Als de overheid niets doet, is het Waals over maximaal één generatie een dode taal. ‘Er is dringend politieke steun nodig’, zegt taalkundeprofessor Michel Francard (UCL).
De Unesco heeft 2019 uitgeroepen tot het jaar van de inheemse talen, en vraagt extra aandacht voor deze vaak met uitsterven bedreigde volkstalen. Met name het Waals kan die extra aandacht zeker gebruiken, waarschuwt professor Michel Francard, want de inheemse taal van Wallonië is op sterven na dood. ‘Het Waals wordt sinds een generatie of twee niet meer van ouders op kinderen doorgegeven’, vertelt hij aan Knack. ‘In de meeste Waalse gezinnen wordt alleen nog Frans gesproken. Zo’n generatiebreuk is kritiek. Als de overheid dan geen actief beleid ontwikkelt om de taal te redden, gaat ze onherroepelijk verloren.’
Waalse politici hebben geen enkele belangstelling voor het Waals.
Op dit moment heeft nog circa 10 procent van de Walen enige kennis van het Waals. ‘Dat zijn 300.000 mensen, een pak meer dan er sprekers zijn van het Corsicaans of het Bretons’, aldus Francard. ‘Maar bij gebrek aan nieuwe gebruikers houdt het Waals het nog maximaal één generatie vol.’
Niet dat er in Wallonië geen initiatieven bestaan om de eigen taal te redden, maar ze zijn volgens de professor ‘amateuristisch en weinig gestroomlijnd’, waardoor ze ook weinig effectief zijn. ‘Je zou het Waals, net zoals het Engels of het Chinees, op een moderne manier en als een levende taal moeten onderwijzen’, legt hij uit. ‘Er zijn weliswaar conversatiegroepen en lokale scholen, maar die richten zich tot oudere mensen die hun kennis van het Waals willen opfrissen. Er is dringend overheidsinitiatief en politieke steun nodig om nieuwe generaties de taal aan te leren.’
Waalse politici houden zich voorlopig doof voor de smeekbedes van mensen als Francard. ‘De Waalse politieke klasse heeft geen enkele belangstelling voor ons linguïstische patrimonium, noch voor de mogelijke baten van een opleving van het Waals. Terwijl het Waals de taal van de nabijheid is. Onderzoek heeft uitgewezen dat dokters die een mondje Waals spreken een beter contact hebben met hun patiënten. Daarnaast zou je door jonge Walen al vroeg met het Waals – een taal waarmee ze via straatnamen en folklore toch vertrouwd zijn – in contact te brengen ook de drempel voor het aanleren van andere vreemde talen kunnen verlagen. Want de talenkennis van de Walen blijft uiterst zwak. Ook met het oog op het toerisme kan het interessant zijn om het Waals een zichtbare plek te geven in allerhande streekgebonden activiteiten. Veel toeristen zijn op zoek naar authenticiteit.’
Heeft de geringe aandacht voor het Waals te maken met de afwezigheid van een sterk ontwikkeld Waals nationalisme? Francard lacht even. ‘Zeker. Er bestaat gewoon niet zoiets als een Waals nationalisme. Maar het Waals en zijn varianten zijn in onze streek duizend jaar lang gesproken. Het zou een groot verlies zijn als dit allemaal verloren ging.’
Beluister Knack
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
