‘Er is geen enkele geestestoestand waar zoveel misverstanden over bestaan als over psychose’

Binnenkort wordt psychoseNet gelanceerd, een website met duidelijke, maar ook hoopvolle en wetenschappelijk onderbouwde informatie. Dat is goed nieuws, want ‘psychose’ is een diagnose die heel wat doembeelden oproept die al jaren niet meer in vraag gesteld zijn.

Terwijl Veerle Baetens worstelt met psychotische symptomen in de nieuwe Eén serie Tabula Rasa, kondigt Canvas de vierdelige docureeks Gek en Geniaal aan die 29 november op de antenne gaat. Hierin gaan vijf mensen met een psychosegevoeligheid samen met een kunstenaar aan de slag om kunst te maken waarbij de grens tussen waanzin en creativiteit vervaagt.

De aandacht in de tv-programma’s toont het aan. Psychose intrigeert de mens. Door heel wat negatieve berichtgeving in de media en stereotiepe beeldvorming in films schrikt het vaak ook af. Er is geen enkele geestestoestand waar zoveel misverstanden over bestaan als over ‘psychose’, die vaak in één adem genoemd wordt met ‘schizofrenie’ en ‘gevaar’. Ook in de hulpverlening zelf wordt de diagnose vaak gecombineerd met een flinke dosis doembeelden die al jaren niet meer in vraag gesteld zijn. ‘Het is een chemisch onevenwicht in de hersenen, een chronische, vaak genetische aandoening waarvoor levenslange medicatie nodig is.’ Een weinig hoopvolle boodschap.

Al decennia pleiten jonge mensen met psychose voor een meer humane benadering gebaseerd op hoop, kracht en weerbaarheid. Op hun verzoek gooide de Nederlandse hoogleraar en psychiater Jim van Os de knuppel in het hoenderhok door de stelling ‘schizofrenie bestaat niet’ te poneren om komaf te maken met de vaak onvolledige of zelfs foutieve informatie die over de aandoening verspreid werd. Het deed heel wat stof opwaaien bij onze noorderburen tot zelfs over de grenzen heen en resulteerde uiteindelijk in het jongereninitiatief www.psychosenet.nl waarop duidelijke, maar ook hoopvolle en wetenschappelijk onderbouwde informatie gegeven wordt. Met meer dan 1 miljoen bezoekers per jaar is de website een baken in de zee van vaak foutieve informatie die je op het wereldwijde web vindt.

Daarnaast profileerde Psychosenet zich als een nieuwe vorm van geestelijke gezondheidszorg die meer aandacht besteedt aan persoonlijke diagnostiek en het inzetten van multideskundigheid, ervaringskennis naast professionele kennis.

E-mailspreekuur

Het Belgische schoenenbedrijf Cortina N.V. steunt, vanuit een maatschappelijk engagement al een aantal jaren diverse sociale projecten in de geestelijke gezondheidszorg. Ze waren erg onder de indruk van het Nederlandse Psychosenet en zijn nu ook de financiële motor achter de Belgische website. Dat maakt dat de website zowel overheidsonafhankelijk als ‘farmacologisch’ onafhankelijk is. Mogelijke behandelingen die voorgesteld worden op de website zijn, met andere woorden, belangenvrij. Dat is ook waar Psychosenet voor staat, de gebruiker informeren, zonder al te veel waardeoordelen. Welke behandeling voor welke patiënt het meest geschikt is, is immers erg persoonlijk.

De respons om mee te werken aan Psychosenet.be vanuit het werkveld is erg groot. Heel wat psychiaters, psychologen en andere hulpverleners, maar ook ervaringsdeskundigen én familieleden tonen zich bereid om zich te engageren. Ze geven informatie en getuigenissen in de vorm van filmpjes, bloggen mee en bemannen onder andere ook het email-spreekuur. Psychosenet is immers niet alleen een informatieplatform maar vooral ook een E-health tool. Het E-spreekuur bestaat uit 5 psychiaters, 4 psychologen, 2 ervaringsdeskundigen, 1 familiedeskundige en een jurist. Zij beantwoorden de vragen binnen enkele dagen. Deze online consulten vervangen geenszins het menselijk contact maar zorgen er wel voor dat mensen met hun vragen ergens terecht kunnen, en vooral alvast snel ‘gehoord’ worden, daar waar de reguliere hulpverlening door lange wachttijden daarin vaak erg tekort schiet.

Psychosenet.be richt zich echter ook op hulpverleners. Knappe vernieuwende initiatieven worden onder de aandacht gebracht in de hoop dat ze meer verspreid worden. Maar ook wetenschappelijke bevindingen worden vertaald zodat de kloof tussen onderzoek en het werkveld verkleind wordt. Zo zal professor Inez Germeys van de KU Leuven ook geregeld iets posten over haar onderzoek naar het inzetten van digitale technologie bij de behandeling van psychische aandoeningen.

De geestelijke gezondheidszorg is geen makkelijke sector en wordt vaak erg stiefmoederlijk behandeld. Vanuit die optiek lijken heel wat onderzoekers zich te verliezen in eindeloos veel hersenonderzoeken en een zoektocht naar hét chemische stofje én het gen dat alles moet verklaren. Vaak lijken hulpverleners daardoor een psychische aandoening te reduceren tot een hersenziekte en het gebrek aan afdoende resultaten te weerleggen door te beweren dat de aandoeningen chronisch zijn. Psychosenet brengt de psychische problemen terug naar haar oorsprong, daar waar ze ontstaan zijn, in een context, met een veelheid aan intermenselijke relaties en een ambitie, niet om één sluitend antwoord te vinden op het ontstaan van psychische aandoeningen, maar wel vele antwoorden, voor elke mens anders, waarbij ze ook ruimte geeft aan dat wat we niet weten. Omdat niet weten ook een vorm van weten is.

De website wordt op dinsdag 28 november gelanceerd. www.psychosenet.be

o.a. volgende mensen steunen of werken mee aan Psychosenet, in alfabetische volgorde

(E: e-mailspreekuur)

Dirk Bryssinck, Kirsten Catthoor (E), Stephan De Bruyne (E), Philippe Delaspaul (E), Toon Derison, Dirk De Wachter, Peter Dierinck (E), Brenda Froyen (webredacteur), Inez Germeys (E), Julie Hantson (E), Marc Hellinckx, Bart Hermans (E), Gorik Kaesemans, Jeroen Kleinen(E), Jim van Os, Kristiaan Plasmans (E), Guido Pieters, Peter Rober (E), Wim Simons (E), Erik Thys, Sven Unik-id (E), Stijn Vanheule, Paul Verhaeghe

Brenda Froyen, PsychoseNet.be