Langs het tuinpad en verder

Onlangs verhuisde het Stadsmuseum Zoetermeer van de Dorpsstraat naar het moderne stadscentrum en kreeg het ook een nieuwe naam: Museum De Voorde. Een ‘voorde’ is een doorwaadbare plaats om door drassig gebied van de ene plek naar de andere te komen. Overdrachtelijk gezien is het dus een plaats die mensen met diverse achtergronden kan verbinden. Het nieuwe museum trapt af met een tentoonstelling over generaties: Dit zijn wij.

Zoetermeer was ooit een Hollands veendorp van boeren, middenstanders en buitenlui. Toen het aan het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw werd aangewezen als satellietstad van Den Haag volgde er een onwaarschijnlijke bouw- en groeispurt. Vandaag de dag telt de jonge stad een kleine 125.000 inwoners.

Dit zijn wij belicht vijf generaties: de Stille Generatie (1931-1940), de Babyboomgeneratie (1941-1955), de Verloren Generatie (1956-1970), de Pragmatische Generatie (1971-1985) en de zogeheten Millennials (1986-2003). Gezien de ingrijpende naoorlogse wederopbouwgeschiedenis zou je verwachten dat de tentoonstelling ergens ook gaat over de geschiedenis van Zoetermeer, maar dat is niet zo. Dit zijn wij gaat inderdaad vooral over ons. Het verhaal wordt verteld vanuit de eerste persoon meervoud, wat de herkenbaarheid groot maakt, maar de typisch Nederlandse suburbane context juist weer klein.

Bij zo’n overzicht dreigt het gevaar van the usual suspects, zoals Vietnam, de Dolle Mina’s of de seksuele revolutie. Die valkuil is voorkomen: de verhaallijn wordt in mooie taal en uiterst gelijkmatig verteld – er was immers ook de groeiende verslavingsproblematiek, de aanslagen van 9/11 en de mondiale kredietcrisis. De artefacten zijn naast typische representanten van de tijdgeest ook vooruitwijzende voorwerpen. Zo is er een lijn van de bakelieten muurtelefoon die ooit in elke huiskamer hing, via de driehoekse telefooncel met telefoonkaart naar de allereerste smartphone. Zo is er ook een bescheiden pick-up, een muur vol popidolen uit bladen als Muziek Express en Teenbeat en het korset van Anita Doth, dat ze droeg in de videoclip No Limit. Het is allemaal natuurlijk heel herkenbaar, maar als dragers van grote en kleine herinneringen hebben ze serieuze impact op ieders leven gehad.

In Dit zijn wij heeft elke generatie een eigen voorkamer, dan wel disco-, chill-of loungehoek. Het leidt tot paradox dat ‘less’ vooral ‘more’ is. Bestaat de huiskamer van de Stille Generatie nog uit een verzameling trofeeën, de directe omgeving van de Millennials is vooral een ontspulde ruimte, waarin alleen de bak met flippo’s opvalt. Het is dus afwachten hoe dit voor de volgende generatie gaat uitpakken.