Het aantal ongevallen met elektrische steps stijgt razendsnel. Het verkeersveiligheidsinstituut Vias wil het probleem aanpakken met een verbod op de verkoop van te snelle exemplaren én een helmplicht. ‘Gebruikers zijn zich nog onvoldoende bewust van de risico’s.’
Tijdens het eerste trimester van dit jaar werden in ons land 470 letselongevallen met elektrische steps geregistreerd. Dat is een stijging van 61 procent in vergelijking met hetzelfde trimester vorig jaar. Uit cijfers van mobiliteitsminister Annick De Ridder (N-VA) bleek onlangs dat het niet zelden om ernstige ongevallen gaat. Zij liet weten dat er bij dergelijke ongevallen vorig jaar 49 zwaargewonden en 3 doden vielen.
De pijlsnelle stijging heeft te maken met de toegenomen populariteit van de e-step. Dat beaamt ook Stef Willems, woordvoerder van Vias. ‘Al mag dat geen reden zijn om het probleem te minimaliseren’, zegt Willems. ‘De 470 geregistreerde ongevallen zijn zonder twijfel een zware onderschatting. Veel ongevallen met e-steps zijn ongevallen zonder tegenpartij. Dat betekent dat de politie ze niet registreert. De cijfers van de ziekenhuizen geven wellicht een veel accurater beeld. Zo liet het Ziekenhuis aan de Stroom in Antwerpen onlangs weten dat er bij de Antwerpse spoeddiensten vorig jaar meer dan duizend patiënten verzorgd moesten worden na een ongeval met een e-step.’
Jullie pleiten, anders dan voor volwassen fietsers, voor een helmplicht. Waarom is die verplichting bij e-steps wél een goed idee?
Stef Willems: Uit cijfers van de Belgische ziekenhuizen blijkt dat zestig procent van de ongevallen met een elektrische step tot een ernstig hoofdletsel leidt. Dat percentage is bij fietsers aanzienlijk lager. Voor een deel heeft dat te maken met een ander soort val. Omdat het zwaartepunt anders ligt, vallen e-steppers vaker over hun stuur. Waarmee ik niet wil zeggen dat een helm voor fietsers niet nodig is. Integendeel. Wij raden het gebruik van de fietshelm sterk aan.
Was het geen optie om de helm ook voor de e-stepgebruiker ‘sterk aan te raden’?
Willems: Een verplichting lijkt ons hier aangewezen. Te veel gebruikers zien die e-steps als een soort speelgoedje. Ze zijn zich nog onvoldoende bewust van de risico’s. Dat geldt al helemaal voor de gebruikers die de e-step zien als een alternatief voor de auto na een nachtje doorzakken. Dan kun je net zo goed een rechtstreeks ticket naar de spoed boeken. Hetzelfde geldt voor mensen die rondrijden met te snelle steps. Ik ben onlangs mee geweest op een controle in Brussel. Sommige steps haalden meer dan 100 km/u (de maximum toegelaten snelheid is 25 km/u, nvdr). Tot voor kort was er in Brussel ook een winkel van het Chinese merk Kukirin, met steps die allemaal tussen de 50 en de 60 km/u reden. Ik hoef u niet te vertellen dat dat toch wat anders is dan een fiets.
‘We willen het snel groeiende aantal zware letsels zo veel mogelijk terugdringen. Een helmplicht kan daartoe bijdragen.’
Het snelheidsprobleem stelt zich niet of veel minder bij deelsteps. Ongetwijfeld zullen mensen daar minder gebruik van maken als ze die enkel kunnen gebruiken als ze een helm bij zich hebben. Een deel van die deelsteppers zou dan (opnieuw) voor de auto kunnen kiezen.
Willems: Voor een bepaalde groep mensen zijn deelsteps in combinatie met het openbaar vervoer inderdaad een goed alternatief voor de wagen. Die groep zal niet erg groot zijn, maar we willen die mensen zeker niet ontmoedigen. Wij zijn ook niet tegen de e-step. We pleiten bijvoorbeeld niet voor een verbod op e-steps op de openbare weg, zoals in Nederland. Wél willen we het snel groeiende aantal zware letsels zo veel mogelijk terugdringen. Een helmplicht kan daartoe bijdragen. Maar uiteraard is de eerste en belangrijkste stap een reductie van de snelheid. Een verbod op de verkoop van e-steps die sneller dan 25 km/u kunnen, is een evidentie. Daarnaast pleiten we er ook voor om de toestellen die de snelheid van e-steps exact kunnen meten, versneld goed te keuren. Die exacte metingen zijn vandaag nog een probleem, omdat de testbanken nog ontworpen zijn voor bromfietsen.
Meettoestellen voor e-steps en fatbikes worden al gebruikt in Nederland. Waarom kan dat hier nog niet?
Willems: Dat heeft te maken met de goedkeuringsprocedures in ons land. Om in heel België te kunnen leveren, moet de leverancier van de toestellen die de snelheid van e-bikes accuraat kunnen meten de goedkeuring hebben van vier metrologische diensten: de Waalse, de Vlaamse, de federale en die van het Brusselse Gewest. De regels zijn voor elke dienst anders, en vaak strenger dan in de ons omringende landen. Een eenvoudige oplossing zou kunnen zijn dat we de regeling vereenvoudigen, en het gebruik van die toestellen toelaten als ze bijvoorbeeld al door de Nederlandse metrologische dienst zijn goedgekeurd. Ik merk dat er bij de politiek een grote bereidwilligheid is om dit probleem snel op te lossen. Dit is ook geen ideologische kwestie. Een e-step die 56 km/u rijdt, is voor élke weggebruiker een gevaar.