De Europese sociaaldemocraten denken erover na om uit eigenbelang Guy Verhofstadt in het zadel helpen. Na de stemming, die geheim is, hopen ze zo de échte Europese topjobs in de wacht te slepen, ten koste van de liberalen.
De Europese sociaaldemocraten denken eraan om Guy Verhofstadt te steunen als die zich kandidaat zou stellen om voorzitter van het Europees Parlement te worden. Dat doen ze niet uit liefdadigheid, maar wel om zelf de meest gegeerde Europese topfunctie in de wacht te slepen. Dat bevestigen hooggeplaatste sociaaldemocraten aan Knack.
Zijn liberale geestesverwanten zien de bui al hangen. Als Verhofstadt parlementsvoorzitter wordt, dan moeten zij niet meer rekenen op het voorzitterschap van de Europese Raad of de Commissie.
Delicaat
Hoe zit de vork precies aan de steel? Aan het Schumanplein in Brussel heerst er momenteel ongeziene politieke hoogspanning. Achter de schermen bikkelen de Europese leiders en parlementsleden over de verdeling van de Europese topfuncties. De christendemocraten (EVP), de sociaaldemocraten (PES) en de liberalen (ALDE) willen stuk voor stuk zo mogelijk veel partijgenoten op de belangrijkste functies stationeren om hun greep op het Europese beleid te maximaliseren.
Over welke functies gaat het? De voorzitter en eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie, de voorzitters van de Raad, het Parlement en de Europese Centrale Bank en de Hoge Vertegenwoordiger van het Buitenlandbeleid. Door de verkiezingsuitslag moeten voor de eerste keer in de geschiedenis niet langer twee, maar wel drie politieke families de koek onder elkaar verdelen.
Als Verhofstadt voorzitter wordt, mogen we fluiten naar de andere topjobs.
Het voorzitterschap van de Europese Commissie – zeg maar: de nieuwe Jean-Claude Juncker – staat voor de verschillende politieke families met stip op één. Daar zijn goede redenen voor. De Commissie is zowat het enige orgaan dat Europese wetgeving mag initiëren.
Daarnaast heeft de instelling op enkele belangrijke beleidsdomeinen exclusieve uitvoerende bevoegdheden. Denk aan de manier waarop de Deense eurocommissaris Margrethe Vestager Google een recordboete van 2,4 miljard euro liet betalen omdat het bedrijf de Europese regels overtrad.
De verdeling van de topfuncties is delicaat. Er moet een evenwicht gevonden worden tussen de politieke families, de Europese geografische spreiding en de man-vrouwverhouding. Bovendien wil het Europees Parlement – voorlopig? – enkel een commissievoorzitter benoemen die lijsttrekker was tijdens de Europese verkiezingscampagne, het zogenaamde systeem van de Spitzenkandidaten. Dat zijn Manfred Weber (EVP), Frans Timmermans (PES) en Margrethe Vestager (ALDE).
De tijd dringt
Op de Europese top van afgelopen week kwam er geen schot in de zaak. In de marge van de G20-top in Osaka en op de Europese top van aanstaande zondag in Brussel proberen de Europese families de gordiaanse knoop alsnog te ontwaren.
De tijd dringt. Op 3 juli kiezen de 751 parlementsleden een nieuwe voorzitter van hun halfrond. Als de politieke families komende week de voltallige puzzel niet gelegd krijgen, wordt het voorzitterschap van het Europees Parlement vooral een vergiftigd geschenk.
Waarom? Elke topfunctie heeft een prijs. Levert een bepaalde politieke familie voor tweeënhalf jaar de nieuwe parlementsvoorzitter, dan neemt de kans op andere belangrijke posten af. ‘Bezorgen we de parlementsvoorzitter, dan kunnen we fluiten naar de andere topfuncties’, vat een hooggeplaatste Europese liberaal het samen.
Guy Verhofstadt
Probleem voor de Europese liberalen is dat Guy Verhofstadt na een verdienstelijke carrière graag voorzitter wil worden van het Europees Parlement. Woensdag lanceerde de oud-premier nog een gesponsorde Facebookcampagne om zichzelf in de verf te zetten, merkte de Europese nieuwswebsite Politico op.
De andere fracties kennen de ambities van Verhofstadt maar al te goed. Bij de sociaaldemocraten denkt men erover na om de onderhandelingen de komende week doelbewust te blokkeren en Verhofstadt in het zadel te heisen. ‘We hopen dat het niet nodig zal zijn, maar die piste ligt inderdaad op tafel’, verneemt Knack van twee goedgeplaatste sociaaldemocratische politici die rechtstreeks bij de onderhandelingen betrokken zijn.
De EVP onderhoudt goede banden met Verhofstadt. Hij heeft Antonio Tajani gesteund in ruil voor zijn positie als brexitonderhandelaar.
Als Verhofstadt het tot parlementsvoorzitter schopt, komt een liberaal namelijk niet langer in aanmerking om Jean-Claude Juncker op te volgen. De kans dat iemand van een andere politieke kleur – lees: Manfred Weber of Frans Timmermans – het roer in het Berlaymontgebouw kan overnemen, stijgt daarentegen aanzienlijk.
Vanuit die optiek staat ook de Europese Volkspartij niet weigerachtig om Verhofstadt tot Europees Parlementsvoorzitter te benoemen. ‘De EVP onderhoudt goede banden met Verhofstadt. Hij heeft Antonio Tajani (de huidige voorzitter, nvdr.) gesteund in ruil voor zijn positie als brexitonderhandelaar. Als het zover komt, dan maakt hij een goede kans’, zegt een hooggeplaatste EVP’er.
Verhofstadt zou zich in zijn politieke familie niet populair maken als hij zich kandidaat stelt, maar kan zijn carrière wel afsluiten met een Europese topfunctie waar hij zo lang op aasde.
Om een kandidaat-commissievoorzitter aan het Parlement voor te dragen, is er een bijzondere gekwalificeerde meerderheid nodig. Dat zijn minstens 72 procent van de lidstaten die 65 procent van de Europese bevolking vertegenwoordigen. In mensentaal: minstens 21 staatshoofden of regeringsleiders moeten hun fiat geven vooraleer een kandidaat-commissievoorzitter in het Europees halfrond de lakmoesproef mag doorstaan.
De sociaaldemocraten zitten op dat vlak in een zetel. Na de recente verkiezingsoverwinningen in Zweden en Denemarken heeft de politieke familie zeven vertegenwoordigers in de Europese Raad. Naar alle waarschijnlijkheid zal de Griekse premier Alexis Tsipras, die deel uitmaakt van de radicaal-linkse partijfamilie, de sociaaldemocraten steunen om een rechtsere kandidaat tegen te houden. Vanuit die optiek kunnen de sociaaldemocraten de benoemingen ophouden en in tussentijd steun zoeken voor Timmermans in het Europees Parlement.
Kortom, als de sociaaldemocraten Guy Verhofstadt voor hun kar spannen en de kandidaat van de christendemocraten in de Europese Raad blokkeren, wordt Timmermans misschien wel de eerste sociaaldemocratische commissievoorzitter in twintig jaar tijd.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
