Fernando Martinez Luna
Nederlandse beeldvorming van Spanje en de Spanjaarden ten tijde van de Opstand 1566-1609
Verloren, Hilversum 2018
208 blz., ? 25 ISBN 978 90 870 4673 6
De Tachtigjarige Oorlog werd niet alleen op het slagveld uitgevochten. Gedrukte pamfletten, tekeningen en boeken werden door protestanten eveneens in de strijd geworpen om de tegenstanders (paus, Inquisitie, koning van Spanje, Alva en zijn opvolgers, Spaanse soldateska) in een slecht daglicht te plaatsen. Deze pamfletten werden vertaald en hadden een grondige invloed op de anti-Spaanse beeldvorming in Noordwest-Europa. De Knuttel-collectie van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag bezit 1.600 pamfletten uit de periode 1566-1609. Daarvan werden 236 stuks bestudeerd met de focus op het (mooi geïllustreerde) pamflet Aerdt ende eygenschappen van Seignor van Spangien uit 1598.
De Spaanse communicatiewetenschapper heeft een interessant maar niet foutloos werkstuk afgeleverd. De fouten zitten in het gebrek aan geografisch én historisch inzicht. Alhoewel Filips van Marnix van Ste-Aldegonde aan bod komt (pps. 140-147, 159-161) wordt de protestantse beweging in de Zuidelijke Nederlanden, en hun pamfletten, nauwelijks belicht. Voor 1585 (Val van Antwerpen) werd de pamfletoorlog immers ook in ‘Vlaanderen’ gevoerd. De auteur heeft niet de moeite genomen om de pamfletten in Belgische collecties te raadplegen om de lacunes in de Knuttel-collectie aan te vullen. De inmenging van de Franse koning om van het verzwakte Spanje misbruik te maken om delen van de Zuidelijke Nederlanden te veroveren, komt via een pamflet uit de lucht vallen (p. 134) zonder verdere duiding. Wel waardevol is het mooi aangeven van de focusverschuivingen in de anti-Spaanse beeldvorming in de Verenigde Provinciën tussen het begin en het einde van de behandelde periode. Het is een inleiding tot een beter begrip van de interne spanningen, vooral in Holland, tijdens en na het Twaalfjarig Bestand.
G/Geschiedenis
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
