De week van de waarheid voor de regering-Michel: turen in het ravijn

Premier Charles Michel © Dino
Stavros Kelepouris
Stavros Kelepouris Journalist Knack.be

De val van de regering-Michel lijkt hoe langer hoe onvermijdelijker.

De werven zijn aanzienlijk: een groot deel van de jobdeal moet nog uitgewerkt worden terwijl de regering zich al rijk rekent met de verwachtte opbrengst, het investeringspact van premier Charles Michel dient op toerental gebracht, om nog te zwijgen van het pensioenbeleid of de energiestrategie. De ambitie van het laatste jaar Michel-I reikt al een tijdlang verder dan haar daadkracht, zeker nu het perspectief van de regeringsploeg niet groter is dan één – 1! – week. Op 10 december zakt Michel normaliter af naar Marrakesh om daar de Belgische steun toe te zeggen voor het Global Compact for Migration, het migratiepact van de Verenigde Naties.

Het Compact kan de komende dagen het einde van de regering-Michel betekenen. N-VA wil absoluut niet dat België het migratiepact aanneemt, uit vrees dat het ons land een voluntaristische migratiepolitiek zou opdringen. Vervelend voor Michel is niet alleen dat zijn partij voor het pact gewonnen is, maar ook dat hij voor de Verenigde Naties in New York al de Belgische steun beloofde. N-VA staat binnen de regering totaal geïsoleerd, maar kan moeilijk anders dan verzet aantekenen. Hele passages in de VN-tekst staan haaks op het migratiediscours van de partij.

Het jaar eindigt in zekere zin zoals het begon, in volle vertrouwenscrisis.

Het jaar eindigt in zekere zin zoals het begon, in volle vertrouwenscrisis. Op 7 januari legde Bart De Wever een ultimatum op tafel, na de zware kritiek die zijn staatssecretaris Theo Francken moest incasseren in de Soedanaffaire: als de meerderheidspartijen Francken uit de regering zouden duwen, dan zou de rest van N-VA volgen. In één beweging zouden daarmee vervroegde verkiezingen uitgelokt worden met migratie als centraal thema. Een droomscenario voor N-VA, en dus trokken de andere partijen gauw hun staart in. De regering-Michel leek andermaal bestuurd te worden vanuit Antwerpen.

Een val van de regering over het migratiepact lijkt op het eerste gezicht hetzelfde effect te hebben: verkiezingen die vooral over het geliefkoosde thema van N-VA zullen gaan. Maar anders dan in januari zit de partij dit keer in de hoek waar de klappen vallen. De kabinetten van Jan Jambon en Theo Francken werkten de afgelopen twee jaar mee aan het onderhandelen van de finale tekst. Het is moeilijk uit te leggen dat N-VA de regering zes maanden voor haar einde laat struikelen over een tekst waarover de partij al die tijd weinig misbaar maakte.

De Standaard kon de hand leggen op een intern verslag waaruit bleek dat Jambon het pact zelfs actief zou promoten. Volgens zijn woordvoerder ging dat niet verder dan de ‘positieve punten’ in de tekst. ‘De zin impliceert niet de promotie van het Global Compact in zijn geheel.’ Dat is niet meer dan een retorisch handigheidje, want er bestaat vooralsnog geen manier om enkel de voor België voordelige elementen van het pact goed te keuren. Wie een deel van het pakket promoot, promoot de hele zwik.

Theo Francken verdedigde zich dan weer met de stelling dat uit diplomatische overwegingen enkel achter de schermen verzet werd aangetekend: ons land was op dat moment namelijk kandidaat voor een plekje in de VN-Veiligheidsraad. Dat Francken de internationale diplomatieke positie van ons land niet wou schaden, is misschien wel het beste bewijs dat N-VA een staatsdragende machtspartij is geworden.

Bochtenwerk

Studies van de KU Leuven en consultant Deloitte boden de regeringspartijen de afgelopen dagen gelegenheid zich op de borst te kloppen voor het socio-economisch parcours: de koopkracht stijgt, de laagste nettolonen gaan omhoog, en vooral wie werkt, gaat erop vooruit. N-VA’er Pol Van den Driessche, altijd al een van de regisseurs van de strakke partijcommunicatie, werd eropuit gestuurd om in De Zevende Dag het beleid te bewieroken. ‘Waarom zouden we de regering laten vallen? We vinden dat de regering een mooie balans kan opmaken en willen daar nog mee doorgaan.’

Als – áls – er nog een uitweg mogelijk is, zal die bestaan uit semantiek, gekrenkte ego’s en het betere bochtenwerk.

Dat alles moest maskeren dat deze regering op sterven na dood is. Want de federale ploeg heeft zichzelf behoorlijk klem gereden. Michel lijdt stevig gezichtsverlies als hij niet naar Marrakesh gaat, N-VA stapt op – in haar eigen woorden: wordt eruit geduwd – als hij dat wel doet. De val van de regering is eveneens een feit als MR, Open VLD, en CD&V met een alternatieve meerderheid resoluties van de oppositie over het Compact steunen.

Een hoorzitting in de commissie Buitenlandse Zaken moet dinsdag helderheid brengen. Zes experts komen dan hun visie geven op de juridische draagkracht van het pact. De zitting wordt een maat voor niets: de meeste experts zijn voorgedragen door een politieke familie en zijn met andere woorden door hen gekozen omdat ze aansluiten bij het partijstandpunt. Eminente juristen worden hier meegesleurd in een staaltje politieke beeldvorming waarbij iedereen eten en drinken zal vinden om gesterkt te worden in zijn overtuiging. Dat biedt geen weg uit de impasse.

Een andere optie is om, zoals Nederland, een interpretatieve nota op te stellen die benadrukt dat migranten geen bijkomende rechten verwerven door het pact. Ook die tussenoplossing is intussen van tafel geveegd door N-VA. ‘Het pact zelf is problematisch,’ zo is Jambon vandaag stellig. De reactie van vicepremier Alexander De Croo (Open VLD): ‘dat hadden ze in de voorbije maanden moeten zeggen. Als sommigen de boodschap willen geven dat ze niet op zoek zijn naar een oplossing, dan moeten ze dat beter nu zeggen in plaats van alles te laten aanslepen.’ De vertrouwensbreuk is totaal. Als – áls – er nog een uitweg mogelijk is, zal die bestaan uit semantiek, gekrenkte ego’s en het betere bochtenwerk.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content