Waarom vereerden de Kelten de taxusboom?

Liselotte de Graaf vraagt de redactie:

We weten alleen dat de boom voor de Kelten belangrijk was. In Ierland stond ze symbool voor de eenheid binnen de vijf rijken en in de ‘viereckschanzen’, waarvan er in Vlaanderen en Zuid-Nederland verscheidene zijn teruggevonden, nam de boom een centrale plaats in als begraaf- en offerplek.

Van de taxusboom, die wel tot twintig meter hoogte kan groeien met een stam van vijf meter doorsnede, zijn de naalden en zaden buitengewoon giftig, ze heet daarom ook wel de venijnboom. Ze blijft groen en afhangende takken kunnen wortel schieten wanneer zij de grond raken. Vandaar dat deze boom symbool staat voor zowel het eeuwige leven als de dood. Bij zeer warm weer scheidt de boom giftige stoffen af die tot hallucinaties kunnen leiden waardoor men het gevoel krijgt te zweven tussen hemel en aarde.

Het hout van de taxusboom is bijzonder sterk en buigzaam en daarmee uitermate geschikt voor het maken van bogen. De in 1991 in de Alpen gevonden ijsmummie Ötzi, die zo’n 5200 jaar geleden geleefd moet hebben, had een boog van taxushout bij zich. Etymologen beweren dat de Eburonen, een Keltische stam uit de Maas-Rijnstreek, hun naam ontleenden aan ‘eburo’, het Keltische woord voor taxusboom.

De Eburonen heten dus eigenlijk ’taxusmensen’ of ‘mensen die met de taxusboom vechten’. In 54 v.Chr. kwamen zij onder leiding van Ambiorix en Catuvolcus in opstand tegen de Romeinen, die hen kort daarvoor hadden onderworpen. Tegen de goed getrainde soldaten van Caesar hadden zij geen schijn van kans. Ambiorix wist te ontkomen, maar Catuvolcus had minder geluk. Om gevangenschap te voorkomen pleegde hij zelfmoord door taxussap te drinken.

Kortom, de Kelten associeerden de taxusboom met (het eeuwige) leven en dood. Het christendom heeft deze symboliek later overgenomen. Vandaar dat heden ten dage de taxusboom of -struik nog steeds een veel voorkomende groenversiering is op begraafplaatsen. Meer weten over de Kelten? Lees Herman Clerinx, Kelten en de Lage Landen.