Mensen met kaakproblemen door een mechanisch probleem of stress, hebben vaak al een hele weg afgelegd voor ze bij een kaak-kinesitherapeut terechtkomen. Hoe ontstaan die klachten en hoe gaat de behandeling in zijn werk? ‘Sommige mensen verbijten letterlijk de spanning.’
Je kaakspieren doen pijn bij het kauwen of zelfs bij het praten. Als je geeuwt, maakt je kaakgewricht een alarmerend knik-geluid en voel je een pijnscheut. De tandarts merkt op dat je je mond niet ver genoeg open krijgt om behoorlijk aan je kiezen te kunnen werken. Het zijn allemaal klachten waarmee je doorverwezen kunt worden naar een orofaciaal kinesitherapeut: een kinesist die gespecialiseerd is in problemen met het kaakgewricht.
‘De kaakproblemen die we hier behandelen, kunnen ingedeeld worden in twee groepen’, zeggen Johan en Margot Laporte, beiden (onder andere) kaak-kinesist en verbonden aan dezelfde paramedische groepspraktijk. ‘Een eerste groep patiënten kampt met een ‘mechanisch’ kaakprobleem: een kaakgewricht dat te weinig beweeglijk is. In extreme gevallen krijgen ze hun mond nog amper open, bijvoorbeeld na een ongeval of een kaakoperatie, zoals een onderbeetcorrectie. Of ze hebben last van een knappend kaakgewricht. De discus – het kraakbeenschijfje in het kaakgewricht – is verschoven en kan het gewricht zelfs doen blokkeren. De tweede en grootste groep heeft vooral stressgerelateerde klachten: overbelaste en verkrampte kaakspieren, meestal te wijten aan tandenknarsen en tandklemmen. Het zijn mensen die letterlijk de spanning verbijten.’
Verkennend gesprek
Normaal gezien mogen onze kaakspieren alleen werken tijdens het praten, eten en slikken. In rust mogen de tanden elkaar niet raken en hangt de onderkaak los van de bovenkaak. Maar als je door spanning je tanden op elkaar klemt en je kaakspieren te veel gebruikt, kunnen die overbelast worden. Boosdoeners kunnen verkeerde mondgewoontes zijn, zoals zuigen of bijten op je wang of lip. Maar ook veel kauwgom eten en zelfs het frequent bespelen van een fluit of viool kan de kaakspieren te veel belasten.
‘We starten dan ook altijd met een gesprek waarin we die gewoontes proberen op te sporen’, zegt Johan Laporte. ‘Tandklemmen gebeurt vooral in situaties waarin je gespannen, gejaagd of geconcentreerd bent. Wij raden patiënten daarom aan om bijvoorbeeld stickers te plakken op hun laptop of op hun autostuur, om zich bewuster te worden van hun klemgedrag. Ze kunnen ook aan mensen in hun omgeving vragen hen erop te wijzen.’
De behandeling zelf is in de eerste plaats gericht op relaxatie van de gespannen spieren. ‘Ik behandel de masseter, de onderste kaakspier’, zegt Margot Laporte, ‘door die tussen duim en wijsvinger te masseren. Dat is niet altijd pijnloos, want bij iemand die veel klemt en knarst, kan die spier constant in contractie zijn. De temporalis, de kaakspier naast het oor, masseer ik uitwendig. Daarnaast pas ik ook warmte toe op de pijnlijke spieren, met behulp van warme stenen. Dat creëert een betere bloeddoorstroming en ontspanning van de spier, en dus minder pijn. Verder doen we, afhankelijk van de diagnose, rek- en scharnieroefeningen. We leggen ook uit wat de patiënt op eigen houtje thuis kan voortzetten.’
Geef je kaakgewricht rust
– Vermijd langdurige kleine belastingen van het kaakgewricht, zoals nagelbijten, kauwgom kauwen, tandenknarsen of tandklemmen.
– Doe je mond niet te ver open als je lacht of geeuwt. Ondersteun bij het geeuwen je onderkaak, zodat je mond minder ver opengaat.
– Snijd je voedsel in stukken en eet met kleine hapjes. Kauw langzaam en met kleine bewegingen.
– Als je last hebt van een pijnlijk kaakgewricht, ga dan hard of taai voedsel uit de weg (taai vlees, noten, harde appels, stokbroden, rauwe wortels…).
– Houd geen balpennen of potloden tussen je tanden, en bijt geen draadjes door.
– Masseer de pijnlijke plek, eventueel met een gel om de spieren te relaxeren. Of houd er een hotpack of kersenpitkussentje tegen om de pijn te verlichten.
Lange weg
Tandenknarsen is een ander verhaal dan tandklemmen, omdat je het meestal ’s nachts doet, in je slaap. De enige manier om te achterhalen of je veel knarst, is via je bedpartner, want het irritante geluid valt niet te negeren. ‘Het meest doeltreffende middel tegen tandenknarsen is een opbeetplaat’, weet Johan Laporte. ‘Dat is een op maat gemaakt plastic plaatje dat je ’s nachts over je tanden schuift en dat niet alleen knarsen tegengaat maar ook helpt om tandschade te voorkomen.’
Mensen die bij een kaak-kinesist aankloppen, hebben vaak al een lange weg afgelegd. Omdat kaakklachten een uitstralende pijn kunnen geven naar het oor, de nek en het hoofd, raadplegen ze soms eerst hun huisarts of KNO-arts. Die verwijst hen vaak door naar een tandarts. ‘Patiënten komen soms pas na veel omwegen bij ons terecht’, bevestigt Margot Laporte.
‘De opluchting is groot als we al tijdens de eerste sessie letterlijk de vinger op de zere plek leggen en uitleggen wat er scheelt. Niet dat wij wonderen kunnen verrichten. Als mensen al jaren met hun klachten rondlopen, mogen ze niet verwachten dat wij hen in negen kinebeurten voorgoed van hun pijn verlossen. Je kaakspieren op een juiste manier blijven gebruiken, ook na de behandelingen, blijft hoe dan ook een aandachtspunt.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
