De middenklasse is jarenlang de hand boven het hoofd gehouden

De middenklasse is jarenlang de hand boven het hoofd gehouden. Dat zij nu de rekening gepresenteerd krijgt is zuur, maar onafwendbaar. Dat is impliciet de boodschap van besparingsregering Bourgeois I. ‘Gratis-politiek wordt altijd door iemand betaald.’

De middenklasse is jarenlang de hand boven het hoofd gehouden. Dat zij nu de rekening gepresenteerd krijgt is zuur, maar onafwendbaar. Dat is impliciet de boodschap die je leest in de besparingsregering van Geert Bourgeois.

De zondebokken zijn niet ver te zoeken. Zo heeft de zesde staatshervorming te weinig middelen overgebracht, want de federale overheid zat al slecht bij kas. En ook Europa krijgt een sneer voor zijn strenge boekhoudregels.

Het leven zal dus duurder worden. Hoewel dat relatief is.

Gratis-politiek wordt altijd door iemand betaald. Zo rust de rekening van het goedkope tot gratis openbare vervoer op de schouders van iedere Vlaming. Slechts een slordige 16 procent van een ritje op De Lijn wordt door de reiziger zelf opgehoest. Onhoudbaar, zelfs al blijft het openbaar vervoer een speerpunt in het mobiliteitsbeleid.

Ook de kilowattuurtjes gratis stroom voor ieder gezinslid was een anomalie geworden. Waarom zou elektriciteit gratis zijn ? Het druist in tegen de logica van minder energieverbruik. De Vlaming heeft, alle klimaatwaarschuwingen ten spijt, zijn gedrag nog niet omgebogen. Het wordt tijd dat we energie, maar ook zuiver water, koesteren als een waardevol goed. Dankzij het afschakelplan kunnen we alvast oefenen.

Ouders gaan het onderwijs van hun kinderen meer voelen. Aan de universiteiten wordt gefulmineerd dat de democratisering in het gedrang komt. Dat klopt niet. Kansarmen een duw in de rug geven moet je doen als ze veel jonger zijn. Maar ook het lager en secundair onderwijs worden een stapje achteruit geduwd in deze legislatuur. Nochtans moeten we dringend de ongekwalificeerde uitstroom indijken. Een stijging van de maximumfactuur kunnen we hoogstens als een zandzakje beschouwen.

De kinderbijslag krijgt een grondige verbouwing. Voortaan zal ieder kind hetzelfde krijgen, maar de hoogte van dat bedrag is onzeker. Als je alle 33 OESO-landen vergelijkt, staat België op de tiende plaats wat financiële tegemoetkomingen aan gezinnen betreft. Daarin zit een aan behoorlijk aandeel belastingvoordelen. Toch blijft het merkwaardig dat rijkeluiskinderen in kastelen eenzelfde tegemoetkoming ontvangen.

De royale woonbonus is niet meer. De Vlaamse regering zou op termijn drie keer meer middelen moeten inzetten dan wat de federale regering doorschuift. Bovendien is het pervers dat gezinnen meer zijn moeten gaan lenen als gevolg van de bonus.

De zorgverzekering gaat ons dubbel zo veel kosten, 50 euro met name. “Voor het prioritair wegwerken van de wachtlijsten in de gehandicaptenzorg,” om de oppositie alvast te smoren. Solidariteit heeft een prijs. En die schiet alsmaar meer de hoogte in nu Vlamingen in sneltempo vergrijzen. Daar is het alle hens aan dek.

Tegen die achtergrond is een duurder avondje theater wat minder bitter. De survival of the fittest-wedstrijd van Sven Gatz gaat de strijd aan met de enorme versnippering in Vlaanderen. Niet elk gesubsidiëerd project staat synoniem voor enige relevantie. Debatten zullen opborrelen, zoals, waarom we zoveel klassieke orkesten in leven houden, terwijl het bezoek daar sinds 2000 is gehalveerd.

“De regering wil werk maken van werk,” zo klinkt het bij zowat elke aantredende regering. De VDAB moet voorlopig echter niet rekenen op meer middelen om die ambitie scherp te stellen. Diezelfde tegenstrijdigheid vind je terug in het voornemen om de prijs voor kinderopvang op te trekken. U zult meer werken, maar u zult er minder aan overhouden. Anderzijds is enige blijdschap op zijn plaats voor het behoud van de dienstencheques. Dat is een dure vogel in de overheidsfinanciën.

Volgende week staat wellicht eindelijk die Ikea-kast in elkaar. Goedkoop zal ze echter niet zijn voor de middenklasse. Er gaat weliswaar een kleine korting af nu het begrotingsevenwicht in de tijd is opgeschoven. Maar het valt te verwachten dat het middenveld de besparingsijver verwerpelijk zal vinden. Boze burgers moeten echter het volgende goed voor ogen houden. Keynesianen mogen dan pleiten voor overheidsschuld in tijden van barre economische toestanden, het probleem is dat regeringen in tijden van groei iedere keer vergeten dat ze dan in de uitgaven moeten snijden. Het wezenskenmerk van alle politici is namelijk om herverkozen te worden. Zodra verkiezingen weer in het vizier komen, moet de belastingbetaler het hof worden gemaakt. Deze rechtse regeringen zullen geen uitzondering op die regel zijn.