Gewijzigd advies afvalverbrandingsoven brengt Zuhal Demir in lastig parket

Vlaams minister van Omgeving en Energie Zuhal Demir (N-VA) staat onder zware druk om een nieuwe afvalverbrandingsoven van intercommunale Isvag, dicht bij een woonwijk in Wilrijk, toe te laten – ondanks de resem negatieve beoordelingen die het project al kreeg. Knack kon de hand leggen op de interne documenten.

Tegen de oude Isvag-verbrandingsoven in Wilrijk woedt al jarenlang burgerprotest. Ondanks politieke beloftes om de oven te sluiten, werd voorgesteld om op dezelfde plaats een nieuwe en grotere oven te bouwen, die 185 miljoen zal kosten. Het nieuwe 65 meter hoge gebouw moet volgens Isvag een architecturaal ‘landmark’ voor Antwerpen worden.

De N-VA, SP.A en Open VLD maakten tijdens de Antwerpse coalitieonderhandelingen de afspraak dat de vergunning van de oude oven tot 2027 verlengd kon worden, maar dat ondertussen alternatieven onderzocht zouden worden. Eind vorig jaar presenteerde de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) haar rapport dat een alternatieve bouwplaats in het havengebied voorstelde, op industrieterrein en ver weg van de woonwijken. Die zou miljoenen minder kosten, rendabeler zijn en de stad jaarlijks miljoenen besparen. In vergelijking met het Isvag-plan in Wilrijk, bespaart een oven in de haven 100.000 ton CO2 en wordt meer hernieuwbare energie opgewekt. Dat past allemaal netjes in het Klimaatplan van minister Zuhal Demir, dat het restafval met 10 procent wil verminderen en uitgaat van een kwart minder afval tegen 2030. Een nieuwe, grotere oven zou net meer afval nodig hebben om rendabel te zijn.

De kansen voor het havenalternatief stegen op 25 maart, na negatief advies van het Vlaams Energieagentschap (VEA) voor de oven in Wilrijk. Dezelfde dag leverde ook de Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) een kritisch advies af. Op 5 mei kwam de Gewestelijke Omgevingsvergunningscommissie (GOVC) samen voor het officiële en definitieve advies aan de minister. De GOVC stelde de minister voor om de vergunning te weigeren.

Sophie De Wit, N-VA-burgemeester van het nabijgelegen Aartselaar, advocate en ook N-VA-Kamerlid kondigde aan dat als Demir toch een vergunning aflevert, ze een procedure voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen start. Een aantal N-VA-parlementsleden diende in het Vlaams Parlement een conceptnota in over de ‘afvalrace’, waarin staat dat Vlaanderen ‘geen extra afvalverbrandingscapaciteit mag goedkeuren zonder dat er een langetermijnvisie rond afvalverwerking is goedgekeurd (…) Zonder actieplan dreigen de ovens in Vlaanderen een financiële strop te worden’. Met al die negatieve adviezen en het interne N-VA-verzet leek het einde verhaal voor de Isvag-oven in Wilrijk.

Maar toen kwam een lobbymachine op gang. Sterke man hierachter is volgens direct betrokkenen Kristof Bossuyt, voorzitter van Isvag en districtsburgemeester van Wilrijk voor de N-VA. In beperkte kring vertelde hij dat hij ‘als een bulldozer over al die negatieve adviezen heen zou razen’.

Dat bulldozerwerk wierp blijkbaar snel vruchten af: op 25 mei veranderde het VEA zijn negatief advies in ‘positief met opmerkingen’. Uit intern mailverkeer, in het bezit van Knack, blijkt hoe die cruciale aanpassing werd voorbereid. Ook de GOVC kondigde plots aan dat ze haar definitieve ongunstige advies wil ‘herbekijken’. Dat gebeurt normaliter op een vergadering morgen. Volgens het kabinet-Demir ‘is er géén advies van de GOVC, dat komt pas na de vergadering (van deze week)’.

Op deze manier zou minister Demir, ondanks alle negatieve argumenten en het havenalternatief, toch een vergunning kunnen afleveren voor een nieuwe Isvag-oven in Wilrijk. Verschillende leden van de GOVC spreken off the record over ‘nooit geziene en onbegrijpelijke manipulatie’.