in de supermarkt is het afgelopen jaar met gemiddeld 24 procent gestegen. Wordt rundvlees opnieuw een product voor de happy few? ‘Consumenten grijpen nu al naar goedkopere alternatieven.’
Consumentenvereniging Testaankoop, die de prijsevolutie van meer dan 3000 producten in de supermarktketens Albert Heijn, Carrefour, Colruyt, Delhaize, Aldi en Lidl opvolgt, zet biefstuk voor de zevende maand op rij in de lijst met producten met de sterkste prijsstijging.
Volgens Testaankoop kostte een biefstuk van 1 kilo vorig jaar in de supermarkt nog gemiddeld 21,44 euro. Vandaag is dat gemiddeld 25,61 euro. Dat is een stijging van maar liefst 24 procent. Ook rundstoofvlees (+ 26 procent), entrecote (+ 26 procent) en americain natuur – niet-bereide americain – (+ 19 procent) werden duurder.
1. Waarom is de prijs van rundvlees zo sterk gestegen?
Enerzijds kregen runderen af te rekenen met verschillende ziekten, zoals blauwtong en IBR – een virusziekte die de luchtwegen aantast. ‘Door die uitbraken zijn op korte tijd veel dieren geruimd, waardoor er later minder beschikbaar waren voor de slacht’, aldus Michael Gore, gedelegeerd bestuurder bij de Federatie van het Belgische Vlees (FEBEV).
Anderzijds daalt ook het aantal producenten van rundvlees. ‘Er is een vergrijzing aan de gang’, zegt Gore. ‘De gemiddelde leeftijd van veehouders in België ligt rond de zestig jaar. Onder meer door het stikstofdossier is er veel rechtsonzekerheid gekomen, waardoor de opvolging allesbehalve vlot loopt. Wie zal dit werk morgen nog doen?’
Ook professor voedingseconomie Xavier Gellynck (UGent) verwijst naar de ‘uitbollende’ boeren. ‘De afbouw van de veestapel, de reglementaire onzekerheid en het gebrek aan duidelijkheid over het toekomstige kader zorgen ervoor dat veehouders stoppen. Dat drukt het aanbod.’
Het verstoorde aanbod duwt de prijzen omhoog. ‘Het zou dus goed kunnen dat rundvlees in de toekomst opnieuw een product voor de happy few wordt’, aldus Gellynck.
2. Zal de prijs verder stijgen?
De prijs van rundvlees stijgt al sinds 2020, maar sinds begin dit jaar doet het dat een stuk sneller. Al in april noemde Gore de prijzen ‘ongezien’. ‘En intussen zijn ze nog verder gestegen.’
De cijfers voor runderkarkassen van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij tonen, net als de cijfers van Testaankoop, een sterk stijgende trend. Maar sinds afgelopen mei lijkt de stijging wat af te vlakken. ‘Of het een trendbreuk wordt, is koffiedik kijken’, zegt Gore.
Volgens hem is de prijs bijzonder moeilijk te voorspellen. ‘De ziekten hebben er stevig ingehakt en de exacte impact ervan kunnen we vandaag nog niet volledig bepalen. Er is momenteel geen tekort aan rundvlees op de markt, maar er is weinig buffer. Ik heb het gevoel dat de prijzen stilaan een plafond naderen, maar dat dacht ik in april ook al. (lacht) Na de extreem hoge prijzen zou een normalisatie welkom zijn, maar we beschikken niet over een kristallen bol. Bovendien blijven de variabelen die onzekerheid creëren ongewijzigd.’
Gellynck ziet de curve niet meteen keren: ‘Rundvlees zal opnieuw een luxeproduct worden. Vroeger stond biefstuk of rosbief alleen tijdens het weekend of op feestelijke gelegenheden op het menu. Dat zou in de toekomst weleens opnieuw zo kunnen zijn.’
‘Vroeger stond biefstuk of rosbief alleen tijdens het weekend of op feestelijke gelegenheden op het menu. Dat zou in de toekomst weleens opnieuw zo kunnen zijn.’
3. Kunnen we niet gewoon meer rundvlees importeren?
‘Dat lijkt misschien een eenvoudige oplossing, maar dat is het niet’, zegt Gore. ‘De ziekten hebben in heel Europa een grote impact gehad op de beschikbare runderen, en de vergrijzing van de veehouders is lang niet alleen een Belgisch probleem.’
Importeren van buiten Europa dan maar? ‘Ook dat is moeilijk’, waarschuwt Gellynck. ‘Import uit niet-Europese landen, en dan vooral uit Latijns-Amerika, gebeurt onder totaal andere randvoorwaarden. De milieudruk is er lager, en mestverwerking en opslag zijn nauwelijks gereguleerd.’
Dat ongelijke speelveld leidt tot kritiek. ‘Onze veehouders mogen bepaalde praktijken niet toepassen, maar we zouden wel vlees importeren dat onder minder strenge voorwaarden is geproduceerd. Dat roept vragen op over de geloofwaardigheid en consistentie van het beleid én de consumptie’, aldus Gellynck.
4. Heeft de hoge prijs van rundvlees een invloed op onze consumptie?
Het zou kunnen dat sommige, prijsbewuste consumenten nu kiezen voor het goedkopere varkens- of kippenvlees, zegt Gore. ‘Maar de meesten mensen die rundvlees eten, zullen dat blijven doen.’
Toch is er volgens Gellynck al een verschuiving zichtbaar, en grijpen consumenten in de supermarkt sneller naar goedkopere alternatieven. ‘Hoewel het vanuit gezondheidsperspectief misschien niet slecht zou zijn om vlees wat vaker links te laten liggen, zie ik het totale vleesverbruik niet meteen dalen. Er wordt al 30 à 40 jaar gesproken over de ‘eiwitshift’ – van dierlijk naar plantaardig eiwit – maar op de markt vinden we daar nauwelijks harde cijfers over terug.’
Steeds meer supermarkten pakken wel uit met ‘hybride’ producten. Zo zijn er hamburgers en gehakt op de markt die bestaan uit 60 procent gehakt en 40 procent plantaardige ingrediënten, zoals tuinbonenmeel, aardappel, erwteneiwit, rijsteiwit, favabonen en quinoameel.
‘Dat is een interessante ontwikkeling’, zegt Gore. ‘Het kan zelfs gezonder zijn om groenten of plantaardige componenten te verwerken in gehakt. Maar het wetgevende kader is er nog niet op afgestemd. De regels voor gehakt zijn vandaag nog gebaseerd op wetgeving uit de jaren tachtig. Die was ontworpen om consumenten te beschermen en moest voorkomen dat men gehakt zou vullen met vet of andere minderwaardige ingrediënten. Daarom moeten bepaalde eiwitgehaltes en kwaliteitsparameters worden gerespecteerd, en dat moet controleerbaar zijn. Er is dus nog werk aan de winkel.’
Waarom u vlees blijft eten alsof er niets aan de hand is
