‘Als klinisch psycholoog hecht ik veel belang aan twijfel. Voor mij heeft het te maken met wijsheid. En dan heb ik het niet zozeer over theoretische stellingen. Het gaat net zo goed over ervaring, kunde en ambitie. In mijn vakgebied werd in het verleden vaak vastgehouden aan bepaalde ideeën en stellingen: jij toont deze emoties en gedragingen, dus dat gaan we zo aanpakken. Terwijl het zo belangrijk is om de dingen in vraag te stellen’, vertelt Sarah Bal.
Elke week vraagt Knack in de rubriek Durf twijfelen naar de twijfels van bekende mensen.
‘Ik werk veel met jongeren, en in therapeutische gesprekken trekken ze vaak rookgordijnen op: ze zijn goed in het – vaak onbewust – vermommen van emoties. Twijfelen betekent dan durven te zoeken naar de essentie, samen met die jongere, en zijpaden bewandelen. Een hulpverlener is niet iemand die met één pijl de weg wijst, maar iemand die met de ander op pad gaat, en kijkt op welke interessante plek ze samen komen als ze de vaste weg verlaten.
In mijn laatste boek, Wat als we er samen over praten?, is een van de motto’s niet toevallig: “Kijk eens om de hoek.” Al vraagt zo’n aanpak wel veel kennis, ervaring en inzet. Het is zeker niet de bedoeling om zomaar gratuit alles in vraag te stellen.’
Is uw eigen blik op de wereld veranderd?
Sarah Bal: Met de jaren ben ik vooral milder geworden. Ik heb zoveel moeilijke verhalen gezien en gehoord, dat ik minder streng ben voor mensen. Te normerend denken is gevaarlijk, in iedere context. Ik probeer alles vanuit zoveel mogelijk perspectieven te bekijken.
Die evolutie zie ik ook binnen mijn vakgebied: vroeger werd veel meer in hokjes gedacht, terwijl er nu meer een open blik heerst. Dat uit zich ook in de manier waarop ouders hun kinderen vandaag opvoeden. Lange tijd was de autoritaire stijl de norm, daarna sloeg de slinger door naar het idee van totale vrijheid.
Intussen zijn veel ouders gekomen tot een gezonde middenweg: kinderen worden aangezet tot autonomie, maar binnen een veilige structuur, met verbondenheid als basis. In mijn werk is het heel belangrijk om samen te werken met kinderen en hun ouders. We onderzoeken samen wat werkt voor alle betrokkenen: dat is in elk gezin anders.
‘Een hulpverlener is niet iemand die met één pijl de weg wijst.’
Twijfelt u zelf veel?
Bal: Ja, over kleine dingen kan ik lang twijfelen. Over een restaurant bijvoorbeeld, of een reisbestemming. Maar ook over existentiële zaken: doe ik de dingen wel goed? Al merk ik dat die twijfel afneemt met de jaren. Of misschien kan ik hem meer omarmen, terwijl hij vroeger verlammend werkte.
Ik begeleid studenten, en bij hen zie ik veel diepe twijfels over het maken van de juiste keuzes. Onze samenleving dwingt jonge mensen heel snel tot het nemen van beslissingen. Hen wil ik vooral op het hart drukken dat er altijd verandering mogelijk is. Wees mild voor jezelf.
Factcheck: nee, ChatGPT biedt geen betere therapie dan een psycholoog
