‘Wonen is geen voorwaarde, maar is en blijft een grondrecht’

‘Deze regering wil naar eigen zeggen sociale huisvesting voor zij die het wérkelijk nodig hebben. Met strengere voorwaarden bereikt ze net het tegenovergestelde’, schrijven organisaties Netwerk tegen Armoede, LEVL en Orbit.

Meerdere kranten kopten op 29 december over de nieuwe maatregel van Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele. ‘Betere taalkennis en verplicht inschrijven als werkzoekende bij VDAB: strengere voorwaarden voor sociale woningen.’ Het nieuwe jaar wordt zo onmiddellijk ingezet met een valse noot.

Huurders van sociale woningen dienen zich vanaf 2023 verplicht in te schrijven bij VDAB. Ook de taalvereiste voor deze huurders wordt opgetrokken van A1 naar een niveau A2. Dit niveau dient na twee jaar behaald te worden. De vereiste van lokale binding zorgt ook voor extra uitsluiting. Deze maatregelen maakten al eerder onderdeel van het Vlaamse regeerakkoord, die vanaf 2023 worden uitgevoerd.

Hoewel er niet over specifieke groepen wordt gesproken, kunnen we er niet naast kijken dat sommigen meer geviseerd en gestigmatiseerd zullen worden dan anderen (o.a. niet-werkenden, nieuwkomers, anderstaligen, mensen in armoede). Groepen aan de onderkant van de samenleving worden hierdoor tegen elkaar uitgespeeld. Want er is niet alleen een krapte op de private huurmarkt, de wachtlijst voor een sociale woning is gigantisch: 182.000 huishoudens wachten namelijk al jarenlang op een woning.

De nieuwe maatregelen zorgen slechts voor afleiding van het echt probleem, namelijk het zeer grote tekort van sociale woningen. 4 op de 10 lokale besturen slaagt er niet in de minimale verplichting van sociale woningen na te komen. Er is een woonbeleid nodig met een focus op méér sociale woningen, zoals reeds bij onze buurlanden het geval is, zeker voor de meest kwetsbare groepen. Goed en betaalbaar wonen is een noodzakelijke voorwaarde om gelijkwaardig en volwaardig aan de samenleving te kunnen deelnemen, niet het omgekeerde.

De Vlaamse regering neemt de ene na de andere symboolmaatregel zonder in de eigen boezem te kijken en voldoende werk te maken van het tekort aan sociale huisvesting. Zoals opgenomen in de Grondwet, heeft iedereen het recht om een menswaardig leven te leiden, waaronder het recht op een behoorlijke huisvesting. Het recht op wonen kan gewaarborgd worden door sociale huisvesting, voor degenen die door maatschappelijke kwetsbaarheid en/of multipele uitsluitingsmechanismen geen betaalbare of kwaliteitsvolle woning vinden op de private huurmarkt.

Deze regering wil naar eigen zeggen sociale huisvesting voor zij die het wérkelijk nodig hebben. Met strengere voorwaarden over de zoektocht tot werk, taalvereisten, maar ook met de lokale binding, bewerkstelligt ze net het tegenovergestelde. De maatregelen zijn volgens de Vlaamse regering nodig om mensen te versterken en te empoweren – zoals dat dan heet. Maar de meest kwetsbare groepen worden niet versterkt, maar uitgesloten, gestigmatiseerd en zelfs gecriminaliseerd.

Onze nieuwjaarsboodschap aan deze Vlaamse Regering luidt dan ook: zoek naar oplossingen waar iedereen meetelt en waarbij ieders basisrechten gerespecteerd worden. Laten we niet stigmatiseren, maar daadkrachtig investeren in sociale huisvesting net zoals in onder meer Oostenrijk, Frankrijk en Nederland gebeurt. Het grote tekort aan sociale huisvesting in Vlaanderen kan in geen geval een excuus zijn om voorrangsregels in te voeren die de toegang voor kwetsbare groepen bemoeilijken. Wonen is geen voorwaarde, maar is en blijft een grondrecht.