David de Vaal
‘De vraag dringt zich op: ligt het leefloon niet te laag?’
David de Vaal, coördinator van het Netwerk tegen Armoede, reageert op Knack-redacteur Ewald Pironet die in een analyse de vraag stelt of het leefloon niet te hoog ligt en te makkelijk te krijgen is.
Knack-journalist Ewald Pironet vraagt zich af of het leefloon niet te hoogt ligt in ons land. Het feit dat het aantal leefloners jaar na jaar recordhoogtes bereikt, wekt bij hem blijkbaar het vermoeden dat steeds meer mensen zich genoegzaam wentelen in de hangmat die we gemeenzaam ‘leefloon’ noemen. Wij stellen ons andere vragen. Kun je waardig leven met 893 euro per maand? Hoe kun je werk zoeken als je niet eens kunt voorzien in je basisbehoeften? En hoe krijgen we mensen met een korte scholing en/of een laag inkomen aan het werk?
De vraag dringt zich op: ligt het leefloon niet te laag?
Volgens Pironet zijn er te weinig prikkels voor mensen om aan de slag te gaan. Wie als alleenstaande maandelijks een kleine 900 euro ontvangt, zou helemaal geen prikkels hebben om te gaan werken. Wel, de realiteit van (over)leven met een leefloon geeft een ander beeld. Van die 900 euro gaat al snel 500 tot 600 euro op aan huur en dan spreken we nog over de mensen die het ‘geluk’ hebben om iets te vinden in het onderste segment van de huurmarkt.
Wie in dat onderste segment een onderkomen vindt, heeft meer dan 50 % kans om in een woning van slechte kwaliteit te wonen: slecht geïsoleerd, met vochtproblemen. Dat levert ook nog eens hoge stookkosten en hoge medische kosten op. Gevolg? Mensen belanden heel snel in een schuldenspiraal om in hun basisbehoeften (energie, water, voeding, medische kosten) te voorzien.
Net daarom voerden wij onlangs, samen met het BAPN, EAPN (het Belgische en Europese netwerk van armoedeverenigingen) en onze Waalse zusterorganisatie (Réseau wallon de lutte contre la pauvreté) actie voor uitkeringen boven de armoedegrens. Dat is overigens een duidelijke belofte van deze federale regering die ze aan het einde van de rit heel duidelijk zal gebroken hebben.
Een hangmat is zo’n leefloon dus bezwaarlijk te noemen. Hoe komt het dan dat toch jaar na jaar meer mensen op een leefloon belanden? Niet omdat het leefloon te hoog zou liggen, maar wel omdat deze federale regering, net als de vorige trouwens, de toegang tot sociale zekerheid systematisch verstrengd en bemoeilijkt heeft. Werkloosheid, beroepsinschakelingsuitkering, invaliditeit, ziekte-uitkering, pensioen… De toegang tot sociale zekerheid wordt aan steeds meer voorwaarden verbonden, waardoor een groeiende groep uit de sociale bescherming geduwd wordt en in het bijstandsstelsel van het leefloon terechtkomt.
Met 893 euro per maand hebben mensen geen financiële of mentale ruimte om degelijk werk te zoeken.
Geloof het of niet, maar het gros van mensen met een leefloon (of een andere sociale uitkering) wil niets liever dan duurzaam aan de slag gaan, maar dan wel met een job die hen toekomstperspectief biedt, waarmee ze waardig kunnen leven, een degelijk huis kunnen huren en niet in de schulden belanden, alleen al om hun basisbehoeften te financieren.
Met €893 per maand hebben mensen geen financiële of mentale ruimte om degelijk werk te zoeken. Ze kunnen bijvoorbeeld niet investeren in een internetverbinding (nochtans broodnodig om te solliciteren vandaag, aangezien VDAB de voorbije jaren systematisch Werkwinkels moest sluiten en steeds meer inzet op online begeleiding). Leven met een uitkering die zo ver onder de armoedegrens ligt, richt ook veel psychische schade aan. Het isoleert mensen, vernietigt hun zelfbeeld en zelfvertrouwen en maakt dat ze geen toekomstperspectief zien.
Ja, er zijn de voorbije jaren telkens tienduizenden jobs extra gecreëerd, hoewel de jobgroei in ons land nog altijd bij de laagste hoort in Europa. Jobs voor mensen met korte scholing zijn voor het grootste deel tijdelijk, deeltijds en slecht betaald. Zo zien we steeds meer mensen over en weer hoppen tussen interimarbeid en leefloon of werkloosheidsuitkering, zonder dat ze financieel echt stappen in de goede richting zitten. In het beste geval vervoegen ze het groeiende leger werkende armen.
Hoe krijgen we die mensen wel duurzaam aan het werk?
- Hogere uitkeringen zijn nodig, maar niet voldoende.
- We moeten ook werk maken van duurzame jobs, die een degelijk inkomen bieden, ook en vooral in de sociale economie.
- Wie veraf staat van de arbeidsmarkt, heeft aangepaste trajecten nodig, die stap voor stap mensen dichter bij een job brengen, al dan niet in de sociale economie.
- We moeten ook werkgevers activeren en verder doen kijken dan het rijbewijs B of het diploma. Mensen met korte scholing hebben vaak geen diploma, maar wel competenties. Het is bijzonder jammer dat werkgevers mordicus aan het al dan niet bezitten van een diploma vasthouden of in vacatures standaard een rijbewijs B als voorwaarde opnemen, ook als dat niet nodig is voor de job.
- Op lokaal niveau moeten we werk maken van een betere toekenning van rechten zodat mensen zich kunnen focussen op de zoektocht naar werk.
De vraag dringt zich dus eerder op of het leefloon niet te laag ligt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier