Tine Soens (SP.A) over BelgianArms-onderzoek: ‘Ons geweten is misschien gesust, maar we zijn net zo medeplichtig’

‘Vlaanderen moet niet te hoog van de toren blazen’, waarschuwt Tine Soens (SP.A) na de onthullingen van onder meer Knack over het gebruik van Belgische wapens in tal van conflictgebieden.

De voorbije vijf jaar beet Vlaams Parlementslid Tine Soens (SP.A) zich vast in de wapenhandel. Hardnekkig doorploegde ze de maandelijkse verslagen. Als een vergunning nog maar het minste geurtje vertoonde, stelde ze parlementaire vragen. ‘Wapenexport is de allerbelangrijkste Vlaamse verantwoordelijkheid in buitenlands beleid. Ik vind het vreemd dat daar in het Vlaams Parlement zo weinig aandacht voor is.’

Verbaasd is Soens niet, nadat ze het #BelgianArms-onderzoek doornam. ‘Jullie onderzoek bevestigt de problemen die wij al lang aankaarten’, zegt Soens. ‘Van meer dan de helft van de wapensystemen die Vlaanderen exporteert, weten we niet waar ze belanden. Er bestaan tal van achterpoortjes om Vlaamse militaire technologie naar het Midden-Oosten te krijgen.’

‘Natuurlijk is het wapenhandelsbeleid van Wallonië problematisch’, zegt Soens. ‘Het is ontoelaatbaar dat er nog steeds wapens aan Saudi-Arabië of de Emiraten worden verkocht. Ook de uitleg van de Waalse regering om enkel aan legereenheden te leveren die niet in Jemen vechten, is ronduit absurd.’ Toch moet ook Vlaanderen niet te hoog van de toren blazen, waarschuwt Soens. De Vlaamse regering pakt er graag mee uit dat wij niet exporteren naar Saudi-Arabië. Maar tegelijk zit er wel Vlaamse apparatuur in de Eurofighter Typhoon, waarmee Saudi-Arabië in Jemen bombardeert. Ons geweten is misschien gesust, maar we zijn net zo medeplichtig.’

We weten donders goed dat er geen Europees embargo tegen Saudi-Arabië komt. Het is te gemakkelijk om ons daar achter te verbergen.

Met het Vlaamse Wapenhandeldecreet is op zich weinig mis, vindt Soens. ‘Vlaanderen doet echt zijn best om transparant te zijn. We hebben zelfs extra voorwaarden ingevoerd om een vergunning goed te keuren. We leveren bijvoorbeeld geen wapens aan landen die kindsoldaten inzetten, of aan legers die gendergerelateerd geweld gebruiken. Op papier zijn we streng, maar in de praktijk valt het tegen. Het is gemakkelijk om Wallonië met de vinger te wijzen, terwijl Vlaamse bedrijven wel vlot leveren aan Franse en Amerikaanse bedrijven die miljarden verdienen aan het Saudisch leger.’

Vooral de recente levering van Vlaamse schietschijfonderdelen aan de Golfstaten Qatar en Koeweit, die tijdens de afgelopen ambtstermijn werden goedgekeurd, noemt Soens ‘problematisch’. ‘Koeweit heet een niet-problematische bestemming te zijn. Het stoort me hoe gemakkelijk dat als uitleg wordt gegeven. De schietschijven die we aan de Emiraten hebben geleverd, worden vandaag gebruikt om soldaten te trainen voor de oorlog in Jemen. Daar moeten we toch lessen uit trekken.’

Ook pleidooien voor een Europees wapenembargo, die zowel de Vlaamse als de Waalse regering al heeft ondersteund, vindt Soens onvoldoende. ‘Het is allemaal gemakkelijk gezegd. We weten donders goed dat er geen Europees embargo tegen Saudi-Arabië komt, omdat dat enkel bij unanimiteit beslist kan worden, en landen als Frankrijk er niet van willen weten. Het is te gemakkelijk om ons achter de Europese paraplu te verbergen. Vlaanderen moet zelf een voortrekker zijn.’

In 2017, bij de aanpassing van het Vlaamse wapenhandeldecreet, lanceerde Soens het voorstel om wederuitvoerbeperkingen in te voeren. ‘Eigenlijk zouden we het in de contracten moeten opnemen dat Vlaanderen toelating moet geven om een wapensysteem met Vlaamse onderdelen uit te voeren. We zouden een zwarte lijst kunnen opstellen van landen waaraan we niet leveren. Er zijn geen evidente oplossingen, maar we kunnen echt meer doen dan er vandaag gebeurt.’

Zelf zal Soens niet meer in het Vlaams Parlement zitten. Als eerste opvolger kandideert ze voor het Europees Parlement. Toch verzekert Soens dat ze de materie niet loslaat. ‘Mijn partij moet dit onderwerp op de agenda blijven plaats. Desnoods schrijf ik de parlementaire vragen zelf.’