Wilmès over Turks-Griekse grens: ‘We verwachten van Turkije dat het geen chaos bovenop de chaos gooit’

“Partners gaan met elkaar in dialoog en gaan niet over tot dreigementen of chantage.” Dat heeft premier Sophie Wilmès donderdag in de Kamer geantwoord op vragen over de humanitaire situatie aan de Grieks-Turkse grens. “We verwachten van onze Turkse partner dat hij geen chaos bovenop de chaos gooit, zeker niet wanneer er mensenlevens op het spel staan.”

Aan de Griekse grens zitten duizenden – veelal Syrische – vluchtelingen verzameld. Dat is een gevolg van de beslissing van Ankara om de grens te openen. Daarmee wil president Recep Tayyip Erdogan druk uitoefenen op het Westen. Het gevolg is dat het de voorbije dagen tot gewelddadige confrontaties kwam met de Griekse ordediensten. De situatie kan niet los worden gezien van het conflict in Syrië, waarin Turkije zelf betrokken is.

Tijdens het vragenuurtje in de Kamer riep premier Wilmès op tot een desescalatie van de situatie en een staakt-het-vuren in de Syrische provincie Idlib. Daarnaast bevestigde ze dat de relaties tussen de Europese Unie en Turkije vandaag moeilijk liggen, maar blijft ons land ervan overtuigd dat Turkije een sleutelpartner is en dat een goede samenwerking tussen Europa en Turkije positieve gevolgen kan hebben.

Wilmès gaf ook aan dat ze voorstander is van een uitbreiding en vernieuwing van de zogenaamde cross-border-resolutie van de Verenigde Naties, die de levering van humanitaire hulp in het noorden van Syrië mogelijk maakt. Ook benadrukte ze dat het Vluchtelingenfonds voor Turkije dat op Europees niveau is opgericht, doeltreffend werkt en dat de betalingen op tijd gebeuren. Die fondsen zijn hoofdzakelijk bedoeld voor organisaties die vluchtelingen in Turkije helpen en niet voor Turkije zelf. ‘We verwachten van onze Turkse partner dat ook hij zijn verbintenissen nakomt.’

De premier gaf ook aan dat België een bijdrage zal leveren aan de versterking van Frontex, het agentschap dat instaat voor de bescherming van de Europese buitengrenzen. Op vraag van Griekenland werden de EU-lidstaten ook gevat door het Europees mechanisme voor civiele bescherming en voor humanitaire hulpoperaties. België zal deelnemen aan de gemeenschappelijke inspanning en dat conform de vragen die zich aandienen.

Die steunmaatregelen mogen voor de premier het echte probleem van de eerlijke spreiding van de opvang evenwel niet verdoezelen. Europa moet kunnen aantonen dat het in staat is een coherent en gecoördineerd migratie- en asielbeleid te voeren, luidde het.

EU-lidstaten bereid meer geld vrij te maken voor vluchtelingen in Turkije

Een aantal lidstaten van de Europese Unie toont zich bereid om meer geld voor de opvang van Syrische vluchtelingen in Turkije in overweging te nemen. Voorwaarde is wel dat Turkije de grens naar Griekenland opnieuw sluit.

‘De Turkse regering zet momenteel druk op de Europese Unie en gebruikt het lijden van vluchtelingen als hefboom. Dat is geen basis voor onderhandelingen. De druk op de Griekse grenzen moet stoppen. Nadien kunnen we natuurlijk bekijken wat de echte noden in Turkije zijn’, zo verklaarde de Nederlandse minister Stef Blok.

Voor zijn afreis naar Zagreb had ook de Duitse minister Heiko Maas al laten verstaan dat hij wil luisteren naar de financiële verzuchtingen van de Turken. ‘De EU moet de inspanningen van Turkije voor de opvang van vluchtelingen en migranten ook versterkt financieel ondersteunen’, zei hij. Ook Maas eist echter dat Ankara opnieuw het vluchtelingenakkoord van 2016 respecteert.

In dat omstreden akkoord engageerde Turkije zich om migranten en vluchtelingen op zijn grondgebied te houden. In ruil bood de EU zes miljard euro financiële steun voor de opvang aan. Van dat bedrag, dat voornamelijk via hulporganisaties wordt besteed, is intussen 4,7 miljard euro gecontracteerd en 3,2 miljard euro effectief uitbetaald.

Ondanks het akkoord kondigde Turkije het voorbije weekeinde aan dat het de poorten naar de EU opnieuw opent. Sindsdien hebben zich duizenden migranten en vluchtelingen verzameld aan de grens met Griekenland, waar de Griekse ordediensten met behulp van traangas en rubberkogels de grens gesloten houden. Ankara wil meer geld, omdat de slag om Idlib in buurland Syrië nieuwe vluchtelingenstromen dreigt te ontketenen.

‘Als er meer vluchtelingen naar Turkije komen, dan wil de EU ook meer helpen. Daar hangt het volgens mij niet van af”, zo verklaarde de Luxemburgse minister Jean Asselborn. ‘Maar het is niet de EU die bombardeert in Syrië’, wees hij op het belang van een akkoord over een staakt-het-vuren tussen Rusland en Turkije.

Het Franse persbureau AFP meldt intussen op basis van een anonieme bron dat de Europese Commissie een bijkomend hulpbedrag van 500 miljoen euro voor Syrische vluchtelingen in Turkije voorbereidt. Ook zou er gewerkt worden aan een versoepeling van de uitgifte van visa voor Turkse onderdanen.