‘Laat kinderen die gisteren wilden sterven vandaag niet alleen’

‘Een online tool voor ouders van kinderen en jongeren die een zelfdodingspoging deden, is nodig. Maar laat ons ook de kinderen zelf niet vergeten’, zegt Oona Wyns van de Jong Socialisten en oprichtster van Peer Support Vlaanderen.

In verschillende kranten lezen we dat de Vlaamse Overheid investeert in een site voor ouders van een kind dat een zelfdodingspoging ondernam. Goed dat er meer aandacht gaat naar de ouders, maar ik was vooral verbaasd om verder in een artikel te lezen dat docent en onderzoeker Alexandre Reynders (Kenniscentrum Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen) vindt dat er aan de kinderen ‘al veel aandacht wordt besteed’.

In de vijf jaar dat ik met Peer Support Vlaanderen bezig ben, zag ik nochtans andere dingen.De weinige preventieacties die er zijn, bereiken te weinig jongeren, doorbreken de taboes niet en de cijfers blijven weerzinwekkend hoog.

Ik herhaal het even. 7,5% van de jongens en 10% van de meisjes tussen de 12 en 24 jaar in Vlaanderen heeft ooit een zelfmoordpoging ondernomen. In een klas van 20 leerlingen zijn dat 2 meisjes en 1 jongen. Dat is veel, en neen, het is niet door te veel aan aandacht.

Zelfdoding is bij jongeren zelfs de belangrijkste doodsoorzaak gevolgd door verkeersongevallen. Daarbovenop krijgt vier op de tien jongeren die na een zelfdodingspoging op een spoedafdeling belanden, geen hulp meer. Ze worden gewoon naar huis gestuurd. Geen opvolging, geen begeleiding, geen psychische ondersteuning, niks. Hoe kan het dat we deze jongeren gewoon aan hun lot overlaten?

In de klas zien jongeren elke 50 min een andere leerkracht, bij thuiskomst willen ze hun ouders niet belasten of bezorgd maken en om professionele hulp te zoeken, vinden heel wat jongeren hun problemen ‘nog niet erg genoeg’. We stellen vast dat het vaak hun vrienden zijn die het snelst dingen opmerken of in vertrouwen genomen worden. Ze vallen dus het vaakst terug op leeftijdgenoten. Leeftijdsgenoten die meestal zelf niet weten waar ze terecht kunnen, die amper tot geen kennis hebben over mentaal welbevinden maar die hun vrienden wel willen en kunnen helpen. Zolang we die jongeren niet de tools en kennis geven om op zo’n moment hun vrienden te helpen, doen we tekort.

Een website is goed, actieve opvolging en begeleiding is beter. Hier zijn drie pistes om het probleem van zelfdoding bij jongeren echt aan te pakken:

Voorzie opvolging voor deze kwetsbare jongeren. Zorg ervoor dat zij minstens één opvolggesprek hebben met een professional bij thuiskomst, voorzie begeleiding wanneer ze voor het eerst terug hun school binnenwandelen en zorg ervoor dat ze alle tijd kunnen gebruiken om voor zichzelf te zorgen in plaats van voor hun omgeving.

Geef jongeren de kennis en vaardigheden om hun vrienden te helpen. Zorg ervoor dat jongeren zélf sterker in hun schoenen staan zodat hun vrienden helpen niet enkel makkelijker wordt, maar ze ook beter hulp kunnen aanreiken. Zorg ervoor dat ze weten waar ze terecht kunnen. Investeer in campagnes die het taboe over mentaal welbevinden doorbreken. Maak ook op school ruimte voor emoties door nadruk te leggen op zelfzorg en zorg voor elkaar.

Er is nood aan betaalbare therapie. Online hulp kan zeker helpen, maar is en blijft vooral ondersteunend. Vlaanderen moet grotere inspanningen doen dan dat. Zolang er geen geld is om therapie te subsidiëren, zolang een bezoek aan de psycholoog niet wordt terugbetaald, zolang de zelfmoordlijn niet genoeg vrijwilligers heeft om elke oproep te beantwoorden, zolang doen we te weinig om de levens van die jongeren te redden.

Leer onze kinderen en jongeren dat praten helpt. Maar leer ze ook hoe je luistert.

Had ik dat 5 jaar geleden geweten, dan was mijn vriendengroep nog 2 vrienden rijker.